Geschiedenisse van Blanknberge

Belgica in den tyd van de Romeinn

De geschiedenisse van Blanknberge begunt styf verre in den tyd. Oude koartn van de Nôordzêekust bewyzn dat in e styf ver verleedn de zêe 't land overdekte tout e lyne die à peu près liep van Antwerpn, over Hasselt noa Leuven, Brussel, Dendermonde, Dôornik en Kortryk. Stilletjesan trok 't woater achteruut en da was 't begun van 't Scheldebekkn. Der woarn vele kreekn en moerassn en ip de bodem blêeft er lis, riet en allerhande sôortn woaterplantn achter. Achter een ende groeidn der ook struukn en boomn en azo ountstound er e gebied mè vele busschn, woavan da Thourout 't middelpunt was.

De Romeinsche veldhêre, Julius Caesar, die 57 joar vo Christus uus land veroverde, ha moeite vo de beweuners van de streke t' overwinn'n, want de Menapiërs en de Morinen dookn hunder weg in de dichtbegroeide busschn.

Loater woarn der geregeld enorme overstomiengn in uze gewestn en de vloedlyne kwam tout Brugge en Diksmude van nu. De kustbeweuners vluchtegen 't land in en zochtn reddienge ip hoger geleegn zandheuvels.

Toch kêerdegen z'iedere kè were noa de zêe. Ze bouwdn dykn en ze zettegen hunder huttn an de voet van de duunn, beschut tegen de stormn en 't woater. Ze bewerktegen de zoute schorren, achtergeloatn deur de zêe, tout vruchtboare polderground woarip da ze groan en groensels kwiktegen, moa 't woarn surtout zêevoarders die leefdegen van vis en woaterveugels.

Scarphout

De Vikings

D'êeste beweuners van Blanknberge woarn verzekers zêevoarders, ofkomstig van Holland, die hunder huttn bouwdn an de voet van de blanke duunn. Ip e stroke zand tusschn de duunn en de zêe haddn ze scherpe stoakn gestookn in hout met de punt noa boovn, vor hunder te verweirn teegn de Vikings. Die zandstroke krêeg de noame Scarphout (scherp hout) en was nie beweund. De noame Scarphout is al were te viendn ip e koarte van Boudewyn met den Yzern Oarm, den êeste groaf van Vloandern die over uze streke regeerde van 862 tout 879.

13ste êeuwe

Uut de joarn 1200 stamt den Oudn dyk van Blanknberge die loater de Groaf-Jansdyk zou wordn genoemd.

In 1272 wierd deur de gravinne van Vloandern Margaretha van Constantinopel 't visschersdorp Blanknberge verheevn tout Stede ende Port, deur de belangryke viscommerce die de welvoart bevorderde. De vis wierd langst de boane vervoerd nor Iengelmunster in d'herberge In Picardië. Ook in Kortryk kwoamn de Blanknbergenoars under vis ofzettn in d'herberge De Sterre. En in Mêenn was 't in De Rôoien Hoed. Sommigte geraktegen zelfs tout in Rysel.

14ste êeuwe

In 1319 wierdn de Blanknbergenoars verplicht van hunder groan te loatn moaln in de wiendmeuln van d'hêre van Uytkerke, die doar e machtigienge vôorn ha gekreegn van groaf Robrecht van Béthune.

Slag by Kassel

In 1323 brak de Boerenipstand uut ounder de leidienge van Klaas Zannekin van Lampernisse. Je sloagde der in van e leger van 16000 man byêen te briengn. Den 23stn ogustus 1328 wierdn ze hêlegans uutgeroeid ip de Kasselberg. In da leger woarn der ook Blanknbergenoars. Doarom wierd Blanknberge zwoar gestraft deur groaf Lodewyk van Nevers. Blanknberge was al êeuwn persôonlik bezit van de groavn van Vloandern. De groaf was roazend en je pakte de stad al zyn keurn, vôorrechtn en privileges of. Moa 't ergste van al was de banvloek van de kerke over hêel de bevolkienge. De kapelle van Scharphout wierd geslootn en de sacramentn wierdn nie mè toegediend. Da was surtout e zwoare straffe vo de visschers die diep gelovig woarn. Die oundroaglike toestand deurdege mêer of twè joar. Ton hieldn de visschers da nie mèr uut en ze smeektegen den baljuw vo te meugn klappn met de groaf. Lodewyk van Nevers was akkôord moa je wilde dat er een akte zoudt ipgesteld wordn woarin da de Blanknbergenoars mostn verkloarn dan ze nie mèr ipstandig giengn zyn. Die akte wierd de Akte van Verzoeninghe genoemd en wierd anveird in november 1330.

Vier joar achter de plechtige oundertêkenienge wierd Blanknberge geteisterd deur de geweldigste stormvloed aller tydn, den 23stn november 1334 ip St-Clemensdag, en Scarphout wierd hêlegans vezwolgn deur de zêe.

