Egeïsche Zêe
D' Egeïsche Zêe (Grieks: Αιγαίο Πέλαγος, Aigaío Pélagos; Turks: Ege Denizi) es 'n zêe in't zuudôostn van Europa, geleegn tusschn Grieknland en Turkeye. 't Eit en ippervlakte van apeupri 214.000 vierkante kilomèiters en es ip zyn diepst 3.543 mèiters diepe. D'Egeïsche Zêe makt dêel uut van de Middellandsche Zêe.
Liggienge[bewerkn | brontekst bewerken]
D'Egeïsche Zêe wordt in't nôordôostn begrensd deur 't Griekse schiereyland Chaldiki, in't nôordn deur de landstreke Thracië en in't nôordwestn deur d' Hellespont. Deur de Hellespont lôopt 't woater oover in de Zêe van Marmara (en ezo kun je deur den Bosporus ôok vodder noar de Zwortn Zêe). In't ôostn ligt et Turkse vasteland (ofte Klêen-Azië), en mêer bepoald d'istorische streekn Eolië, Ionië en Carië. In't zuudôostn lôopt d'Egeïsche Zêe tusschn d'eyland'n Rhodos en Kreta oover in de Levantynsche Zêe. O de zuudkant ligt et teegn de nôordkuste van Kreta en o de zuudwestkantn lôopt de zêe oover in d'Ionische Zêe. In't westn liggn 't Griekse vasteland (mè ounder and're de Peloponnesos, Attika en Thessalië) en 't eyland Euboea.
In d'Egeïsche Zêe liggn der massa's grôotere en klêendere eylandn, woavan de mêeste by Grieknland ôorn en d'and're by Turkeye. Die eylandn liggn oover de hille ippervlakte van de zêe versprêed in verschilligte eyland'ngroepn: de Cycloadn, de Sporoadn, de Dodekanesos, de Saronische Eylandn en de Nôord-Egeïsche Eylandn.
Noame[bewerkn | brontekst bewerken]
Der zyn ol sedert den Oudeyd verschilligte uutleggn vo de noame van de zêe. Tzo kunn'n verwyzn noar de stad Aigai (woa 't uudige Vergina ligt), oftewel noar Aegae, de keuniginne van d'Amazoon'n die in de zêe verdrounk, oftewel noar Aigaion (vertoald de "zêegêete") wa en and're noame wos van Briareus, êen van de Hekatoncheirn.
De mêest gekend'n uutleg es da de zêe eur noame eit gekreegn deur de mythe van Aigeus, de voader van Theseus. Die zo volgest 't veroal zelfmôord gepleegd ein deur zyn eign in de zêe te smytn omdat 'm peisde dat zyn zeune gestorvn wos, mè da d'n bôot die were van Kreta kwam mè zworte zeyln voardigde.
Nog nen andere verkloarienge es da de noame ofgeleyd es van't Griekse αἶγες (aiges), wa "golvn" wilt zeggn in't Vlams.
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Aegean Sea van Wikimedia Commons. |