Psalmn: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Forstbirdo (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Forstbirdo (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 65: Regel 65:
De toeschryvienge aan David ê geweunlik de vorm לדוד, mê 't vôorzetsle "le-" die past by David z'n name. Da' ka' betêekn "van," "deur," "vô," of "oovre" <ref name=Wilson />. Vandoa, 'oewel da den uutleg va' de tradiesje is da' die psalmn woarn geschreevn deur David, stelt Michael Goulder da' de psalmn geschreevn woarn in de tyd va' David, woarschynlik deur ein va' zyn zeuns, "lik antwôorde ip oumstandigheedn woarin datn zeive was" <ref> Michael Goulder, ''The Prayers of David'' (JSOTSS 102. Sheffield: Sheffield Academic Press, 1990), 24.</ref>.
De toeschryvienge aan David ê geweunlik de vorm לדוד, mê 't vôorzetsle "le-" die past by David z'n name. Da' ka' betêekn "van," "deur," "vô," of "oovre" <ref name=Wilson />. Vandoa, 'oewel da den uutleg va' de tradiesje is da' die psalmn woarn geschreevn deur David, stelt Michael Goulder da' de psalmn geschreevn woarn in de tyd va' David, woarschynlik deur ein va' zyn zeuns, "lik antwôorde ip oumstandigheedn woarin datn zeive was" <ref> Michael Goulder, ''The Prayers of David'' (JSOTSS 102. Sheffield: Sheffield Academic Press, 1990), 24.</ref>.


Doa boovvnip, dertien psalmn ên ‘oofdiengn die verwyzn noa d‘ ein of d‘ andre gebeurtnisse uut ‘t leevn va’ David. Die psalmn zyn 3, 7, 18, 34, 51, 52, 54, 56, 57, 59, 60, 63 and 142.<ref>Wilson, ''Psalms Volume 1'', 80.</ref>
Doa boovvnip, dertien psalmn ên 'oofdiengn die verwyzn noa d' ein of d' andre gebeurtnisse uut 't leevn va' David. Die psalmn zyn 3, 7, 18, 34, 51, 52, 54, 56, 57, 59, 60, 63 and 142.<ref>Wilson, ''Psalms Volume 1'', 80.</ref>

Andre gelêerdn peizn da' de psalmn 't werk zyn van verschillnde schryvrs uut verschillnde tydn <ref name="ODCC self"/>. Die gelêerdn 'oudn vul da' veel van de psalmn zoe'n ipgemakt gewist zijn van in de tyd van de keuniengn, ôn ze 't keuniengsuuz wildn eir'n <ref name="ODCC self">"Psalms, Book of." Cross, F. L., ed. The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press. 2005</ref><ref name>Harris concurs that several Psalms seem to have written for the courts of Davidic kings. [[Stephen L Harris|Harris, Stephen L.]], Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. "Psalms" p. 161–164</ref>. De eiste psalm zoe'n kunn' gebruukt zyn vo d' eiredienst in de temple <ref name="ODCC self"/>.
==Psalm 38==
==Psalm 38==
[[File:Psałterz florianski1.jpg|thumb|220px|Psalmn.]]
[[File:Psałterz florianski1.jpg|thumb|220px|Psalmn.]]

Versie van 12 nov 2011 19:52

Psalmrolle.

De Psalmn ( Tibêerioans Hebrêews : Təhillîm; Modern Hebrêews : Tehillim, תְהִלִּים, of "lofpryziengn" ), is e' boek van den Hebrêewsche Byble en van de Kristlyke Byble. Allemalle tôope zyn da' 150 gedichtn die "aal de schakeeriengn van 't gelove van Israël weeregeevn" [1]

'Êrkomste van 't wôord

't Wôord psalmn komt van 't Grieks Ψαλμοί ( Psalmoi ), da' messchiens ôorsprounklyk wilde zegn "meziek van de liere" of "gezangn by de harpe" en loatre ook glyk wuk stik meziek, te begunn’ by psallein "speeln ip e snaorinstrument" en 't êndign mê "meziek va' glyk wukke sôorte".

Saamnstellienge e' tellienge

't Boek van de Psalmn i' ze mêest gebruuklikke vorm bestoat uut 150 gezang'n e' gebeedn. De Psalmn wordn ook verdêeld in 'oofstikn e' verzn. Iedr 'oofstik is ton e' psalm. De deeze ên allemalle e' dichtrlik karaktre mê dikkers 't gebruuk van glykloopnde gedachtn of 'êr'aaliengn. De tietle van de verzaamlienge, wil zeggn' "gezang" of "lofpryzienge" zowêl in 't Hebrêews lik in 't Grieks, moa d'r stoan ook boovn veele van de psalmn oundretietls. De die geevn muziekale anduudiengn oovre vôojzetjies die wêl zoe'n gekend gewist zyn in de tyd deur vroegre godsdienst'ge genôotschappn. Psalmn diej gemaklik ku't erkenn'n vô'gns sôorte zyn : gezang'n van dankgeevienge ( byvôorbeeld Ps. 30 ), lofzang'n ( byvôorbeeld Ps. 117 ) e' keunienklikke psalmn. Die latste kunn'n gebruukt word'n by krôoniengn e' bruuloftn. 't Ounderwerp va' sommigte psalmn, lik gebeedn, is ook sommigte kêern te ziene in de tekste, byvôorbeeld ip 't ende va' Psalm 72, "De gebeedn van David zeune va' Jesse zyn gedaon." 't Grotste part van de Psalmn, 'oewel nie te goare gezet in 't boek, zyn smeekbeedn. Je ku' zegn dat de psalmn ook e' bedoelinge 'addn va' de wet te verduudlikkn ( byvôorbeeld Psalm 1 en Psalm 119 ).

