Charles Darwin: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MerlIwBot (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
Charles Darwin
[[Ofbeeldienge:Charles_Darwin_seated.jpg|thumb|Charles Darwin, juuste achter de publikoasie van de ''Origin of Species'']]


'''Charles Robert Darwin''' (Shrewsbury (Shropshire), [[12 februoari]] [[1809]] – Downe (Kent), [[19 april]] [[1882]]) was een Iengelse nateurfilosoof, die voarol bekend is voa zyn theorie van [[Evolutietheorie#Charles Darwin|"Nateurlike Selectie"]], moa die ook veel bydroagn geleverd hèt in andere branchen gelik geologie, dierenkunde, plantenkunde en klassifikoatie.


== Leevn van Darwin ==
=== Jeugd en upvoedienge ===
[[Ofbeeldienge:Charles Darwin 1816.jpg|thumb|left|thumb|Charles Darwin in 1816.]]
Charles Robert Darwin was geboorn in Shrewsbury in Iengeland up den twoalfsten februoari 1809. Je was 't vuufde kiend van zesse van den dokteur en financier Robert Darwin, en Susannah Darwin (geboorn Wedgwood), en de klêenzeune van [[Erasmus Darwin]] an zyn voader zyn kant en Josiah Wedgwood (van de Potterien) an zyn moeder zyn kant. Zyn moeder stierf in 1817, en 't volgend joar gienk Charles Darwin mè zyn broere Erasmus noa 't internoat in Shrewsbury.


In de zomer van 1825 hielpt Darwin zyn pa met 't verpleegn van de ziekn in 't gebeurte, voardat je zyn broere volgde voa medische studies in Edinburgh in oktober. Je deed ollerlei diengn, beholve hem up zyn studies toeleggn: je dee zyn studies nie gêrn, omdan de leziengn soai en de demonstroaties te vrêed woarn (da was voa de daagn van verdoviengn, dus moestn d' operoaties rap en grof gebeurn).


Wadda nateurhistorie betrof (gelik da biologie en verwante wetenschappn genoemd wierdn), wierd Darwin een lid van de studentenclub de ''Plinian Society'', woardat je in contact kwaam mè Robert Grant, en de evolutietheoriëen van Lamarck, die em deen peizn an een boek da zyn grotvoader Erasmus Darwin haa geschreevn. Dus eigentlik hèt Darwin verzekers mêer gelêerd in zyn butentydse activiteitn dan in de leziengen an d' universiteit.


Ga naar: navigatie, zoeken
Ot je zaagt dat 't verkêerd gieng mè zyn zeune, hèt Robert Darwin hem noa Cambridge gesteurd, voa doar voa paster te lêern. Deze kê deed je beter in zyn studies (j' endigte den tiensten van zyn joar), moar ook hier was nateurhistorie noais verre weg: je was een enthousiast keververzameloare en wierd bevriend met den plantenkundeprofessor John Henslow, zoadoanig dat je bekend stound as ''“the man who walks with Henslow”'' (de vint die mè Henslow wandelt). As een dêel van zyn studies moest Darwin het boek ''Evidences of Christianity'' van William Paley leezn, en up 't moment vound 't je 't echt inspirerend: Paley zyn gedacht was da de maniere woarup dan diern en plantn zyn aangepast an under omgevienge een bewys is van hoe dat God achter zyn scheppienge kykt.


Darwin was in de zomer achter zyn studies druk bezig mè nateurhistorie: je laas het boek ''Personal Narrative'' van Alexander von Humboldt, en plandige een geologische reize noa Tenerife. In vôorbereidienge vogde tjie een geologiecursus met Adam Sedgwick, en deed een geologische verkenniengstocht in Nôord-Wales met hem.


=== Reize met den ''Beagle'' ===
[[Ofbeeldienge:Voyage of the Beagle-en.svg|thumb|400px|De reize van de ''Beagle'']]
Loater in 't joar kreeg tje een brief van John Henslow met 't bericht dat een kapieting up een kartografischen expeditie up zoek was noar een compagnon voar een reize round de weirld. Zyn pa was der êest teegn, moa liet em uutendelik overtuugn deur zyn schôonbroere Josiah Wedgwood.


Charles Darwin
De reize begost up den zevenentwientigsten december 1831 en deurdige uutendelik byna vuuf joar. Zels ol was tje een beginnelienk hèt Darwin toch goeie collecties gemakt en j' hèt em goe gebruuk gemakt van een boek van Charles Lyell (''Principles of Geology'') da juust was uutgekommn up 't moment dat je vertrok.


Voa 't grotste dêel was den ''Beagle'' bezig den kust van Zuud-Amerika in koarte te brieng, en Darwin haat dikwils veel tyd voa klêene of zels nie zoa klêene expedities in 't binnenland te maakn. Doa makte je dikwils gebruuk van, van up zêe was tje dikwils zêeziek. Zyn voundstn hèn hem geleidelik an 't peizn gezet, over woarom dan uutgestorvn bêestn up under huidige nazoatn trekkn, of woarom dan bêestn en plantn van eilandn verschilln van de bêestn en plantn van 't vasteland moar der in 't olgemêen toch up trekkn, of dat de rhea van Patagonië verschilde van de geweune rhea en mêestol aparte van mankoar weundign.


[[Ofbeeldienge:HMS Beagle by Conrad Martens.jpg|thumb|left|De Beagle an de Zuud-Amerikoanse kust, geschilderd deur Conrad Martens]]
Drie indioann van Tierra del Fuego woarn an board den ''Beagle'', met 't gedacht van under met een missionoaris of te zettn in under gebôorteland vo d' andere indiaonn noa 't christndom te bekêern. Darwin kost zien dan ze under beschaafd en vriendelik kostn gedroagn, moar on ze ton d' indioann in under naterulike omgevienge zaagn kost Darwin praktisch nie geloovn dan da dezelste sôorte mensn woarn. Je vergeleek 't verschil met t' verschil da je ziet tussn huusdiern en under wilde verwantn. 't Probeersel toet bekêerienge was een mislukkienge: een joar loater moest de missionoaris gered wordn, en de "beschoafde" indioann woarn oftewel weggetrokkn, oftewel 't leven van de wilden indioan were upgenoomn.


In Chili hèt Darwin een zwoare eirdbevienge gevoeld, en je zaag dat de kust praktisch een meter noa boovn was gegoan, zoadoanig da vesche mussels nu boven hogewoaterpunt vastezaatn. Dat hèt em loater doen peizn an een mechanisme da koroalatolln kost verkloarn, en da was dat binst dat een centroal eiland noa de zêebodem zounk, de koroaln bleevn noa 't zunnelicht te groein, waddat achter een ende betêekende dat den berg weggezounkn was en ollêene de rienk van koroaln overbleef as wat damme nu as een atol zien. Ot Charles Lyell van die verkloarienge hôorde wist j' onmiddellik dat de juuste explicoasjie was, en sedertdien hèn Lyell en Darwin olsan op goeie voet mè mankoar gestoan.


=== Achter de reize ===
Ot den ''Beagle'' werekwaam up den twidden oktober 1836, was Darwin ol een bitje van een beroemdheid deurda John Henslow een dêel van zyn brievn haad topegebrocht in een pamflet. 't êeste da Darwin deed was zyn dêel van 't officiêle reisverslag te schryvn, moar deurdat kapieting Fitzroy zoa trage was mè zyn dêel was 't nog een poar joar voardat da boek uutkwaam. Ollêene Darwin zyn dêel was populair met 't publiek, en 't wierd ton ook loater up zyn eign heruutgebrocht as "The voyage of the Beagle". 't Was zyn êeste bestseller. Terzeldertyd moest je ol zyn specimens an de specialiestn uutdêeln voa ze te loatn beschryvn, en die kwaamn in vuuf dêeln uut ounder de name "Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle" (dêel 1 : Fossiele zoogdiern - Richard Owen; dêel 2: Zoogdiern - George Waterhouse; dêel 3 : Veugels - John Gould; dêel 4 : Visschn - Leonard Jenyns; dêel 5 : Reptieln - Thomas Bell).


