Frankisch Ryk

't Frankisch Ryk van 481 tout 814

Expansie van 't Frankisch Ryk

‘t Frankisch Ryk (Latyn: Regnum Francorum) was e keuninkryk in West-en Middneuropa dat deur de Frankn besteurd wierd tusschn de 5e en de 9e eeuwe.

Volgns ’t Frankisch recht most, achter d’n dôod van de keunink, ’t Ryk ossan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied.

De Frankn

De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten oostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t Romeins Ryk binn te volln.

Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter z’n dôod in 395 wierd ’t Ryk were, en nu definitief, gesplitst in e West-Romeins Ryk en 'n Oost-Romeins Ryk of Byzantyns Ryk. ’t West-Romeins Ryk bleef bestoan tout in 476.

’t Romeins besteur begost z’n macht te verliezn deur ’n hoop invoasies. In 406 wierdn z’overspoeld deur verschillige Germoansche stammn lik Bourgondn, Sueevn, Vandoaln, Alaann en Sloavische stammn, die under definitief in Gallië installeerdegen. Vo de Vlamsche kust dookn d’r Saksische en Angelsche piroatn ip en de Gootn wierdn uut Silizië en Slovakeye verdreevn deur de Hunn (nomaadn uut Centroal Azië o.l.v. Atilla) en de Visigootn.

In 476 wierd de latstn West-Romeinschn keizer, Romulus Augustulus ofgezet deur Odoaker, barboar en commandant van de Germoansche ulptroepn. Odoaker wierd uutgeroepn tout keunink van Itoalië.

De Meroviengers (481-751)

In 447 kwam Merovech, grôotvoader van Clovis I, an de macht. Van hem komt de noame van de dynastie van de Meroviengers. Achter d’n dôod van z’n zeune Childerik I in 481 volgde Clovis hem ip. Clovis èt ol de Frankn ounder êen leider verênigd.

’t Frankisch Ryk (486-843)

De verdêlienge van Francië achter Clovis’ dôod (511)

De verdêlienge van Francië achter Chlotharius I's dôod (561)

De verdêlienge van 't Frankisch Ryk achter 't Verdrag van Verdun

In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg Clovis I Syagrius, de latstn Romeinschn gouverneur in ’t Noordn van Gallië, en van ton begost officieel de periode van ’t Frankisch Ryk. ’t Nieuw dêel van zyn Ryk wierd Neustrië (‘t nieuw land) genoemd en 't oud ôorsprounkelik gebied Austrasië (‘t ôostelik land). Hêel ’t gebied van Gallië krêeg nu de noame "Francië".

In 496 liet Clovis hem doopn en wierd ’t Christndom de stoatsgodsdienst. Doadeure kwoamn uze streekn in de volgnde eeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t katholiek gelôof.

Achter Clovis’ dôod wierd Francië verdêeld ounder zyn vier zeuns, die under hoofdsteedn in nôordôost Gallië han: Theuderic I in Reims, Chlodomer in Orléans, Childebert I in Parys, en Chlotharius I in Soissons.

Ounder under regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de Bourgondiërs (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd.

’t Feit dat ’t Ryk ossan most verdeeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keuninklik gezag. Van de zesde tout de achtste eeuwe is ’t Frankisch Ryk verschillige keern verdêeld en were verenigd. ’t Is moa met de nieuwe dynastie, de Karoliengers, dat de êenheid were hersteld is. Ounder Karel den Grôotn (768-814) en Lodewyk den Vroomn (814-840) kwam ’t Frankisch Ryk were an zyn toppunt.

De Merovingsche keuningn krêegn ossan minder te zeggn deur enigte styf jounge en zwakke keuningn en uuteindelik paktn de Hofmeiers in de 7e eeuwe de echte macht over.

De Karoliengers (751-987)

De noame van de dynastie van de Karoliengers komt van Karel Martel, de voader van Pepeyn den Kortn. Karel Martel was de ounwettige zeune van Pepeyn II van Herstal, Hofmeier en de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn den Kortn, met de steun van de paus, de latstn Merovingischn keunink Childerik III an de kant en liet hemzelvn tout keunink uutroepn.

O Pepeyn den Kortn stierf in 768 gink z’n keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa was, noa zyn twi zeuns Karel en Karloman, moa Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t Ryk in handn van Karel den Grôotn.

Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip Kestdag 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in Rome tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, Lodewyk den Vroomn volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond.

In 843, by ‘t Verdrag van Verdun wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of Karel den Kletsn krêeg West-Francië, Lodewyk den Duuts Oost-Francië, en Lotharius I Middn-Francië.