Berkachtign
| Berkachtigen | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Zwarte elze (Alnus glutinosa) | |||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||
| |||||||||||
| Famielje | |||||||||||
| Betulaceae Gray [1] |
De famielje van de berkachtign (Betulaceae), bevat zes geslachtn van wientrekoale neutn-draagnde boomn en struukn, woaroendre de berkn (Betula), d' elzn (Alnus), d' oazeloars (Corylus), d' aagbeukn (Carpinus), d' oazlbeukn (Ostryopsis), en de hopbeukn (Ostrya) mêt e totoal van 130 sôortn. Ze zyn mêesta inêems in 't warmgemoatigd Nôordlik Oafroend, mêt e poar sôortn die 't Zuudlik Oafroend bereikt ên in de Andes in Zuud-Amerika.
In 't verleedn was de famielje verdêeld in twêe famieljes, Betulaceae (Alnus, Betula) en Corylaceae (de reste). Recente beschryviengn woaroendre de Angiosperm Phylogeny Group, ên die twêe groepn angeduud lik oendrefamieljes bin de uutgebreide Betulaceae : Betuloideae en Coryloideae.
De dichtste verwantn van de berkachtign zoen de Casuarinaceae zyn.
Evoluusje-geschiednisse[bewerkn | brontekst bewerken]
De berkachtign zoen oentstoan zyn ip 't ende van 't Kryt-tydperk (oengevêer 70 miljoen joar geleen) in Sichuan, Centroal China. Die streeke zoed in die tyd e Mediterroan klimoat gêt ên verôorzoakt deur de nabyeid van de Thetys-zêe, die dêeln bedekte van 't teegnwôordige Tibet en Xinjiang in 't vroege Tertièère tydperk. Da punt van ôorsproenk wordt oendersteund deur 't feit da alle zesse de geslachtn en 52 sôortn inêems zyn in die streeke, veele van de deeze endeemiesch. Alle zesse de têegnwôordige geslachtn zoen undre hêelegans verspreid ên in 't Oligocêen, mê al de geslachtn uut de famielje (mê uutzoendrienge van Ostryopsis woavan da de fossiele gegeevns minstns 20 miljoen joar verre rêekn vanof de teegnwôordige tyd.
Gebruuk[bewerkn | brontekst bewerken]
De geweunn oazeloare (Corylus avellana) en de Lambert-oazeloare (Corylus maxima) zyn belangryke boogoard-plantn, gekwikt vor under itboare nutjes.
D' andre geslachtn bevattn 'n antal sierboomn, ip veele platsn geplant in parkn en grôote ooviengn; verschillnde sôortn berkn zyn in 't byzoendre gegeird vor undre zochte, hêl gekleurde schusse.
't Oet is in 't algemêen ard, vaste en zwoar, van aagbeukn in 't byzoendre; verschillnde sôortn woarn van grôote beteeknisse in 't verleen woadatr ard oet mê grote weerstand teegn 't verslytn vandoene was, lik vo karrewieln, woatreroadrn, tandwieln, werktuug-andvoatn, en oetn wign. In de mêeste van die gevolln is 't oet teegnwôordig vervangn deur metoal of andre kunstmoatig materioal.
Eksterne koppliengn[bewerkn | brontekst bewerken]
- (en) Chen, Z.D., Manchester, S.R., & Sun, H.Y., 1999 : Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and palaeobotany. American Journal of Botany, 86: 1168-1181.
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Betulaceae van Wikimedia Commons. |
Verwyziengn[bewerkn | brontekst bewerken]
<references>