[[Ofbeeldienge:Darwin tree.png|right|thumb|In juli 1837 begost Darwinzyn “B” notaboekstjie over ''Transmutation of Species'', en up bladzyde 36 schreeft je "'k peizn" boovn zyn êeste evolutionaire stamboom.]]
Omdan de mêeste specialiestn in Londen weunden, en omdat doar ook ol de wetenschappelike organisaoties woarn is Darwin in 1837 noa Londen verhuusd, woadat je voa 'td begin by zyn broere Erasmus is ingetrokkn. In zyn êeste ontmoetienge met John Gould vertelde Gould hem dan de spotveugels van de verschillende Galapagoseilandn aparte sôortn woarn, en nie ollêene variëteitn, en dat 't zelste gold voa de vienkn. In 't zelste joar hèt Darwin beginn'n zyn gedachtn over "transmutaotie" (gelik dat evolutie ton bekend stound) in een notaboekstjie nere te schryvn.


Charles Darwin in 1869
[[Ofbeeldienge:Emma Darwin.jpg|thumb|Darwin trouwde mè zyn nichte Emma Wedgwood.]]
portret door Julia Margaret Cameron
Meugeliks deur overwerk zyn Darwin zyn gezoundheidsprobleemn round dien tyd begost. De reden woarom emme noais voa zeker uutgevoundn, moa van ton of hèt Darwin in perioodn van stress maagkrampn, spuugn en onregelmoatige hêrteslag ghèt. In 't begin was een bitje ruste neemn voldoende voar hem derover 't helpn, en up êen van zyn revalidoatieperioodn in Shrewsbury hèt je an Emma Wedgwood gevraagd van met hem te trouwn.


Achter under trouwe up den 29sten januoari 1839, zyn ze in “Macaw Cottage” Gower Street ingetrokkn. Teegn 1842 haad Darwin ol genoeg over zyn transmutoatie gepeisd voar een schets van 230 bladzydn nere te schryvn voa 't geval dat je zou stervn voada zyn theorie kost gepubliceerd wordn. Die schets is in 1844 nog een bitje mêer uutgebrêed, moa deur de reaksjie teegn een publikoatie ''Vestiges of the Natural History of Creation'' in 't zelste joar hèt Darwin zyn plann'n voa 't moment in de frigo gestookn. Dat j' em ongemakkelik voelde komt uut in een brief dat je an Joseph Hooker schreef, woarin dat je van zyn ideëen zei dat ''“it is like confessing a murder”''. Oundertussn was Darwin mè zyn vrouwe en zyn jounge famile noa Down House in dorptjie ''Downe'' ten zuudn van Londen verhuusd, voa weg te kommn van de drukte van de grôotstad.


Persoonlijke gegevens
Wadda ton volgde kan der misschien rare uutzien, moa van 1846 toet an 1854 hèt Darwin zyn transmutoatie an de kant gezet en hem toegeleid up de klassifikoasie van eendemussels. Da schynt een direkt gevolg gewist te zyn van de ''Vestiges'' boek, woavan dan de wetenschappers zeidn dat den (anoniemn) auteur gêen gelôofwoardigheid haat omdat je een dilettant was. En mè zyn werk up eendemussels hèt Darwin bewyzn dat je wel wetenschappelik respectoable was. Zyn studie is moa juuste een bitje langer uutgevolln dan dat je gepeisd aat.


=== Nateurlike selektie ===
An 't begin van 1856 begost Darwin ton eindelik and zyn ''"magnum opus"'' om an te toogn da transmutoatie haa platse gevoundn, en da nateurlike selektie 't hoofdmechanisme was. 't Werk gieng trage, voarol omda Darwin nog olsan mè zyn gezoundheid sukkelde. En ton schreef Alfred Wallace hem den beruchten brief woarin dat je onafhankelik de theorie van nateurlike selektie beknopt uutêenzettigde. Geshockeerd da zyn levenswerk bedrêegd wierd vreogt Darwin an Charles Lyell voa road. Uutendelik wierdn zowel Wallace zyn brief as een dêel van Darwin zyn schets van 1844 an de ''Linnean Society'' vôrengeleezn in juni 1858, zoadoanig dat de kwestie van prioriteit azoa upgelost was.


Volledige naam
Dorachter hèt Darwin ton een "kort abstrakt" van zyn grôot boek beginn'n te schryvn, moa met de beste wille in de weirld wierd het toch nog een deftig boek, alhoewel nie zoa grôot gelik dat 't êest gepland was. Uutendelik was da misschien 't beste, van een reuzachtig boek zou verzekers nie zoa goed by 't pubiek ontvangn gewist hèn, en bovendien hèt de noadzake voa zyn boek beknopter 't herschryvn de leesboarheid meugeliks verbeterd.
Charles Robert Darwin


Over 't olgemêen hèt zyn boek ''On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life'' een goeie receptie gekreegn, en ounder de wetenschappers zekers beter dan ''[[Vestiges of Creation]]''. d' Interesse was zoa grôot dat den êesten druk van den êesten dag uutverkocht was, en gedeurende zyn leevn zyn der nog zes verschillende drukkn uutgebrocht.


Geboortedatum
Oundanks 't success van zyn boek, en 't feit dan de mêeste mensn transmutoatie of evolutie as een feit zaagn, was zyn theorie van nateurlike selektie minder olgemêen anvêêrd. Met d' upkomste van de genetische wetenschappn is 't mettentyd dudelik gewordn da Darwin zyn verkloarienge de juusten was.
12 februari 1809


=== Loatere werkn ===
[[Ofbeeldienge:Darwin restored2.jpg|thumb|left|upright|Darwin in 1879]]
Zyn loatere boekn woarn over 't olgemêen oefeniengn voa te toogn hoe da transmutoatie verschillende aspektn van planten- end dierenleevn kost uutleggn. Veel van zyn ideëen hèn den tand des tyds weerstoan, beholve êen boek, ''Variation of Plants and Animals Under Domestication'', die probeerdigde 't mechanisme achter varioatie en erfelikheid te verkloarn, moa de bolle hêeltegansten missloeg.


Geboorteplaats
Beholve dien êenen misstap is 't anders verwounderlik hoe dikwils da Darwin in ounderwerpn gelik geologie, dierkunde, plantkunde en met de klassifikoasie van d' eendemussels een nieuwe kyk up de stand van zaakn hè kunn'n briengn die over 't olgemêen in 't licht van de moderne wetenschap een redelik goeie verkloarienge bleek te zyn. En zels in 't gevol van zyn probeersel voar erfelikheid te verkloarn deur "gemmulen" makt het uutendelik winnig verschil uut voa de juustheid van nateurlike selektie.
Shrewsbury (Shropshire, Verenigd Koninkrijk)


=== Levensende ===
Charles Darwin stierf in Downe, up den negentiensten april 1882. 't Plan was dat je zou begraavn wordn in 't platselike kerkhof, moar up 't verzoek van zyn vriend n en collegas hèt je uutendelik een stoatsbegravienge gekreegn, en is begraavn gewordn in Westminster Abbey in Londen.


Sterfdatum
== Darwin zyn kienders ==
Darswin haat tien kienders woavan dan der drie gestorvn zyn voa dan ze volwassn woarn.
19 april 1882
* William Erasmus Darwin (27 december 1839 – 1914)
* Anne Elizabeth Darwin (2 moarte 1841 – 22 april 1851)
* Mary Eleanor Darwin (23 september 1842 – 16 oktober 1842)
* Henrietta Emma “Etty” Darwin (25 september 1843 – 1929)
* George Howard Darwin (9 juli 1845 – 7 december 1912)
* Elizabeth “Bessy” Darwin (8 juli 1847 – 1926)
* Francis Darwin (16 augustus 1848 – 19 september 1925)
* Leonard Darwin (15 januoari 1850 – 26 moarte 1943)
* Horace Darwin (13 mei 1851 – 29 september 1928)
* Charles Waring Darwin (6 december 1856 – 28 juni 1858)


== Invloed buutn de wetenschappn ==


Sterfplaats
=== Eugenetica ===
Ountwikkeld deur Darwin zyn kozn Francis Galton, eugenetica was een pogienge voa 't menselik ras te "verbeteren" deur ollêene de "beste" te loatn voartplantn. De politieke toepassienge van eugenetica in 't begin van de twientigste êeuwe, van sterilisoatie van zwakbegaafdn in de Verênigde Stoatn toet d' experimentn van de Nazis hèn eugenetica zoan slichte name gegeevn dat tegenwôordig gin wetenschapper dermee wil te doen hèn.
Downe (Kent, Verenigd Koninkrijk)


=== Socioal Darwinisme ===
Nateurlike selectie is soms ook gekend as ''"survival of the fittest"'', moar die beschryvienge komt eigentlik van Herbert Spencer, die Darwin zyn ideëen hèt probeern toe te passn in 't gebied van den polletiek en d' ekonomie. Gelik met eugenetica hèt socioal darwinisme een slichte noame gekreegn omdat 't gezien wierd as een justifikoatie voa racisme.


