Frankisch Ryk: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 2: | Regel 2: | ||
[[Ofbeeldienge:Franks expansion.gif|thumb|Expansie van 't Frankisch Ryk]] |
[[Ofbeeldienge:Franks expansion.gif|thumb|Expansie van 't Frankisch Ryk]] |
||
‘t '''Frankisch Ryk''' (Latyn: ''Regnum Francorum'') |
‘t '''Frankisch Ryk''' (Latyn: ''Regnum Francorum'') wierd deur de [[Frankn]] besteurd tusschn de 5de en de 9ste êeuwe. |
||
Volgns ’t Frankisch recht most, achter |
Volgns ’t Frankisch recht most, achter den dôod van de keunienk, ’t Ryk olsan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied. |
||
==De Frankn== |
==De Frankn== |
||
De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten oostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t [[Romeins Ryk]] binn te volln. |
De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten oostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t [[Romeins Ryk]] binn te volln. |
||
Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter |
Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter zyn dôod in 395 wierd ’t Ryk were, en nu definitief, gesplitst in e [[West-Romeins Ryk]] en 'n Oost-Romeins Ryk of Byzantyns Ryk. ’t West-Romeins Ryk bleef bestoan tout in 476. |
||
’t Romeins besteur begost |
’t Romeins besteur begost zyn macht te verliezn deur ’n hoop invoasies. In 406 wierdn z’overspoeld deur verschillige Germoansche stammn lik Bourgondn, [[Sueevn]], Vandoaln, Alaann en Sloavische stammn, die hunder definitief in Gallië installeerdegen. |
||
Vó de Vlamsche kust dookn d’r Saksische en Angelsche piroatn ip en de Gootn wierdn uut Silizië en Slovakeye verdreevn deur de Hunn (nomaadn uut Centroal Azië o.l.v. Atilla) en de Visigootn. |
|||
In 476 wierd de |
In 476 wierd de latste West-Romeinsche keizer, Romulus Augustulus ofgezet deur Odoaker, barboar en commandant van de Germoansche hulptroepn. Odoaker wierd uutgeroepn tout keunienk van |
||
[[ |
[[Italië]]. |
||
==De Meroviengers (481-751)== |
==De Meroviengers (481-751)== |
||
In 447 kwam [[Merovech]], |
In 447 kwam [[Merovech]], grôtvoader van [[Clovis I]], an de macht. Van hem komt de noame van de dynastie van de [[Meroviengers]]. Achter den dôod van zyn zeune Childerik I in 481 volgde Clovis hem ip. Clovis hèt ol de Frankn ounder êen leider verênigd. |
||
==’t Frankisch Ryk (486-843)== |
==’t Frankisch Ryk (486-843)== |
||
Regel 24: | Regel 24: | ||
[[Ofbeeldienge:Division of Gaul - 561.jpg|thumb|De verdêlienge van Francië achter Chlotharius I's dôod (561)]] |
[[Ofbeeldienge:Division of Gaul - 561.jpg|thumb|De verdêlienge van Francië achter Chlotharius I's dôod (561)]] |
||
[[Ofbeeldienge:Partage de l'Empire carolingien au Traité de Verdun en 843.JPG|thumb|De verdêlienge van 't Frankisch Ryk achter 't Verdrag van Verdun]] |
[[Ofbeeldienge:Partage de l'Empire carolingien au Traité de Verdun en 843.JPG|thumb|De verdêlienge van 't Frankisch Ryk achter 't Verdrag van Verdun]] |
||
In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg [[Clovis I]] Syagrius, de |
In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg [[Clovis I]] Syagrius, de latste Romeinsche gouverneur in ’t nôordn van Gallië, en van ton begost officieel de periode van ’t Frankisch Ryk. ’t Nieuw dêel van zyn Ryk wierd [[Neustrië]] (‘t nieuw land) genoemd en 't oud ôorsprounkelik gebied Austrasië (‘t ôostelik land). Hêel ’t gebied van Gallië krêeg nu de noame ''Francië''. |
||
In 496 liet Clovis hem doopn en wierd ’t Christndom de stoatsgodsdienst. Doadeure kwoamn uze streekn in de volgnde eeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t |
In 496 liet Clovis hem doopn en wierd ’t Christndom de stoatsgodsdienst. Doadeure kwoamn uze streekn in de volgnde eeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t christelik gelôof. |
||
Achter Clovis’ dôod wierd Francië verdêeld ounder zyn vier zeuns, die |
Achter Clovis’ dôod wierd Francië verdêeld ounder zyn vier zeuns, die hunder hoofdsteedn in nôordôost Gallië haan: Theuderic I in Reims, Chlodomer in Orléans, Childebert I in Parys, en Chlotharius I in Soissons. |
||
Ounder |
Ounder hunder regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de [[Bourgondiërs]] (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd. |
||
’t Feit dat ’t Ryk |
’t Feit dat ’t Ryk olsan most verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keunienklik gezag. Van de zesde tout de achtste êeuwe wierd ’t Frankisch Ryk verschillige kêern verdêeld en were verênigd. ’t Is moa met de nieuwe dynastie, de [[Karoliengers]], dat de êenheid were hersteld is. Ounder [[Karel de Grôotn]] (768-814) en [[Lodewyk de Vroomn]] (814-840) kwam ’t Frankisch Ryk were an zyn toppunt. |
||
De Merovingsche |
De Merovingsche keuniengn krêegn olsan minder te zeggn deur ênigte styf jounge en zwakke keuniengn en uuteindelik paktn de [[Hofmeier]]s in de 7e eeuwe de echte macht over. |
||
==De Karoliengers (751-987)== |
==De Karoliengers (751-987)== |
||
De noame van de dynastie van de [[Karoliengers]] komt van Karel Martel, de voader van Pepeyn |
De noame van de dynastie van de [[Karoliengers]] komt van Karel Martel, de voader van [[Pepeyn de Kortn]]. Karel Martel was de ounwettige zeune van Pepeyn II van Herstal, Hofmeier en de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Merovingische keunienk Childerik III an de kant en liet hemzelvn tout keunienk uutroepn. |
||
O Pepeyn |
O Pepeyn de Kortn stierf in 768 gienk zyn keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa was, noa zyn twi zeuns Karel en Karloman, moa Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t Ryk in handn van Karel de Grôotn. |
||
Zyn besteur was g’inspireerd |
Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip [[Kestdag]] 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in [[Rome]] tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, [[Lodewyk de Vroomn]] volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond. |
||
In 843, by ‘t [[Verdrag van Verdun]] wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of [[Karel |
In 843, by ‘t [[Verdrag van Verdun]] wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of [[Karel de Kletsn]] krêeg [[West-Francië]], [[Lodewyk den Duuts]] [[Oost-Francië]], en [[Lotharius I]] [[Middn-Francië]]. |
||
[[Categorie: Frankisch Ryk]] |
[[Categorie: Frankisch Ryk]] |
Versie van 11 sep 2009 16:33
‘t Frankisch Ryk (Latyn: Regnum Francorum) wierd deur de Frankn besteurd tusschn de 5de en de 9ste êeuwe.
