Lorenzo de' Medici: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
JAnDbot (discuusjeblad | bydroagn)
k robot Anders: eo:Lorenzo de Mediĉo
Regel 54: Regel 54:
[[de:Lorenzo I. de’ Medici]]
[[de:Lorenzo I. de’ Medici]]
[[en:Lorenzo de' Medici]]
[[en:Lorenzo de' Medici]]
[[eo:Lorenzo de la Mediĉoj]]
[[eo:Lorenzo de Mediĉo]]
[[es:Lorenzo de Médici]]
[[es:Lorenzo de Médici]]
[[et:Lorenzo de' Medici]]
[[et:Lorenzo de' Medici]]

Versie van 25 nov 2008 17:18

Lorenzo de’ Medici

Lorenzo de’ Medici, bygenoamd il Magnifico (Firenze, 1 januoari 1449- Careggi, 8 april 1492) was e zeune van Piero di Cosimo de' Medici en Lucrezia Tornabuoni. Tegoare me z’n broere Giuliano volgdeg’t ie z’n voader ip en zette surtout ‘t beleid van zijn grôotvader Cosimo vôort.

Lorenzo il Magnifico is êen van de bekendste Medici, en je regeerdeg’ over Firenze binst ‘t oogtepunt van d'Italioansche renaissance.

Je was zot van kunst en je liet, in noavolgienge van z’n grôotvoader Cosimo, de beste schilders, filosoofn en dichters no z’n hof kommn en je was e mecenas vo kunstenoars lik Leonardo da Vinci, Donatello, Leone Battista Alberti, Paolo Uccello, Filippo Lippi, Sandro Botticelli, Andrea del Verrocchio, de broers Pollaiolo, Luca della Robbia, Domenico Ghirlandaio en Michelangelo.

J’aad ôok e grôotn invloed ip d’Italioansche politiek. Ounder zyn besteur was d’r lange vrede in Firenze, wat da welstand en ountwikkelienge van commerce en cultuur mee brocht.

Je was styf g’interesseerd in dichtkunst. Je makte zelve gedichtn en je schrêef ôok e nieuw poëziegenre ip muziek, dansliedern die kostn gezoungn en gedanst wordn. Z’n eign variant woarn de carnavalsliedern, deur gemaskerde figeurn gezoungn poëzie me muzikoale begeleidienge.

Vrouwn en jounges

Lorenzo ’s êeste vrouwe was Clarissa Orsini. Z’aan drie zeuns en vier dochters:

Achter de dôod van z'n vrouwe ertrouwdeg’t ie me Philippina van Savoye.

’t Pazzi-komplot

Achter de Pazzi, ôok bankiers in Firenze en rivoaln van de Medici, ountstound er e netwerk van menschn die de macht van Lorenzo en z’n broere wildn vermindern. Da komplot wierd loater ’t Pazzi-komplot genoemd.

De stoker van ’t Pazzi-komplot was Paus Sixtus IV, die de Kerkelikke Stoat wildeg’ uutbreidn. Deur middel van politieke benoemiengn makteg’t ie z’n familie machtig. Die familie bestound uut e reeks neevn w.o. Guiliano della Rovere (de loatern paus Julius II) en Girolamo Riario.

Ip e zundag in april 1478 wierdn Lorenzo en z’n broere overvolln deur eurmoordenoars binst de messe in de kathedroale van Firenze. Lorenzo gerakte lichtgewound en kost ountsnappn, mo Giuliano bloedde dôod.

Achter Sixtus IV

Lorenzo 's zeune paus Leo X me z'n kozyns, deur Rafaël. Links de zeune van z'n broere Giuliano: kardinoal Giulio de’ Medici. Reks de zeune van zyn zuster Maria: kardinoal Luigi de' Rossi.

Den ipvolger van paus Sixtus IV was paus Innocentius VIII, die Lorenzo’s twidde zeune Giovanni tout kardinoal benoemde. Loater wierd Giovanni den êestn paus in de familie de’ Medici. Twêe van Lorenzo's zeuns wierdn machtige pausn. Giovanni wierd paus Leo X en z’n g’adopteerde zeune Giulio, de zeune van z’n vermôorde broere, wierd paus Clemens VII.

Lorenzo stierf ip 8 april 1492 in de Villa di Careggi. Je ligt tegoare me z’n broere begroavn in de Medicikapelle in de Basilica San Lorenzo di Firenze. Under graftombe is versierd met de Madonna me kind van Michelangelo.

Achter z’n dôod in 1492 wierd ’n ipgevolgd deur z’n oudste zeune Piero, die deur z’n zwak, arrogant en oungedisciplineerd karakter ounbekwoam was vo te regeern.

Je verzetteg’ em te winnig teegn d’invoasie van keunink Karel VIII van Frankryk. De fanatieke dominicoansche monnik Girolamo Savonarola profiteerde van de situoatie. Je liet de Medici verbann, under paleis plundern de kunstwerkn vernietign en ol de volgns em goddelôze weireldse zoakn verbrandn.

Loater verbeterde de situoatie van de Medici were ounder Piero’s broere Giovanni (Paus Leo X) en surtout ounder Cosimo I de' Medici.

Wikimedia Commons