Wetenschappelijk werk
=== Darwinprys ===
As een a humoristische toepassienge van Darwin zyn evolutietheorie, wordn der up 't internet joarliks ''"Darwin Awards"'' uutgerêekt an mensn die deur under eign stommiteit oftewel gestorvn zyn oftewel under nie langer kunn'n voartplantn - of in de wôordn van de website ''"Honoring those who improve the species by removing themselves from it!"''


== Gepubliceerde werkn ==
* 1838-43: ''Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle'': gepubliceerd tussn 1839 en 1843 in vuuf dêeln van verschillende schryvers, moar overzien deur Charles Darwin
* 1839: ''Journal and Remarks'' (ook gekend as ''The Voyage of the Beagle'')
* 1842: ''The Structure and Distribution of Coral Reefs''
* 1844: ''Geological Observations of Volcanic Islands''
* 1846: ''Geological Observations on South America''
* 1851: ''A Monograph of the Sub-class Cirripedia, with Figures of all the Species. The Lepadidae; or, Pedunculated Cirripedes.''
* 1851: ''A Monograph on the Fossil Lepadidae, or, Pedunculated Cirripedes of Great Britain''
* 1854: ''A Monograph of the Sub-class Cirripedia, with Figures of all the Species. The Balanidae (or Sessile Cirripedes); the Verrucidae, etc.''
* 1854: ''A Monograph on the Fossil Balanidæ and Verrucidæ of Great Britain''
* 1859: ''On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life''
* 1862: ''On the various contrivances by which British and foreign orchids are fertilised by insects''
* 1868: ''Variation of Animals and Plants Under Domestication''
* 1871: ''The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex''
* 1872: ''The Expression of Emotions in Man and Animals''
* 1875: ''Movement and Habits of Climbing Plants''
* 1875: ''Insectivorous Plants''
* 1876: ''The Effects of Cross and Self Fertilisation in the Vegetable Kingdom''
* 1877: ''The Different Forms of Flowers on Plants of the Same Species''
* 1880: ''The Power of Movement in Plants''
* 1881: ''The Formation of Vegetable Mould through the Action of Worms''
* 1887: ''Autobiography of Charles Darwin'' (geredigeerd deur zyn zeune Francis Darwin)
* 1958: ''Autobiography of Charles Darwin'' (onverkorte versie uutgebrocht deur zyn klêendochter Nora Barlow)


Vakgebied
== Externe koppelienge ==
* [http://www.darwin-literature.com/ The complete works of Charles Darwin]
Natuurlijke historie
* [http://www.darwinawards.com Darwin Awards.]


{{DEFAULTSORT:Darwin, Charles}}


Bekend van
[[Categorie:Evolutiebioloog]]
[[Categorie:Iengelsche weetnschapper]]
The Voyage of the Beagle (1839)
On the Origin of Species (1859)
Natuurlijke selectie



[[af:Charles Darwin]]
Overig
[[als:Charles Darwin]]
[[am:ቻርልስ ዳርዊን]]

[[an:Charles Darwin]]

[[ang:Charles Darwin]]
Handtekening
[[ar:تشارلز داروين]]
[[arz:تشارلز داروين]]

[[ast:Charles Darwin]]

[[az:Çarlz Darvin]]

[[bar:Charles Darwin]]

[[bat-smg:Čarlzos Darvėns]]

[[be:Чарльз Роберт Дарвін]]

[[be-x-old:Чарлз Дарвін]]

[[bg:Чарлз Дарвин]]
Portaal
[[bn:চার্লস ডারউইন]]
[[br:Charles Darwin]]
Biologie
[[bs:Charles Darwin]]
[[ca:Charles Robert Darwin]]

[[ckb:چارڵز داروین]]

[[co:Charles Darwin]]
Charles Robert Darwin (Shrewsbury (Shropshire), 12 februari 1809 – Downe (Kent), 19 april 1882) was een Engels autodidact op het gebied van natuurlijke historie, biologie en geologie. Darwin ontleent zijn roem aan zijn theorie dat evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie. Het bestaan van evolutie werd nog tijdens zijn leven binnen een groot deel van de wetenschappelijke gemeenschap geaccepteerd. De acceptatie van natuurlijke selectie als aandrijvend mechanisme liet langer op zich wachten, maar is tegenwoordig ook onomstreden.
[[cs:Charles Darwin]]
[[cy:Charles Darwin]]
Darwin werd gelovig opgevoed en opgeleid volgens de filosofie van de in die tijd in Engeland gangbare natuurlijke theologie, die religie en wetenschap verenigde. Dankzij de waarnemingen en ontdekkingen die hij in de loop van zijn leven deed ging hij echter steeds meer twijfelen over zowel de gangbare ideeën over soortvorming als zijn persoonlijke geloof. Tijdens een onderzoeksreis met het schip de Beagle (1831-1836) bezocht Darwin Zuid-Amerika, Australië, het zuiden van Afrika en diverse eilandengroepen in de Grote en Indische Oceaan. Op al deze plekken bestudeerde hij de plaatselijke dieren, planten, fossielen en geologie. Een groot deel van zijn verdere leven was gewijd aan het onderzoeken en classificeren van de op zijn reis verzamelde voorwerpen en het was onder andere dankzij dit onderzoek dat hij op zijn theorie over het ontstaan van soorten kwam.
[[da:Charles Darwin]]
[[de:Charles Darwin]]
Darwins werk zorgde voor een revolutie binnen de wetenschap, maar had ook invloed op maatschappij, filosofie en religie. De acceptatie van evolutie zette de mens neer als een diersoort, onderdeel van de natuur, in plaats van een boven de natuur staande levensvorm. Samen met de erfelijkheidsleer van Mendel vormt Darwins evolutietheorie tegenwoordig de basis van alle biologische kennis.
[[el:Κάρολος Δαρβίνος]]
[[en:Charles Darwin]]

[[eo:Charles Darwin]]

[[es:Charles Darwin]]

[[et:Charles Darwin]]

[[eu:Charles Darwin]]
Inhoud
[[ext:Charles Darwin]]
[verbergen] 1 Levensloop 1.1 Jeugd en opleiding
[[fa:چارلز داروین]]
1.2 De reis van de Beagle
[[fi:Charles Darwin]]
1.3 Werk aan de meegebrachte verzamelingen en eerste ideeën over evolutie
[[fiu-vro:Darwini Charles]]
1.4 Darwins huwelijk en begin van zijn ziekte
[[fo:Charles Darwin]]
1.5 Biologisch onderzoek en bijschaven van de evolutietheorie
[[fr:Charles Darwin]]
1.6 Publicatie van Darwins theorie en reacties
[[fy:Charles Darwin]]
1.7 Latere werk en leven
[[ga:Charles Darwin]]
[[gan:達爾文]]
2 Werk en ontdekkingen 2.1 Verspreiding van soorten
[[gd:Charles Darwin]]
2.2 Natuurlijke selectie
[[gl:Charles Darwin]]
2.3 Geologie
[[gu:ચાર્લ્સ ડાર્વિન]]
[[gv:Charles Darwin]]
3 Nalatenschap en erkenning 3.1 Publicaties
[[he:צ'ארלס דרווין]]
3.2 Maatschappelijke invloed
[[hi:चार्ल्स डार्विन]]
3.3 Darwins nakomelingen
[[hif:Charles Darwin]]
3.4 Erkenning en vernoemingen
[[hr:Charles Darwin]]
3.5 Darwinjaar
[[hu:Charles Darwin]]
3.6 Film
[[hy:Չարլզ Դարվին]]
[[ia:Charles Darwin]]
4 Zie ook
[[id:Charles Darwin]]
5 Bronnen en verwijzingen 5.1 Voetnoten
[[ilo:Charles Darwin]]
5.2 Publicaties
[[io:Charles Darwin]]
5.3 Nederlandse vertalingen
[[is:Charles Darwin]]
5.4 Literatuur
[[it:Charles Darwin]]
[[ja:チャールズ・ダーウィン]]
6 Externe links
[[jv:Charles Darwin]]
[[ka:ჩარლზ დარვინი]]

[[kaa:Charles Darwin]]
Levensloop
[[kk:Чарльз Роберт Дарвин]]
[[km:ឆាលែស ដាវីន]]