Den oederdom van d'ofzounderlikke psalmn is moeilijk te schattn, en somtyds nie 't achtre'aaln. Vele zoendr geschreevn zyn vroeg in de geschiedenisse van 't oede Israël ( duusd joar vôo Christus of nog iddre ) binst datr andre zoe’ kunn oentstoan zyn achtre de Babyloniesche Gevang'nschap, die platse gevoenn’ ê i' de zesde êeuwe vôo Christus. Byble-gelêerdn zienn' in de vroegste tyd vuuf verzaamliengn lik of dat ook is in de Torah of Pentateuch ( de êeste vuuf boekn van de byble ). Pertanks, andre reedns vo 't boek ip die maniere te verdêeln ligndr nie vo d'and. De schryvrs zyn eignlik nie echt gekend oundanks da veele psalmn an David toegeschreevn zyn [2].

Tellienge

Hebrêewse Psalmn Griekse Psalmn
1–8 1–8
9–10 9
11–113 10–112
114–115 113
116 114–115
117–146 116–145
147 146–147
148–150 148–150

De saamnstellienge en de nummrienge van de psalmn verschilt lichtjes tusschen de Mazoretische tekste en de Griekse 'andschriftn van de Septuagint.

Kristlikke tradieschjes verschilln :

  • De Katlieke offisjêele liturgie vôgt de Grieksche nummrienge, mo moderne katlieke vertoaliengn gebruukn dikkers de Hebrêewse tellienge, somtyds zettn ze de Griekse nummrienge dr'ook by tusschn 'akschjies.
  • De Ôosters-Orthodokse vertoaliengn steun’ uddre ip de Griekse tellienge.
  • By de Syrisch-Orthodokse Kerke Peshitta zyndr 155 psalmn.
  • De protestansche vertoaliengn vôgn de Hebrêewse nummrienge.

In 't artiekle 'ier wordt de Hebrêeuwsche nummrienge gevôgd, tezy dat anders gezeid is.

Andre psalmn

De mêeste 'andschriftn van de Septuagint bevattn ook e' Psalm 151, die dr óók is i' Oosters-orthodokse vertoaliengn; e Hebrêewse versje va’ da’ gedicht wierd gevoen' in de Psalmn-rolle van de Dôo-Zêe-rolln. De Psalmn-rolle gift de Psalmn in e vôgorde die andrs is of da me gewend zyn elders, e' ze bevattn ook 'n antal nie-êrkende gedichtn e' hymn mê t' zeifste karaktre lik de wêl-êrkende psalmn, woadeure je zou kunn peinzen dat de teegnwôordige verzaamlienge van 150 e' keuze is uut e' grotre antal.

Sommigte versjies va' de Peshitta bevattn ook Psalmn 152–155.

Schryvrs e' toeschryviengn

Vôgns de Joodsche tradiesje zyn de psalmn 't werk van David ( drieëntjeeventig psalm stoan ip z’n naame ), gesteund ip de geschriftn van tien antieke psalmistn ( woaroundre Adam en Mozes ).

In 't Nieuw Testament, zyn zesse van de psalmn ( 2, 16, 32, 69, 95, en 110 ) uutdrukklik angeduud as van David ( in, îp vôgorde, 'Andliengn van d' Apostles 4:25; 2:31/ Brief an de Romeinn' 4:6; Rom. 11:9/ Brief an d' Hebreewn 4:7/ en Evangeelje vôgns Mattheus 22:43 en d' ôovrêenkoomende verzn in andre synoptiesche Evangeeljes, en ook in d' Andliegn 2:34 ).

De Moslim-tradiesje 'oudn vul da' de psalmn, die de name Zabur draagn in de Koran, woarn g'oopnboard an David deur God ip dezeifste wyze lik da' de Torah was g'oopnboard an Mozes e' de Koran an Mohamed [3].

Veele gelêerdn va' têegwôordig 'ôorn in de psalmn lik e' zangkôor van verschilnde schryvrs of groepn van schryvrs, woavan veele ounbekend [4]. 't Mêerendêel van de psalmn zyn vôorofgegoan mê inleidende wôordn —"ipschriftn", die dikkers verschiln in de Masoretische e' Septuagint-tradiesjes, of ofweezig zyn in d'êne en anweezig in d'andre. In de Masoretische tekste, draagndr 101 in d' oofdienge de name van een bepoalde persôon of groep; 73 van de deeze verwyzn noa David [5].