Volgns ’t Frankisch recht most, achter den dôod van de keunienk, ’t Ryk olsan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied.
De Frankn
De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten oostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t Romeins Ryk binn te volln.
Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter zyn dôod in 395 wierd ’t Ryk were, en nu definitief, gesplitst in e West-Romeins Ryk en 'n Oost-Romeins Ryk of Byzantyns Ryk. ’t West-Romeins Ryk bleef bestoan tout in 476.
’t Romeins besteur begost zyn macht te verliezn deur ’n hoop invoasies. In 406 wierdn z’overspoeld deur verschillige Germoansche stammn lik Bourgondn, Sueevn, Vandoaln, Alaann en Sloavische stammn, die hunder definitief in Gallië installeerdegen. Vó de Vlamsche kust dookn d’r Saksische en Angelsche piroatn ip en de Gootn wierdn uut Silizië en Slovakeye verdreevn deur de Hunn (nomaadn uut Centroal Azië o.l.v. Atilla) en de Visigootn.
In 476 wierd de latste West-Romeinsche keizer, Romulus Augustulus ofgezet deur Odoaker, barboar en commandant van de Germoansche hulptroepn. Odoaker wierd uutgeroepn tout keunienk van Italië.
De Meroviengers (481-751)
In 447 kwam Merovech, grôtvoader van Clovis I, an de macht. Van hem komt de noame van de dynastie van de Meroviengers. Achter den dôod van zyn zeune Childerik I in 481 volgde Clovis hem ip. Clovis hèt ol de Frankn ounder êen leider verênigd.
’t Frankisch Ryk (486-843)
In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg Clovis I Syagrius, de latste Romeinsche gouverneur in ’t nôordn van Gallië, en van ton begost officieel de periode van ’t Frankisch Ryk. ’t Nieuw dêel van zyn Ryk wierd Neustrië (‘t nieuw land) genoemd en 't oud ôorsprounkelik gebied Austrasië (‘t ôostelik land). Hêel ’t gebied van Gallië krêeg nu de noame Francië.
In 496 liet Clovis hem doopn en wierd ’t Christndom de stoatsgodsdienst. Doadeure kwoamn uze streekn in de volgnde eeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t christelik gelôof.
Achter Clovis’ dôod wierd Francië verdêeld ounder zyn vier zeuns, die hunder hoofdsteedn in nôordôost Gallië haan: Theuderic I in Reims, Chlodomer in Orléans, Childebert I in Parys, en Chlotharius I in Soissons.
Ounder hunder regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de Bourgondiërs (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd.
’t Feit dat ’t Ryk olsan most verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keunienklik gezag. Van de zesde tout de achtste êeuwe wierd ’t Frankisch Ryk verschillige kêern verdêeld en were verênigd. ’t Is moa met de nieuwe dynastie, de Karoliengers, dat de êenheid were hersteld is. Ounder Karel de Grôotn (768-814) en Lodewyk de Vroomn (814-840) kwam ’t Frankisch Ryk were an zyn toppunt.
De Merovingsche keuniengn krêegn olsan minder te zeggn deur ênigte styf jounge en zwakke keuniengn en uuteindelik paktn de Hofmeiers in de 7e eeuwe de echte macht over.
De Karoliengers (751-987)
De noame van de dynastie van de Karoliengers komt van Karel Martel, de voader van Pepeyn de Kortn. Karel Martel was de ounwettige zeune van Pepeyn II van Herstal, Hofmeier en de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Merovingische keunienk Childerik III an de kant en liet hemzelvn tout keunienk uutroepn.
O Pepeyn de Kortn stierf in 768 gienk zyn keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa was, noa zyn twi zeuns Karel en Karloman, moa Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t Ryk in handn van Karel de Grôotn.
Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip Kestdag 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in Rome tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, Lodewyk de Vroomn volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond.
In 843, by ‘t Verdrag van Verdun wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of Karel de Kletsn krêeg West-Francië, Lodewyk den Duuts Oost-Francië, en Lotharius I Middn-Francië.