[[kn:ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್]]

[[ko:찰스 다윈]]

[[ku:Charles Darwin]]

[[ky:Чарлз Роберт Дарвин]]
Charles Darwin in 1816, op zevenjarige leeftijd
[[la:Carolus Robertus Darwin]]
Jeugd en opleiding
[[lad:Charles Darwin]]
[[lb:Charles Darwin]]
Darwin werd geboren als vijfde kind en de jongste van twee zonen van de rijke arts Robert Waring Darwin (1766-1848) en diens vrouw Susannah Wedgwood (1765–1817). Zijn grootvader aan vaders zijde was de arts, dichter en filosoof Erasmus Darwin (1731-1802); zijn grootvader aan moeders zijde was de industrieel Josiah Wedgwood (1730-1795). Hoewel zijn beide ouders gelovig waren, was vader Robert Darwin een vrijdenker, die zijn kinderen meer vanwege conventies dan vanwege overtuiging liet dopen. Zijn vrouw nam de kinderen echter mee naar de mis in de Unitaristische kerk. Vanaf 1817 bezocht Charles de dorpsschool die door de priester van deze kerk geleid werd. Hetzelfde jaar, toen Charles acht jaar oud was, stierf zijn moeder. Vanaf september 1818 werd hij naar de Anglicaanse kostschool Shrewsbury School gestuurd, waar hij kost en onderdak vond.[1] Hij toonde al jong een grote belangstelling voor de natuur. Hij verzamelde "alle mogelijke dingen, schelpen, zegels, munten en mineralen". Vooral vogels en insecten hadden zijn belangstelling.
[[lez:Чарльз Дарвин]]
[[lij:Charles Darwin]]
Charles bracht de zomer van 1825 door als assistent van zijn vader. Vader Darwin was een grote, zwaarlijvige man, die een bloeiende medische praktijk uitoefende en hoopte dat zijn zoon hem hierin zou opvolgen. Die herfst begon Charles een studie medicijnen aan de University of Edinburgh in Schotland. Omdat hij slecht tegen bloed kon ontwikkelde hij echter een weerzin tegen de practica en verwaarloosde hij zijn studie. In zijn vrije tijd leerde hij dieren opzetten van John Edmonstone, een vrijgemaakte donkere slaaf, die hem verhalen vertelde over de regenwouden van Zuid-Amerika. Later zou deze ervaring hem ertoe brengen te schrijven dat "negers" en Europeanen nauw verwant waren, ondanks uiterlijke verschillen.[2]
[[lmo:Charles Darwin]]
[[lt:Charles Darwin]]

[[lv:Čārlzs Darvins]]

[[map-bms:Charles Darwin]]

[[mk:Чарлс Дарвин]]

[[ml:ചാൾസ് ഡാർവിൻ]]
Darwin als jonge man
[[mn:Чарльз Дарвин]]
In zijn tweede jaar als student werd Darwin lid van de Plinian Society, een studentenvereniging voor studenten geïnteresseerd in natuurlijke historie.[3] Hij volgde geïnteresseerd de colleges van de anatoom Robert Edmond Grant (1793–1874). Grant was een aanhanger van de hypotheses van Saint-Hilaire en Lamarck, die dachten dat tijdens het leven van organismen verkregen eigenschappen leiden tot evolutie van soorten (lamarckisme). Darwin zou in de winter van 1826-1827 meegaan op veldonderzoek langs de Firth of Forth, waar Grant en zijn studenten de levenscyclus van zeedieren bestudeerden. Tijdens dit onderzoek vond men homologieën, vergelijkbare organen in verschillende soorten, die slechts verschillen in complexheid. Door Grant werden homologieën gezien als bewijzen voor een gemeenschappelijke voorouder en dus voor evolutie.[4] In maart 1827 hield Darwin een presentatie voor de Plinian Society over zijn ontdekking dat de zwarte bolletjes die vaak in oesters gevonden worden de eieren van bloedzuigers zijn.[5] Ook volgde hij colleges in natuurlijke historie van de mineraloog Robert Jameson (1774-1854). Van Jameson leerde Darwin methoden uit de stratigrafie (de beschrijving en relatieve datering van gesteentelagen) en de taxonomie van planten kennen. Ook assisteerde hij Jameson bij zijn werk over de uitgebreide collectie van het Royal Museum, destijds een van de grootste in Europa.[6]
[[mr:चार्ल्स डार्विन]]
[[ms:Charles Darwin]]
Darwins vader vond echter dat hij niet veel nuttigs uitvoerde. Hij besloot dat Charles dan maar dominee moest worden en schreef hem in voor een studie theologie aan het Christ's College van de universiteit van Cambridge.[7] In Cambridge kwam Darwin in aanraking met zijn neef William Darwin Fox (1805-1880), met wie hij de rest van zijn leven een briefwisseling zou onderhouden. Naast hun studies gingen de twee met vrienden paardrijden of schieten en hielden ze zich bezig met het verzamelen van opgezette kevers, op dat moment een rage.[8] Fox bracht Darwin in aanraking met de hoogleraar botanie, John Stevens Henslow (1796-1861), die veel van kevers afwist. Darwin besloot voortaan Henslows colleges in natuurlijke historie te volgen en werd diens favoriete student. Darwin las in die tijd het werk van de theoloog William Paley en was gefascineerd door diens argument van een intelligente ontwerper van de natuur (een zogenaamd Godsbewijs). Paleys ideeën zouden gek genoeg later een rol spelen bij het ontstaan van Darwins theorie van natuurlijke selectie.[9]
[[mt:Charles Darwin]]
[[mwl:Charles Darwin]]
Darwin deed in januari 1831 examen. Hij muntte uit in klassieke studies, wiskunde en natuurkunde en deed het goed in theologie, zodat hij de tiende score had van de 178 geslaagden.[10] Daarna bleef Darwin tot juni in Cambridge. Op Henslows advies liet hij zich niet direct tot priester wijden. Geïnspireerd door de boeken van Alexander von Humboldt besloot hij in plaats daarvan met een aantal medestudenten naar Tenerife te reizen om de natuur van de tropen zelf te onderzoeken, hij leerde daarom Spaans en volgde colleges van de geoloog Adam Sedgwick (1785-1873). Sedgwick was zeer te spreken over Darwin en nam hem in de zomer van 1831 als assistent mee naar Wales om daar gesteentelagen te karteren.[11] Toen Darwin thuis kwam vond hij een brief van Henslow, die hem wees op Robert FitzRoy (1805-1865), kapitein van de HMS Beagle. FitzRoy zou vier weken later vertrekken voor een onderzoeksreis naar onder andere Zuid-Amerika, waarbij nieuwe kustkaarten vervaardigd dienden te worden, en was nog op zoek naar een natuuronderzoeker die hem op de lange reis gezelschap kon houden, maar ook zelf onderzoek zou kunnen doen onderweg. Aangezien de reis twee jaar zou duren was Darwins vader niet enthousiast over het idee, maar werd door een broer van zijn overleden vrouw overgehaald zijn zoon toestemming te geven voor de reis.[12]
[[my:ချားလ်စ်ဒါဝင်]]
[[mzn:چارلز داروین]]

[[nah:Charles Darwin]]

[[nds-nl:Charles Darwin]]

[[ne:चार्ल्स डार्विन]]

[[nl:Charles Darwin]]
De reis van de Beagle
[[nn:Charles Darwin]]

[[no:Charles Darwin]]

[[oc:Charles Darwin]]

[[os:Дарвин, Чарльз]]