De toeschryvienge aan David ê geweunlik de vorm לדוד, mê 't vôorzetsle "le-" die past by David z'n name. Da' ka' betêekn "van," "deur," "vô," of "oovre" [5]. Vandoa, 'oewel da den uutleg va' de tradiesje is da' die psalmn woarn geschreevn deur David, stelt Michael Goulder da' de psalmn geschreevn woarn in de tyd va' David, woarschynlik deur ein va' zyn zeuns, "lik antwôorde ip oumstandigheedn woarin datn zeive was" [6].

Doa boovvnip, dertien psalmn ên 'oofdiengn die verwyzn noa d' ein of d' andre gebeurtnisse uut 't leevn va' David. Die psalmn zyn 3, 7, 18, 34, 51, 52, 54, 56, 57, 59, 60, 63 and 142.[7]

Andre gelêerdn peizn da' de psalmn 't werk zyn van verschillnde schryvrs uut verschillnde tydn [8]. Die gelêerdn 'oudn vul da' veel van de psalmn zoe'n ipgemakt gewist zijn van in de tyd van de keuniengn, ôn ze 't keuniengsuuz wildn eir'n [8][9]. De eiste psalm zoe'n kunn' gebruukt zyn vo d' eiredienst in de temple [8].

Psalm 38

Psalmn.
Psalm 23.
Psalmn in de Aleppo Codex.

va' David, vor oovrepeizienge.

God, kasty' me nie i' je koleire,
e' straf me nie omda'j kwoad zyt.
Va' joun pyln 'ên myn deurbôord,
joen 'and weeg’ zwaor ip myn.
'k goan va' me stokschje omda'j gy zô dul zyt,
'i me bêen'n istr e' knaagienge, aal deur myn zounde.
Myn deugnietry stêeg boovn me kop.
Lik e' zwoar gewichte verplett'rt ze myn.
Myn kwetseurn ountsteekn en êttr'n,
Omda'k ik zôo’n dwoazn zyn.
'k Loopn round mê me neuze in de groend.
'k Zyn hêel de dag an 't schrêemn.
Me lee'n gloei'n van de kor's.
'k Voeln me hêelegans flauw.
'k duuzln e' k'zyn vermorzld.
'k kermn omda' m'n êrte benauwd is.
'Êire, al myn 'verlangn goa no' joen.
Myn zuchtn zyn vo joen nie weggestookn.
Myn êrte kwakkelt.
Myn force verschroumpelt.
En de kloarte va' myn oogn doovt uut.
Me vriendn e me moatn bluuvn weg van me plaage.
Myn famielje wil me nie zien'.
Die me wiln vangn maakn e volle vô myn.
De deze die me wiln kwetsn bekladdn myn,
e' zoekn myn te bedriegn hêel de dag.
Moar ikke, lik e' doovn, 'ôorn nietnt.
'k zyn lik e stomn die ze mound nie oopndoet.
Joak, 'k zyn lik e vint die doove is,
in wiens ze mound dr gin verwytn zyn.
Va' ip joen, Jahweh, bluuv 'k 'oopn.
Gy go' myn antwôord geevn, 'Eire myn God.
Va' zei 'k ik, "lat undre gin leut' 'ên mê myn,
of trieoumfeern ôk ik struukln."
Joak, 'k zyn bykans gevoaln.
Myn smertn stoan ip me vor'ôofd te leezn.
Va' 'k goan me streekn bekenn'.
'k wiln berouw ên vo' me zoundn.
. Moa 'k ên veele en sterke vyan'n.
De deze die myn haatn zoundre reedns zyn mê veeln.
De deze die goed mê kwoad betaaln zyn teegn myn,
Va' 'k zoekn ik tgêne da' goed is.
Stôot myn nie of, Jahweh.
Me God, bluuv nie verre van myn.
'Oastje vô me 't 'êlpn,
'Eire, myn rêddienge.

( Geschuufld deur e' busveugle )

Externe koppliengn

Verwyziengn

<references>

  1. Harris, Stephen L., Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. "Psalms" pp. 161–164
  2. Miller, Patrick D. "Psalms Introduction" in Harper Collins Study Bible, Revised Ed. 2006.
  3. Gibb, H.A.R. 2001 : Concise Encyclopedia of Islam, Brill Academic Publishers ISBN 0391041169
  4. Eaton, John 2005 : The Psalms: A Historical and Spiritual Commentary with an Introduction and New Translation, Continuum, ISBN 0826488951
  5. 5,0 5,1 Gerald Wilson, Psalms Volume 1 (NIVAC; Grand Rapids: Zondervan, 2002), p. 78.
  6. Michael Goulder, The Prayers of David (JSOTSS 102. Sheffield: Sheffield Academic Press, 1990), 24.
  7. Wilson, Psalms Volume 1, 80.
  8. 8,0 8,1 8,2 "Psalms, Book of." Cross, F. L., ed. The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press. 2005
  9. Harris concurs that several Psalms seem to have written for the courts of Davidic kings. Harris, Stephen L., Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. "Psalms" p. 161–164