Regio (Itoalië)

Van Wikipedia

Itoalië is verdêeld in twientig regio's (Italioans: regione).

Iedere regio hèt e parlement ("consiglio regionale", regionale road), die om de vuuf joar gekoozn wordt. De regio's zyn were verdêeld in 109 provinsjes en mêer of 8100 gemêentn. (allêne Valle d'Aosta hè gin provinsjes).

Lyste van d' Italioansche regio's[bewerkn | brontekst bewerken]

# Regio Hoofdstad Ippervlak (km²) Inweuners Koarte
1 Abruzzo L'Aquila 10.793 1.309.797 Regio's van Itoalië
2 Apulië Bari 19.364 4.069.869
3 Basilicata Potenza 9992 591.338
4 Calabrië Catanzaro 15.083 1.998.052
5 Campanië Noapels 13.592 5.790.187
6 Emilia-Romagna Bologna 22.122 4.223.264
7 Friuli-Venezia Giulia Triëste 7712 1.212.602
8 Lazio Rome 17.210 5.493.308
9 Ligurië Genua 5421 1.607.878
10 Lombardeye Milaan 23.861 9.545.441
11 Marche Ancona 9695 1.536.098
12 Molise Campobasso 4438 320.074
13 Piëmonte Turyn 25.398 4.352.828
14 Sardinië Cagliari 24.090 1.659.443
15 Sicilië Palermo 25.701 5.016.861
16 Trentino-Zuud-Tirol Trento 13.599 994.703
17 Toscane Florence 22.990 3.638.211
18 Umbrië Perugia 8454 872.967
19 Valle d'Aosta Aosta 3266 124.812
20 Veneto Venetië 18.390 4.773.554

Statuut[bewerkn | brontekst bewerken]

Der bestoan twêe sôortn van regio's: mè normaal statuut en mè speciaal statuut. 't Statuut is de regionale groendwet.

De regio's mè normaal statuut[bewerkn | brontekst bewerken]

Viftien regio's èn e normaal statuut. Achter 'n hervormienge van d' Italioansche groendwet in 2001 èn die regio's mêer gezag gekreegn, moa (nog) gin financiële autonomie. De regio's mè normaal statuut bestoan sinds de joarn tsjeevntig.

De regio's mè speciaal statuut[bewerkn | brontekst bewerken]

De vuuf regio's mè speciaal statuut (noamelyk Sicilië, Sardinië, Trentino-Zuud-Tirol, Friuli-Venezia Giulia en Valle d' Aosta) èn e grôte autonomie, die deur e speciale stoatswet gewoarborgd wordt. Die regio's wordn autonome regio's genoemd. Tusschn 60 en 100% van al de lastn zyn vo die regio's.

De reedns vo die autonomie verschilln: in 't geval van d' eilandn Sicilië en Sardinië is 't de geografische isoloasje en 't separatisme; in Valle d'Aosta de Franstoalige, in Trentino-Zuud-Tirol de Duutstoalige minderheid. De genoemde regio's zyn in 1948 ipgericht. Friuli-Venezia Giulia is in 1963 ipgericht, de mêerderheid van de bevolkienge sprikt Friulisch en in 't ôostn ist er e Sloveensche minderheid.

Achter 'n hervormienge in 1972 krêegn de twêe provinsjes Trentino (Italioanstoalig) en Bozen-Zuud-Tirol (Duutstoalig), in de regio Trentino-Zuud-Tirol, de status van autonome provinsje en paktn de mêeste bevoegdheedn van de regio over.