[[pag:Charles Darwin]]
De Beagle in de wateren rondom Vuurland in 1832. Schilderij door Conrad Martens.
[[pam:Charles Darwin]]
De reis van de Beagle
[[pl:Karol Darwin]]
[[pms:Charles Darwin]]
De reis van de Beagle duurde uiteindelijk bijna vijf jaar, van 1831-1836, waarvan Darwin de meeste tijd echter aan land doorbracht. Hij onderzocht de geologie en natuur van de gebieden waar de Beagle aanlegde en zond planten, opgezette dieren en fossielen terug naar Cambridge, samen met beschrijvingen van zijn ontdekkingen. Veel van de door Darwin beschreven soorten waren nieuw en zijn ontdekkingen vestigden zijn naam als natuuronderzoeker. Zijn nauwkeurige en uitgebreide beschrijvingen zouden de basis vormen voor zijn latere werk. Aan de hand van de brieven die hij aan zijn familie schreef zou hij een reisverslag schrijven dat in 1839 gepubliceerd werd onder de titel The Voyage of the Beagle. Hierin gaf hij behalve een overzicht van zijn ontdekkingen over de plaatselijke natuur ook inzichten in de sociale, politieke en volkenkundige situatie van de gebieden die hij bezocht. Hij beschreef zowel de koloniale als oorspronkelijke bewoners van deze gebieden.[13]
[[pnb:چارلس ڈارون]]
[[pt:Charles Darwin]]
Voor het vertrek uit Engeland gaf FitzRoy Darwin een exemplaar van het eerste deel van Principles of Geology, het werk van de geoloog Charles Lyell (1797-1875). In zijn boeken legt Lyell de theorie van het uniformitarianisme uit, het idee dat de vorming van de Aarde een zeer langdurig en geleidelijk proces is. Zowel FitzRoy als Darwin waren gefascineerd van Lyells werk, hoewel FitzRoy later zowel Lyells als Darwins ideeën zou afwijzen omdat hij streng gelovig werd.
[[qu:Charles Darwin]]
[[ro:Charles Darwin]]
De Beagle vertrok op 27 december 1831 vanaf Devonport, nabij Plymouth (Engeland). Onderweg aan boord had Darwin last van ernstige zeeziekte.[14] Op 16 januari 1832 bereikte men Kaapverdië. Op het eiland Santiago ontdekte Darwin een gesteentelaag bestaande uit sterk verhitte koraal- en schelpfragmenten in een klif van vulkanisch gesteente. Dit kwam overeen met Lyells idee dat de beweging van het aardoppervlak geleidelijk is in plaats van snel. Vanwege zijn nieuwe inzicht in de geologie van het eiland dacht Darwin erover een boek over geologie te schrijven.[15]
[[ru:Дарвин, Чарльз]]
[[rue:Чарлз Дарвін]]
Vanaf februari verkende Darwin Zuid-Amerika (Bahia, Rio de Janeiro, Montevideo, Buenos Aires, Bahia Blanca) en in november bereikte de Beagle Vuurland. In februari 1833 zeilde men naar de Falklandeilanden, om vervolgens terug naar Montevideo te reizen. Vanaf Montevideo zouden in 1833 telkens andere tochten gemaakt worden. In oktober 1833 was Darwin gedurende een aantal weken ernstig ziek. In november vertrok men definitief uit Montevideo om naar het zuiden te varen. Begin juni 1834 voer men via de Straat Magellaan naar de Grote Oceaan. Tussen januari en juli 1835 verkende de Beagle de Westkust van Zuid-Amerika (Valdivia, Concepción, Santiago, Valparaíso, Mendoza, Copiapo, Callao). Darwin trok vanaf Valparaíso de Andes in. Daarna voer men opnieuw zuidwaarts, naar onder meer het eiland Chiloe.
[[sa:चार्ल्स् डार्विन्]]
[[sah:Чарлз Дарвин]]
In de pampa's van Patagonië herkende Darwin in terrassen van grind en schelpen voormalige strandkusten, die door geleidelijke beweging van de ondergrond boven zeeniveau waren komen te liggen. Na een aardbeving te hebben meegemaakt in Chili zag Darwin mosselbedden boven de kustlijn liggen, een indicatie dat de ondergrond tijdens de beving omhoog bewogen was. Hoog in de Andes zag hij schelpen en fossiele stronken van bomen die op een zandstrand gegroeid hadden.
[[scn:Charles Darwin]]
[[sco:Charles Darwin]]
Op verschillende plekken in Zuid-Amerika vond Darwin fossielen van reusachtige uitgestorven soorten zoogdieren in lagen met moderne schelpen, waaruit hij concludeerde dat deze dieren kort geleden uitgestorven waren. Hij vond geen aanwijzingen dat ze uitgestorven waren door klimaatsverandering of een grote ramp. Darwin herkende dat sommige fossielen afkomstig waren van de uitgestorven reuzenluiaard Megatherium, andere deden hem aan gordeldieren denken. Hij nam echter aan dat deze uitgestorven dieren verwant waren aan uitgestorven Europese soorten. Toen hij terug was in Engeland liet de anatoom Richard Owen (1804-1892) hem zien dat ze veel nauwer verwant zijn aan levende Zuid-Amerikaanse soorten. Voor Darwin was dit bewijs dat de evolutie op verschillende continenten onafhankelijk van elkaar verloopt.[16]
[[sh:Charles Darwin]]
[[simple:Charles Darwin]]

[[sk:Charles Darwin]]

[[sl:Charles Darwin]]

[[sq:Çarls Darvin]]

[[sr:Чарлс Дарвин]]
De galapagosreuzenschildpad Harriet in Australia Zoo in 2002. De schildpad werd meer dan 170 jaar oud en is waarschijnlijk een van de schildpadden die door de Beagle-expeditie werden meegenomen. De verspreiding van reuzenschildpadden over de Galapagoseilanden werd door Darwin als bewijs voor natuurlijke selectie gebruikt.
[[su:Charles Darwin]]
Op Vuurland werden drie inboorlingen, die de bemanning van de Beagle op een eerdere reis had meegenomen als gijzelaars, als missionarissen achtergelaten. In de twee jaar die ze in Engeland hadden doorgebracht waren ze heropgevoed en daarbij "beschaafd" geworden. Hun familie op Vuurland kwam op Darwin echter over als "erbarmelijke wilden".[17] De laatste keer dat de Beagle Vuurland bezocht hadden de drie heropgevoede inboorlingen hun oude levensstijl weer opgevat, van de missie was niets terechtgekomen. Ze vertelden Darwin dat ze hun oude leven veel liever hadden en niet terug zouden willen naar de beschaving of Engeland. Darwin dacht vanwege deze ervaring dat mensen niet zo veel van dieren verschillen als de meeste geleerden in die tijd dachten. Hij geloofde dat verschillen in beschaving veroorzaakt worden door cultuur, niet door verschillen tussen rassen. Slavernij, dat op veel plaatsen in Zuid-Amerika in die tijd nog voorkwam, keurde Darwin sterk af; hij betreurde later ook de manier waarop kolonisten in Nieuw-Zeeland en Australië de oorspronkelijke bevolking behandelden.[18]
[[sv:Charles Darwin]]
[[sw:Charles Darwin]]
In september 1835 reisde de Beagle naar de Galapagoseilanden. Darwin verzamelde op deze eilanden vogels en merkte dat de spotlijsters op elk eiland verschillend zijn.[19] Hij hoorde van lokale vissers dat ze aan landschildpadden konden herkennen van welk eiland ze afkomstig waren, maar hij dacht destijds nog dat deze dieren door zeerovers op de Galapagoseilanden geïntroduceerd waren.[20] Darwin nam een nog jonge galapagosreuzenschildpad (Geochelone elephantopus) van de Galapagoseilanden mee. Nadat hij de schildpad in Engeland had bestudeerd, werd deze door een vriend meegenomen naar Australië, waar ze in verschillende dierentuinen heeft geleefd. Volgens genetisch onderzoek is de schildpad in 1830 geboren. De schildpad is overleden op 22 juni 2006 en wordt verondersteld het oudste dier op Aarde geweest te zijn. Het dier had de naam Harriet.
[[szl:Charles Darwin]]
[[ta:சார்லஸ் டார்வின்]]

[[te:చార్లెస్ డార్విన్]]

[[tg:Чарлз Дарвин]]

[[th:ชาลส์ ดาร์วิน]]

