Europese Unie

De vlagge van de EU

De Europese Unie es een polletiek-economische êeneid van 27 verschillende landn in Europa. De Unie es't er gekoomn achter de Twiddn Weireldôorloge om de vrede in Europa te bewoarn, en es geleidelik an uutgegroeid tot êen van de belangrikste economische machtn in de weireld.

Geschiedenisse

• Europa, moe van ol dat ge-oorlog en gestook, besloot om mêer soamn te weirken. Uut die intentie es de Europese Unie onstoan by de oundertêkenienge van et Verdrag va Rôme ip 25 moarte 1957. Da verdrag wos oundertêkend deur 6 landn: de 3 Benelux-landn (België, Olland en Luxemburg), Vrankryk, West-Duutsland en Itoalië. 't Wos gin toeval da die landn tôpekwaamn, omdat ze in 1952 ol de Europese Gemêenschap vo Kooln en Stoal (EGKS) oan gevormd. Et verdrag va Rôme zorgde in êeste instantie vo de iprichtienge va de Europese Economische Gemêenschap (EEG), dus de noadruk lag nu ip de hele economie.
• 1967: Der weird beslist om de drie aparte organisoaties (EEG, EGKS en Euratom) soamn te voegn en de noame Europese Gemêenschap (EG) te gebruukn.
• In 1973 koomn et Verênigd Keunienkryk, Ierland en Denemarkn by de EG. Nôorweegn beslist by referendum om toch nie mee te doen, noa joarn ounderandeln.
• 1981: Grieknland komt by die EG.
• 1986: Spanje en Portugal zyn de nieuwste leedn.
• 1993: In werkienge tredienge van et Verdrag van Maastricht, goegekeurd in 1992, weirdn de bevoegdeedn van de EG verder uitgebreid. Vanof ton klappn we van de Europese Unie (EU). Êen van de belangrikste beslissiengn wos et invoern van een gemêenschappelikke munte, en et invoern va een begrôtiengsdiscipline, de Moastrichtnorm genoamd. Die bepoalt da een land, om dêel uut te meugn moakn van de Economische Monetaire Unie (EMU), et begrôtiengstekort nie boovn de 3% van et Bruto Binnenlands Product (BBP) mag loatn koomn, en dat de totoale schuld nie mêer mag bedroagn dan 60% van et Bruto Nationoal Product (BNP).
• 1995: Zweedn, Ôostnryk, Finland treedn toe tot de EU.
• 2002: Invoerienge van de gemêenschappelikke munte, de euro in een dêel van de unie. Sommigste landen, gelyk et Verênigd Keunienkryk, doen nie mee.
• Et volln va de Meur va Berlyn in 1989 zorgde vo een versnelde toetredienge va nieuwe landn: in 2004 koomn 10 nieuwe landn by de EU: Estland, Letland, Litouwn, Slovakeye, Slovenië, Tsjechië, Hongareye, Pooln, Malta en Cyprus.
• 2007: Toetredienge van Roemenië en Bulgareye

Externe koppelienge

• The Real Face of the European Union — kritiek op de EU
• Europedia: Guide to European policies and legislation