Frankisch Ryk

't Frankisch Ryk van 481 tout 814

Expansie van 't Frankisch Ryk

‘t Frankisch Ryk of Francië (Latyn: Regnum Francorum) wierd deur de Frankn besteurd tusschn de 5e en de 9e êeuwe.

Volgns ’t Frankisch recht most et ryk achter den dôod van de keunienk ossan verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, wa dat ’n enormn invloed had ip de verdere geschiedenisse van ’t gebied.

De Frankn

De Frankn woarn oorsprounkelik e verzoamelienge van Germoansche stammn ten ôostn van de Reyn. Ze begostn ol van ‘t joar 257 ‘t groundgebied van ‘t Romeins Ryk binn te volln.

Theodosius I was keizer van ‘t Romeins Ryk van 379 tout 395. Achter zyn dôod in 395 wierd ’t Ryk were, en nu definitief, gesplitst in e West-Romeins Ryk en 'n Oost-Romeins Ryk of Byzantyns Ryk. ’t West-Romeins Ryk bleef bestoan tout in 476.

De Romeinn begostn under macht te verliezn deur ’n hoop invoasies. In 406 wierdn z’overspoeld deur verschillige Germoansche stammn lik Bourgondn, Sueevn, Vandoaln, Aloann en Sloavische stammn, die under definitief in Gallië installeerdegn.

Vo de kust dookn der Saksische en Angelsche piroatn ip en de Gootn wierdn uut Silizië en Slovakeye verdreevn deur de Hunn (nomoadn uut Centroal Azië o.l.v. Atilla) en de Visigootn.

In 476 wierd de latste West-Romeinsche keizer Romulus Augustulus ofgezet deur de barboar Odoaker, die commandant was van de Germoansche hulptroepn. Odoaker wierd uutgeroepn tout keunienk van Italië.

De Meroviengers (481-751)

In 447 kwam Merovech, de grotvoader van Clovis I, an de macht. Van hem komt de noame van de dynastie van de Meroviengers. Achter den dôod van zyn zeune Childerik I in 481 volgde Clovis hem ip. Clovis verênigde ol de Frankn ounder êen leider.

’t Frankisch Ryk (486-843)

De verdêlienge van Francië ounder de zeuns van Clovis I (511)

De verdêlienge van Francië ounder de zeuns van Chlotharius I (561)

De verdêlienge van Francië achter 't Verdrag van Verdun

In 486, tien joar achter ’t ofzettn van keizer Romulus Augustulus, versloeg Clovis I Syagrius, de latste Romeinsche gouverneur in Gallië, en kost ie zyn gebied verovern.

Achter zyn dôod wierd zyn ryk verdêeld ounder zyn vier zeuns: Theuderic I, Chlodomer, Childebert I, en Chlotharius I. 't Nieuw veroverd stik krêegt de noame Neustrië (‘t nieuw land), en 't oud ôorsprounkelik gebied, Austrasië (‘t ôostelik land). Ounder under regeriengn wierdn de Thüriengers (532) en de Bourgondiërs (534) by ‘t Frankisch Ryk gevoegd.

’t Feit dat ’t ryk ossan most verdêeld wordn ounder de verschillige zeuns, verzwakte ’t keunienklik gezag. Van de zesde tout de achtste êeuwe wierd ’t Frankisch Ryk verschillige kêern verdêeld en were verênigd. De Merovingsche keuniengn krêegn ossan minder te zeggn deur ênigte styf jounge en zwakke keuniengn en uutendelik paktn de Hofmeiers in de 7e eeuwe de macht over.

De Karoliengers (751-987)

De noame van de dynastie van de Karoliengers komt van Karel Martel, de voader van Pepeyn de Kortn. Karel Martel was 'n ounwettige zeune van de hofmeier Pepeyn II van Herstal, de feitelikke leider van Austrasië. In 751 zette Pepeyn de Kortn, met de steun van de paus, de latste Merovingische keunienk Childerik III an de kant en je liet hem uutroepn tout keunienk.

Achter zyn dôod in 768 erfdn zyn twi zeuns Karel en Karloman zyn keuninkryk, da ’t sterkste van West-Europa gekommn was. Karloman stierf ol in 771 en doadeure kwam hêel ’t ryk in handn van Karel de Grôotn.

Zyn besteur was g’inspireerd ip de klassiekn oudheid en ip Kestdag 800 liet ‘n hem deur paus Leo III in Rome tout keizer krôonn. Zyn ênigstn overgebleevn zeune, Lodewyk de Vroomn volgdeg hem ip en wierd in 816 in Reims tout keizer gekrôond.

In 843, by ‘t Verdrag van Verdun wierd ’t ryk verdêeld ounder zyn drie zeuns: Karel II of Karel de Kletsn krêeg West-Francië, Lodewyk den Duuts Oost-Francië, en Lotharius I Middn-Francië.