[[tl:Charles Darwin]]
Het vogelbekdier was een van de voor Darwin vreemde soorten die hij in Australië beschreef.[21]
[[tr:Charles Darwin]]
Darwin ontving per post het tweede deel van Lyells Principles of Geology. Lyell sloot in dit boek grootschalige evolutie uit en beschreef in plaats daarvan zijn idee van bepaalde stamvormen waaruit verwante soorten konden ontstaan. Darwins eigen ideeën over evolutie gingen echter, aan de hand van zijn waarnemingen, inmiddels veel verder.[22]
[[tt:Чарльз Дарвин]]
[[ug:دارۋىن]]
De Beagle voer verder langs Tahiti (november 1835), Nieuw-Zeeland (december), Australië (januari-april 1836), de Cocoseilanden, Mauritius (april) en Kaapstad (mei). Darwin vond de dieren die hij in Australië zag, zoals kangoeroeratten of vogelbekdieren, zo weinig lijken op voor hem bekende soorten, dat hij opmerkte dat er misschien twee verschillende scheppers aan het werk waren geweest.[23] Darwin had eerder bedacht dat atollen gevormd worden door het wegzinken van oude vulkanen en vond bewijzen voor deze hypothese toen de Beagle de Cocoseilanden bezocht.[24] In Kaapstad ontmoetten de opvarenden van de Beagle de astronoom John Herschel (1792-1871), die in die tijd met Lyell correspondeerde over de oorsprong van soorten. Darwins vermoedens over de spotlijsters en schildpadden op de Galapagoseilanden en de verschillen tussen falklandwolven op verschillende Falklandeilanden begonnen steeds vastere vormen aan te nemen. Op de terugreis naar Engeland schreef hij dat zijn waarnemingen in tegenspraak waren met onveranderlijkheid van soorten in de natuur.[25]
[[uk:Чарлз Дарвін]]
[[ur:ڈارون]]
De terugreis ging vanaf Kaapstad naar Sint-Helena (juli), van daar richting Bahia in Zuid-Amerika waar men op 1 augustus 1836 aankwam. Men verkende die maand Pernambuco, om dan definitief terug richting Engeland te zeilen. Op 2 oktober 1836 arriveerde men in Engeland na een reis van vier jaar, tien maanden en vijf dagen.
[[uz:Charles Darwin]]
[[vec:Charles Darwin]]
Werk aan de meegebrachte verzamelingen en eerste ideeën over evolutie
[[vep:Darvin Čarl'z]]
[[vi:Charles Darwin]]
Tijdens Darwins reis zorgde Henslow ervoor dat de reputatie van zijn leerling steeg door een kleine groep geleerden inzage in de studie-objecten en brieven die Darwin terugzond te geven. Toen Darwin terugkwam in Engeland, was hij binnen de wetenschappelijke gemeenschap een bekendheid geworden. Na een bezoek aan zijn familie in Shrewsbury begaf hij zich naar Cambridge om Henslow te zien, die hem adviseerde welke geleerden te benaderen om de verzamelde objecten van de reis met de Beagle te beschrijven en catalogiseren. Darwins verzamelingen waren zo groot, dat het gevaar bestond dat sommige objecten zijn leven lang in de opslag zouden blijven liggen zonder bestudeerd te worden. Henslow nam zelf de planten voor zijn rekening. Tegelijkertijd vond Darwins vader financiers, zodat hij zich om zijn inkomen geen zorgen hoefde te maken en zijn tijd aan zijn onderzoek kon wijden.[26]
[[vo:Charles Darwin]]
[[wa:Charles Darwin]]
Op 29 oktober ontmoette Darwin zijn vroegere leraar Charles Lyell weer, die hem in aanraking bracht met Richard Owen. Owen was op dat moment een rijzende autoriteit in de paleontologie, en zou de taak op zich nemen Darwins fossielen te bestuderen. Owen deed een aantal verrassende ontdekkingen, zo was er een bijna compleet skelet van de tot dan toe onbekende reuzenluiaard Scelidotherium, een schedel van een enorm zoogdier, Toxodon, en pantserfragmenten van het enorme gordeldier (zoals Darwin zelf al dacht) Glyptodon. Al deze uitgestorven dieren bleken nauw verwant met nog levende soorten van Zuid-Amerika, maar geen verwanten van soorten op andere continenten, zoals Darwin tijdens zijn reis nog had gedacht.[27] Deze ontdekking zette Darwin aan het denken.
[[war:Charles Darwin]]
[[wo:Charles Darwin]]

[[xmf:ჩარლზ დარვინი]]

[[yi:טשארלס דארווין]]

[[yo:Charles Darwin]]

[[za:Charles Darwin]]
Darwins eerste schets van een evolutionaire boom uit zijn eerste notitieboek (Transmutation of Species uit 1837)
[[zea:Charles Darwin]]
In december 1836 verhuisde Darwin naar Cambridge om het werk aan zijn verzamelingen te overzien en zijn reisverslag te herzien.[28] Hij schreef ook zijn eerste wetenschappelijke publicatie, over de opheffing van het land in Zuid-Amerika. Dankzij Lyells enthousiaste steun kon hij deze op 4 januari 1837 voorlezen voor de Geological Society in Londen. Dezelfde dag presenteerde hij opgezette zoogdieren en vogels uit zijn verzameling aan de Zoological Society. De ornitholoog John Gould (1804-1881) ontdekte dat de vogels die Darwin had meegebracht van de Galapagoseilanden niet, zoals Darwin had gedacht, een kruising tussen vinkachtigen en lijsters waren, maar in feite twaalf afzonderlijke soorten vinken (de "darwinvinken"). Lyell hield in februari 1837 een toespraak waarin hij Owens ontdekkingen na bestudering van Darwins fossielen noemde als bewijs voor de continuïteit van soorten op een bepaald continent. Lyell zag dit als steun voor zijn eigen uniformitarianistische ideeën over een langzaam en geleidelijk ontstane natuur.[29]
[[zh:查尔斯·达尔文]]
[[zh-min-nan:Charles Darwin]]
Darwin had zijn vinken niet gelabeld per eiland, maar door de notities van andere opvarenden van de Beagle te bestuderen ontdekte hij dat elke door Gould beschreven aparte soort van een ander eiland kwam. De zoöloog Thomas Bell (1792-1880) toonde aan dat de galapagosreuzenschildpad een inheemse soort op de Galapagoseilanden is.[30] Rond maart 1837 schreef Darwin in een geheimgehouden notitieboekje voor het eerst over het idee dat de ene soort tot een andere soort kan ontwikkelen, als verklaring voor de overeenkomsten tussen levende en uitgestorven dieren in Zuid-Amerika en de verschillende soorten vinken op elk eiland in de Galapagoseilanden.[31] Darwins geheime aantekeningen gingen vanaf juli 1837 zover, dat hij Lamarcks hypothese over transmutatie aan de kant geschoven had. Darwin vond een als een boom vertakkende evolutie van soorten logischer dan Lamarcks idee van lineaire evolutie. In zo'n boom is niet langer sprake van "hogere" en "lagere" levensvormen, zoals bij Lamarcks lineaire evolutie het geval was.[32]
[[zh-yue:達爾文]]
In maart 1837 verhuisde Darwin naar Londen, waar hij onderdeel werd van de sociale bovenklasse van Victoriaanse geleerden en filosofen. Onder invloed van filosofen als Charles Babbage (1791-1871) was het idee dat de schepping via natuurwetten beschreven kan worden in plaats van door wonderen verklaard (mechanisme) in deze sociale elite gemeengoed geworden. Darwin ging veel om met zijn oudere broer, de vrijdenker Erasmus Darwin (1804-1881), lid van de Whig Party. Erasmus' vriendin, de filosofe en schrijfster Harriet Martineau (1802-1876) was een aanhanger van de voor die tijd revolutionaire ideeën van Thomas Malthus (1766-1834) over sociale demografie. Deze ideeën lagen ten grondslag aan de hervormingen die de Whigs in de Poor Laws doorvoerden en erop gericht waren de armen te stimuleren niet meer kinderen te krijgen dan gevoed konden worden. Een ander onderwerp waar men over discussieerde was het ontstaan van soorten. De hypothese over transmutatie van soorten van de Schotse bioloog Robert Edmond Grant (1793-1874) werd als radicaal beschouwd maar had binnen de sociale elite enkele aanhangers. De meeste van Darwins geleerde vrienden wezen de theorie af omdat deze de sociale orde zou ondermijnen.[33]
Darwins huwelijk en begin van zijn ziekte
De daarop volgende jaren werkte Darwin hard aan het publiceren van zijn reisverslag en het bundelen van de beschrijvingen van de collecties die hij tijdens zijn reis verzameld had. Dankzij Henslow ontving hij een subsidie van £1000 om dit werk te kunnen afmaken. Tegelijkertijd bleef hij in het geheim bezig zijn gedachten over transmutatie in schriften op te schrijven. Wanneer hij de gelegenheid kreeg ondervroeg hij bekende natuuronderzoekers of lieden met praktische ervaring in het fokken van dieren. Dit laatste was in die tijd ongebruikelijk.[34] Hij nam ook de oorsprong van de mens op in zijn speculaties. Na een bezoek aan de dierentuin in 1838 beschreef hij bijvoorbeeld overeenkomsten in gedrag tussen een orang-oetan en kinderen.[35]
Waarschijnlijk als gevolg van overwerk kreeg Darwin op 20 september 1837 een aanval van hartkloppingen, waarop zijn dokter hem adviseerde een tijdje rust te nemen. Hij bracht daarop een tijdje bij zijn oom en tante (aan moederszijde) door in het dorpje Maer in Staffordshire. Hij kwam hier in aanraking met zijn nicht en toekomstige vrouw, de negen maanden oudere Emma Wedgwood. Ook hier kwam hij echter nauwelijks aan rust toe. Zo viel hem op hoe regenwormen een berg bladeren tot humus hadden verwerkt, en in november gaf hij een voordracht voor de Geological Society over de functie van deze dieren bij bodemvorming. De natuurvorser William Whewell (1794-1866) haalde Darwin in maart 1838 over secretaris van de Geological Society te worden.
Darwins kwalen zouden hem met tussenpozen de rest van zijn leven blijven achtervolgen. Gedurende enige tijd moest hij dan zijn werk opgeven vanwege hevige maagpijn, zweren, hartkloppingen en andere symptomen. Het gevolg hiervan was dat hij weinig wetenschappelijke debatten en bijeenkomsten bijwoonde en vooral schrijvend moest communiceren met andere geleerden. Tijdens zijn leven is nooit duidelijk geworden wat zijn ziekte veroorzaakte en er was geen behandeling voorhanden. Later zijn verschillende mogelijkheden gesuggereerd, onder andere de ziekte van Chagas, maar waar Darwin precies aan leed is onduidelijk.[36]




