Frankisch Ryk: verschil tussen versies
k robot Erbij: af, hr, ko Eraf: br, ca, es, eu, he, hu, is, pl, ro, tr Anders: ar, arz, fr, id, it, th |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 45: | Regel 45: | ||
In 843, by ‘t [[Verdrag van Verdun]] wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of [[Karel de Kletsn]] krêeg [[West-Francië]], [[Lodewyk den Duuts]] [[Oost-Francië]], en [[Lotharius I]] [[Middn-Francië]]. |
In 843, by ‘t [[Verdrag van Verdun]] wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of [[Karel de Kletsn]] krêeg [[West-Francië]], [[Lodewyk den Duuts]] [[Oost-Francië]], en [[Lotharius I]] [[Middn-Francië]]. |
||
[[Categorie: Frankisch Ryk]] |
[[Categorie: Frankisch Ryk| ]] |
||
[[af:Frankiese Ryk]] |
[[af:Frankiese Ryk]] |
||
Versie van 20 apr 2010 21:14
‘t Frankisch Ryk (Latyn: Regnum Francorum) wierd deur de Frankn besteurd tusschn de 5de en de 9ste êeuwe.
Volgns ’t Frankisch recht most, achter den dôod van de keunienk, ’t Ryk olsan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied.
De Frankn
De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten oostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t Romeins Ryk binn te volln.
Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter zyn dôod in 395 wierd ’t Ryk were, en nu definitief, gesplitst in e West-Romeins Ryk en 'n Oost-Romeins Ryk of Byzantyns Ryk. ’t West-Romeins Ryk bleef bestoan tout in 476.
’t Romeins besteur begost zyn macht te verliezn deur ’n hoop invoasies. In 406 wierdn z’overspoeld deur verschillige Germoansche stammn lik Bourgondn, Sueevn, Vandoaln, Alaann en Sloavische stammn, die hunder definitief in Gallië installeerdegen. Vó de Vlamsche kust dookn d’r Saksische en Angelsche piroatn ip en de Gootn wierdn uut Silizië en Slovakeye verdreevn deur de Hunn (nomaadn uut Centroal Azië o.l.v. Atilla) en de Visigootn.
In 476 wierd de latste West-Romeinsche keizer, Romulus Augustulus ofgezet deur Odoaker, barboar en commandant van de Germoansche hulptroepn. Odoaker wierd uutgeroepn tout keunienk van Italië.
De Meroviengers (481-751)
In 447 kwam Merovech, grôtvoader van Clovis I, an de macht. Van hem komt de noame van de dynastie van de Meroviengers. Achter den dôod van zyn zeune Childerik I in 481 volgde Clovis hem ip. Clovis hèt ol de Frankn ounder êen leider verênigd.
’t Frankisch Ryk (486-843)
In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg Clovis I Syagrius, de latste Romeinsche gouverneur in ’t nôordn van Gallië, en van ton begost officieel de periode van ’t Frankisch Ryk. ’t Nieuw dêel van zyn Ryk wierd Neustrië (‘t nieuw land) genoemd en 't oud ôorsprounkelik gebied Austrasië (‘t ôostelik land). Hêel ’t gebied van Gallië krêeg nu de noame Francië.
In 496 liet Clovis hem doopn en wierd ’t Christndom de stoatsgodsdienst. Doadeure kwoamn uze streekn in de volgnde eeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t christelik gelôof.
Achter Clovis’ dôod wierd Francië verdêeld ounder zyn vier zeuns, die hunder hoofdsteedn in nôordôost Gallië haan: Theuderic I in Reims, Chlodomer in Orléans, Childebert I in Parys, en Chlotharius I in Soissons.
Ounder hunder regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de Bourgondiërs (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd.
’t Feit dat ’t Ryk olsan most verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keunienklik gezag. Van de zesde tout de achtste êeuwe wierd ’t Frankisch Ryk verschillige kêern verdêeld en were verênigd. ’t Is moa met de nieuwe dynastie, de Karoliengers, dat de êenheid were hersteld is. Ounder Karel de Grôotn (768-814) en Lodewyk de Vroomn (814-840) kwam ’t Frankisch Ryk were an zyn toppunt.
De Merovingsche keuniengn krêegn olsan minder te zeggn deur ênigte styf jounge en zwakke keuniengn en uuteindelik paktn de Hofmeiers in de 7e eeuwe de echte macht over.
De Karoliengers (751-987)
De noame van de dynastie van de Karoliengers komt van Karel Martel, de voader van Pepeyn de Kortn. Karel Martel was de ounwettige zeune van Pepeyn II van Herstal, Hofmeier en de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Merovingische keunienk Childerik III an de kant en liet hemzelvn tout keunienk uutroepn.
O Pepeyn de Kortn stierf in 768 gienk zyn keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa was, noa zyn twi zeuns Karel en Karloman, moa Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t Ryk in handn van Karel de Grôotn.
Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip Kestdag 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in Rome tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, Lodewyk de Vroomn volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond.
In 843, by ‘t Verdrag van Verdun wierd ’t Ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of Karel de Kletsn krêeg West-Francië, Lodewyk den Duuts Oost-Francië, en Lotharius I Middn-Francië.