In 1340 wierd Vloandern meegesleurd in den Hounderdjoarigen oorlog tusschn Iengeland en Frankryk. Eén van d'êeste feitn gebeurde in de streke van 't Zwin.

Edward III van Iengeland ha beloofd van den 24stn juni noa Vloandern te kommn. Philippe van Valois, keunienk van Frankryk ha doa van g'hôord en je wilde d'Iengelsche vlote ounderscheppn. De Fransche vlote kwam den 8stn juni toe an den ingank van 't Zwin. Weggedookn achter de duunn wachtegen ze d'Iengelsche vlote of.

Slag by Sluus

Den 10stn juni kwam de keunienk van Iengeland da te weetn en je zeilde mè 300 scheepn uut d'hoave van Orwell noa 't Zwin. Den 23stn juni 's achternoens kwam de kust van Vloandern in zicht. De keunienk liet de vlote vertroagn en zette drie ridders an wal. Vanuut d'hoge duun'n van Blanknberge zoagn ze hêel de Fransche vlote in 't Zwin vor anker liggn. De grôte slag gebeurde den 24stn juni en de Fransche vlote wierd versleegn.

De kunstschilder Albert Saverys het in 1930 de zêeslag uutgebeeld in drie grote taferêeln die te zien zyn in de Casino in Blanknberge. Van vôorn ip 't middnpanêel ligt 't oude Blanknberge verdookn achter de duun'n an de voet van de blankn berg en ip zêe voarn der vele scheepn, woavan e poar met de Fransche lelie. 't Rechterpanêel stelt de Scheldemoundienge vôorn mè vele eilandn van Zêeuws-Vloandern en de Vlamsche kust. Van boovn ist er e dêel van 't hertogdom Brabant ofgebeeld. 't Lienkerpanêel toogt 't Nauw van Kales met e stroke van d'Iengelsche Zuud-en Westkust, de Fransche Nôordkust en 't groafschap Boulogne.

15ste êeuwe

In 1433 bevestigde Filips de Goein, groaf van Vloandern, vo Blanknberge den titel van stad en j' hernieuwde de vôorrechtn. De visschersbôotn wierdn van zesse nor achte gebrocht.

In 1451 is 't êeste stadhuus van Blanknberge gebouwd in de Peperstroate, 't stik van de Langestroate van nu, tusschn de Bakkerstroate en de Kerkstroate. In dien tyd woarn der omtrent 1500 inweuners.

In 1496 liet de magistroat poaln zettn vor an te duudn woa dat er mocht gezwommn wordn in zêe. Volgens e verordenienge van 1499 most er êest toeloatienge gevroagd wordn by 't gemêentebestier vo te meugn zwemmn in 't oopnboar.

16ste êeuwe

De zesdn ogustus 1514, ip e zundag, kwam de Sint-Sebastioansgilde, e schuttersgilde uut Brugge, ip bezoek in Blanknberge. Der was e fêestelike stoet me baniern, woapnschildn, tamboers en trompettn. De magistroat van Blanknberge wilde de Brugse bezoekers goed soigneern en der wierd êrewyn geschounkn, gevolgd deur 'n êreschietienge. 't Was styf warm en der wierd styf vele bier gedrounkn.

Inval van de Woatergeuzn in Geertrudeberg in 1572

Achter 'n ende wildegen de Bruggeliengn hunder verfrisschn in de zeie. Moa den baljuw duwde hunder e perkament ounder de neuze uut 1410 woarip dat er stound da 't verboodn was van in zeie te zwemmn ip zundoagn en godsdienstige fêestdoagn. De Bruggeliengn wildegen toch nie uut 't woater kommn en doarip is 't besteur zêre t'hope gekommn in 't "Scepenhuus" vo de toeloatienge te stemmn vo te boadn ip zundag, steunend ip 't feit da 't bevelschrift van 1410 nie toepasselik kost zyn ip vrimdeliengn.

In 1532 wordt er e nieuw stadhuus gebouwd ip den hoek van de Langestroate en de Kerkstroate. Lanceloot Blondeel makt 'Het Laatste Oordeel' vo de scheepnkoamer. 't Werk wordt in 1547 geleverd.

In 1572 wordt 't stadhuus beschoadigd deur 'n inval van de Woatergeuzn. Ook de Sint-Antoniuskerke moet er an geloovn. In 1581 wordt hêel 't interieur weggepakt en in 1583 bluuft er allêne mor e ruïne van de kerke over, vier meurn en 'n ofgeknotte torre.

17ste êeuwe

Blank'nberhe in de 17^steeeuwe, uut den boek Flandria Illustrata van de Genteneire Toone Sanders

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie History of Blankenberge van Wikimedia Commons.

Referensje

• Blankenberge door de eeuwen heen. Uit de archieven van Maria De Meulenaere en anderen. Elie Bilé