Emma Darwin-Wedgwood, Darwins vrouw
In juni 1838 was Darwin aan het einde van zijn krachten gekomen en bracht hij korte tijd door in Schotland om bij te komen terwijl hij geologisch onderzoek deed. Hij leed aan hoofdpijn, maag- en hartproblemen. Na een maand keerde hij terug naar Shrewsbury. Tussen zijn aantekeningen uit deze tijd staan losse gedachten opgetekend over de voor- en nadelen van een huwelijk. Als voordelen zag hij vriendschap en constant gezelschap en het samen oud worden. Een vrouw was volgens Darwin "sowieso beter dan een hond". Als nadelen tekende hij dingen op als "minder geld over voor boeken" en "enorme tijdverspilling".[37] Hij besloot tenslotte na overleg met zijn vader Emma Wedgwood ten huwelijk te vragen, maar toen hij haar bezocht op 29 juli had hij alleen een lang gesprek waarin hij haar over zijn ideeën over transmutatie vertelde en aan het huwelijksaanzoek niet toekwam.[38]
Terug aan het werk in Londen kwam Darwin in aanraking met het werk van Thomas Malthus. Malthus' ideeën over menselijke populaties hielden in dat wanneer het aantal nieuw geborenen niet beperkt blijft, de populatie tenslotte te groot wordt en er geen voedsel meer voor iedereen is.[39] Darwin besefte dat dit ook van toepassing was op soorten in de natuur. Hij legde dit concept naast de ideeën van onder andere de Franse botanicus Augustin Pyramus de Candolle (1778-1841) over een strijd om het bestaan in de natuur. De Candolle dacht dat deze strijd om het bestaan de oorzaak is van de dood van het "overschot" aan individuen, waardoor het aantal binnen een soort ongeveer gelijk blijft. Op 28 september 1838 schreef Darwin dat het overschot aan nakomelingen in de natuur, en het daarom sterven van een deel daarvan, ertoe leidt dat de individuen met de beste eigenschappen overblijven. Omdat alleen de overlevende individuen zelf nageslacht hebben, zullen de voordelige eigenschappen in de loop der tijd vaker voorkomen, terwijl nadelige eigenschappen verdwijnen. Een soort kan daardoor zodanig veranderen dat een nieuwe soort ontstaat.[40] Hij vergeleek dit nieuwe idee over selectie door de natuur met de manier waarop veefokkers dieren met bepaalde eigenschappen selecteren.
Op 11 november van dat jaar bezocht Darwin zijn nicht om haar ten huwelijk te vragen. Emma accepteerde zijn aanzoek en de twee praatten weer over Darwins ideeën. Emma was unitaristisch christelijk opgevoed en vanwege haar geloof zou ze Darwins ideeën nooit accepteren. Ze was bang dat ze door zijn theorie in het hiernamaals van elkaar gescheiden zouden worden. Darwin vond een huis in de Londense wijk Bloomsbury en op 29 januari 1839 vond het huwelijk plaats in Maer, met een Anglicaanse ceremonie. Vijf dagen eerder was Darwin gekozen tot Fellow of the Royal Society.[41]
Biologisch onderzoek en bijschaven van de evolutietheorie




Down House in Downe, waar de familie Darwin vanaf september 1842 woonde. Tegenwoordig is in het huis een museum gevestigd, gewijd aan Darwin en zijn werk.
Nu Darwin op het idee van natuurlijke selectie gekomen was, besteedde hij nog meer tijd aan zijn onderzoek naar het ontstaan van soorten, dat hij als een hobby beschouwde.[42] Hij bestudeerde gegevens over veeteelt en deed experimenten met planten, daarbij bewijs vindend dat soorten niet onveranderlijk zijn. Zijn belangrijkste bezigheid bleef in die tijd echter de publicatie van de wetenschappelijke resultaten van de reis met de Beagle.[43] In 1839 verscheen het reisverslag van FitzRoy, waar Darwins verslag deel van uitmaakte. Darwins werk bleek zo populair onder het publiek, dat het later dat jaar als zelfstandig boek uitgebracht werd onder de titel The Voyage of the Beagle.[44]
Begin 1842 schreef Darwin aan Lyell dat hij geloofde in evolutie van soorten. Lyell bleek vooral teleurgesteld dat Darwin zijn eigen idee over een spontane introductie van nieuwe soorten niet langer ondersteunde. In mei dat jaar verscheen Darwins boek over koraalriffen, waar hij meer dan drie jaar aan gewerkt had. Er waren inmiddels twee kinderen geboren: William (1839) en Anne (1841). In september verhuisde de familie Darwin om de drukte van de stad te ontvluchten naar Downe, een dorpje in Bromley, een district vlak ten zuidoosten van Londen. Hier zouden de andere acht kinderen van Charles en Emma Darwin geboren worden: Mary (1842, stierf hetzelfde jaar), Henrietta (1843), George (1845), Elizabeth (1847), Leonard (1850), Francis (1848), Horace (1851) en Charles (1856, stierf in 1858).
Begin 1844 lichtte Darwin ook de bioloog Joseph Dalton Hooker, zijn vriend, in over zijn theorie.[45] Hooker schreef terug dat hij zowel Darwins idee van evolutie als het idee van introductie van nieuwe soorten geloofwaardig vond, en nieuwsgierig was naar het mechanisme dat Darwin voor evolutie bedacht had.[46]
In november 1844 verscheen het boek Vestiges of the Natural History of Creation, geschreven door de journalist Robert Chambers (1802-1871) maar anoniem gepubliceerd. Het boek beschreef onder andere evolutie van soorten en wakkerde de interesse in evolutie aan. Darwin was echter kritisch over het boek, maar gebruikte het desondanks om punten in zijn eigen theorie aan te scherpen.[47] In 1846 publiceerde Darwin zijn derde boek over geologie. In 1847 lichtte hij tenslotte Hooker in over zijn theorie. Hooker hielp Darwin door inhoudelijke kritiek te leveren, maar accepteerde Darwins afwijzing van spontane introductie van soorten niet.[48]
In 1849 bezocht Darwin het kuuroord van James Gully in Great Malvern (Worcestershire), waar hij hydrotherapie onderging tegen zijn chronisch terugkerende ziekte. In 1851 werd zijn tienjarige dochter Anne ernstig ziek om na een lange ziekte uiteindelijk te sterven. Darwin was hierdoor zo aangeslagen dat hij niet langer in een christelijke God kon geloven.[49] Hij hield op diensten te bezoeken en zou zich in zijn latere jaren een agnost noemen. Terwijl zijn familie op zondag ter kerke ging, gaf Darwin de voorkeur aan een wandeling.
Vanaf 1842 onderzocht Darwin de rankpootkreeften die hij van zijn reis had meegebracht. Zijn theorie hielp hem homologieën te vinden en hij ontdekte onder andere dat bij kleine verschillen tussen verschillende soorten een lichaamsdeel een heel andere functie kon hebben. Hij ontdekte dat bij sommige soorten zowel mannetjes als hermafrodieten voorkomen en zag dit als een tussenstap in de evolutie van seksen. Zijn reputatie groeide en in 1853 ontving hij voor zijn onderzoek naar rankpootkreeften de Royal Medal van de Royal Society. In 1854 wijdde hij zich weer aan het werk aan zijn theorie over evolutie. Hij realiseerde zich in november 1854 voor het eerst dat het uit elkaar groeien van twee soorten kon worden veroorzaakt door het zich aanpassen aan verschillende leefomstandigheden (niches) in de natuur.[50]
Publicatie van Darwins theorie en reacties




