Olyve

Olyve
Olyvn an e boom
Taxonomische indêlienge
Ryk: Plantae (Plantn) Stamme: Magnoliophyta (Blommeplantn) Klasse: Magnoliopsida Orde: Lamiales (Lipblommigen) Familie: Oleaceae (Olyfachtigen) Geslacht: Olea
Sorte
Olea europaea L., 1753

Een olyve is de vrucht van den olyvebôom (Olea europaea), van de familie van de olyfachtigen (Oleaceae). ‘t Geslacht Olea telt à peu près 30 sôortn.

Kenmerkn

Den bôom groeit styf troage en kan e poar duusd joar oud wordn. De bloarn zyn grysdegroen en van april tout juni kommn d’r witte blommetjes an. De stêenvruchtn zyn êerst groen van kleur en wordn zwart os ze rype zyn.

Geschiedenisse

Den olyvebôom is één van d’oudste gewassn die gekend is. Je wordt dikwils vernoemd in den bybel, lik in Noach met de duve die werekêerde met een olyvetak in zyn snoavel.

Stam van een oudn olyvebôom

Gebruuk

Vo dat olyvn wordn g’eetn, wordn z’êest e joar in e zoutwoaterbad geleid vo de bittere smoak weg te krygn. De groene olyvn zyn de vruchtn die nog nie rype zyn. De zwarte zyn zochter en sterker van smoake.

Olyvn kunn in allerhande gerechtn verwerkt wordn, lik in salades, pizza’s en in Grieknland me feta (gête- of schoapekoas). Ze wordn ook geserveerd by den aperitief.

Uut olyvn wordt olyfolie g’hoald, da gebruukt wordt in de voedienge, als brandstoffe, in medicyne en cosmetica.

Verspreidienge

Olyvebôomn groeidn êest allêne in ‘t Middellandsche Zêegebied, ‘t Middn-Ôostn en Zuud-Afrika, moa ze wordn nu over hêel de weireld gekwikt woa da ’t klimoat geschikt is, zelfs in Japan, Indië, Austroalië en ’t Zuudn van de Verênigde Stoatn.

Mêer ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien ip Olea europaea ip Wikimedia Commons.