Charles Darwin in 1854, vijf jaar voor de publicatie van On the Origin of Species
Rond 1856 onderzocht Darwin of eieren en zaden lange tijd in zeewater kunnen doorbrengen, om te weten te komen of soorten in staat zijn oceanen te overbruggen. Hooker was er inmiddels van overtuigd dat soorten kunnen veranderen, maar Thomas Henry Huxley, een jonge anatoom en vriend van de twee, bleef van mening dat tot dan toe geen bewijs voor evolutie was gevonden. Aan de andere kant was Lyell gefascineerd door Darwins ideeën over de verspreiding en migratie van soorten, zonder overigens de implicatie ervan te beseffen. Toen hij werk van Alfred Russel Wallace las over nieuwe soorten zag hij direct de overeenkomsten met Darwins werk. Hij spoorde Darwin aan zijn eigen ideeën te publiceren, voordat Wallace met de eer zou gaan strijken.
Hoewel Darwin geen bedreiging zag in Wallaces werk, begon hij daarop te schrijven aan een korte verhandeling over evolutie. Hij merkte echter al snel dat zijn ideeën niet in een korte verhandeling samen te vatten waren, vooral omdat hij een minutieus schrijver was en voor elke bewering eerst grondig bewijs wilde aanvoeren. Hij besloot dat zijn werk een boek moest worden, en correspondeerde met geleerden van over de wereld om meer bewijs en waarnemingen te verzamelen. Onder zijn correspondenten bevonden zich ook Wallace (die in Borneo werkte) en de Amerikaanse botanicus Asa Gray, die ook geïnteresseerd was in de raadsels omtrent de oorsprong en verspreiding van soorten. Op 5 september 1857 stuurde Darwin Gray een gedetailleerde opzet van zijn boek. In december ontving hij een brief van Wallace, die hem vroeg of het boek ook de oorsprong van de mens zou behandelen. Darwin antwoordde dat hij dit onderwerp liever vermeed, omdat het te controversieel was en mogelijk de aandacht van de kern van het werk zou afleiden. Hij spoorde Wallace aan verder te blijven denken en merkte tegelijkertijd op dat zijn eigen ideeën verder gingen dan die van Wallace.[51]
Darwins boek was ongeveer half klaar toen hij op 18 juni 1858 een brief van Wallace ontving, waarin deze natuurlijke selectie beschreef. Geschrokken stuurde Darwin deze door aan Lyell. Lyell en Hooker organiseerden vervolgens op 1 juli een gezamenlijke presentatie van Darwins en Wallaces theorie voor de Linnean Society. Vlak voor deze datum stierf Darwins zoontje aan roodvonk, waardoor hij niet in staat was erbij te zijn.[52] De reactie was aanvankelijk lauw en kritiek bleef grotendeels uit. In het volgende jaar werkte Darwin hard aan een samenvatting van zijn boek. Lyell regelde ondertussen dat het werk gedrukt kon worden door John Murray.[53]
Darwins boek On the Origin of Species verscheen op 24 november 1859 (de eerste Nederlandse vertaling verscheen in 1890 onder de titel De oorsprong der soorten). Het boek beschrijft het principe van natuurlijke selectie en maakte een gemeenschappelijke afstamming van al het leven geloofwaardig. Het bleek binnen als buiten Engeland onverwachts goed te verkopen, zodat alle 1250 exemplaren van de eerste druk direct uitverkocht waren. Hoewel zijn slechte gezondheid hem vaak belemmerde de debatten bij te wonen las Darwin met interesse alle commentaren en kritieken en correspondeerde erover met collega's over de hele wereld.
De kleine groep geleerden die al voor de presentatie voor de Linnean Society op de hoogte waren van Darwins theorie reageerden positief. Gray, Hooker, Huxley en Lyell hadden elk hun eigen kanttekeningen maar waren unaniem in hun lof. Huxley maakte gebruik van de evolutietheorie om Richard Owen aan te vallen. Huxley zag Owen als het boegbeeld van een elitaire gevestigde orde in de wetenschap bestaande uit natuurtheologen, die hij omver wilde werpen. Hoewel Owen zelf zich eerst op de vlakte hield, schreef hij uiteindelijk een vernietigende kritiek over On the Origin of Species, waarschijnlijk gedreven door Huxleys aanvallen en zijn jaloezie op de bekendheid die Darwin met zijn boek had verworven. Gray bediscussieerde met Darwin juist teleologie en publiceerde in Amerika een epistel Natural Selection is not inconsistent with Natural Theology (vertaald: natuurlijke selectie sluit natuurlijke theologie niet uit). Darwin importeerde en verspreidde dit in Engeland. Darwins oude leraar Grant, wiens eigen evolutionistische ideeën door de gevestigde orde altijd waren afgedaan als nonsens, was enthousiast. De natuurtheologen Sedgwick en Henslow, Darwins vroegere leraren in Cambridge, verwierpen de evolutietheorie echter.




Toen het "Darwinisme" door veel geleerden aanvaard werd in de jaren 70 van de 19e eeuw, symboliseerden karikaturen van Darwin met het lichaam van een aap de evolutietheorie.
Uit de Anglicaanse Kerk kwamen gemengde reacties. Hoewel het grootste deel van de Engelse clerus Darwins theorie verwierp, zagen liberale theologen als Charles Kingsley en Baden Powell in evolutie juist als een nieuwe theorie over de manier waarop de Schepper te werk gaat. Zeven liberale theologen hebben in 1860 hun steun aan Darwins theorie geuit in de bundel Essays en Reviews. Hoewel de opschudding die dit veroorzaakte de aandacht van Darwin zelf afleidde zouden twee theologen hun posities verliezen op beschuldiging van ketterij.
Op 2 juni 1860 vond een fel debat plaats tijdens een publieke bijeenkomst van de British Association for the Advancement of Science. Een van de sprekers was Samuel Wilberforce, de bisschop van Oxford, die eerder in een berucht geworden toespraak de Vestiges of the Natural History of Creation had neergezet als ketterij. Van tevoren had hij met Owen overlegd hoe hij Darwins theorie aan kon vallen. De aanwezige Hooker en Huxley wisten de evolutietheorie echter overtuigend te verdedigen. Toen Wilberforce Huxley spottend vroeg of hij van grootvaders of grootmoeders zijde van een aap afstamde, antwoordde Huxley dat hij liever van een aap afstamde dan van een intelligente mens die de gaven van cultuur en bespraaktheid misbruikt om vooroordelen en leugens te verspreiden.[54] Ook aanwezig was FitzRoy, de vroegere kapitein van de Beagle, die met een grote Bijbel boven het hoofd gehouden het publiek toeschreeuwde in God te geloven, niet in mensenwerk.
Huxley vestigde met dit debat zijn reputatie als "Darwins bull-dog". In tegenstelling tot Lyell en Gray, die probeerden de evolutietheorie te verzoenen met het christelijke geloof, wilde Huxley de wetenschap ontdoen van religieuze dogma's. Hij voerde in kranten felle discussies met Owen, die hem verweet te geloven in het afstammen van mensen van apen. Owen daagde Huxley uit door te stellen dat de mens bepaalde anatomische verschillen met apen had. In publieke ontledingen van hersenen van apen en mensen toonde Huxley aan dat Owen ongelijk had, waarmee Owens reputatie als wetenschapper een forse deuk opliep.[55]
Latere werk en leven




Lithografie uit het boek Kunstformen der Natur van Ernst Haeckel (1904), die de variatie in soorten orchideeën benadrukt.
Darwins boek zorgde binnen tien jaar voor een omslag binnen de wetenschappelijke gemeenschap. Het bestaan van evolutie van soorten werd al snel algemeen aanvaard, hoewel weinigen zo ver gingen als Darwin. Ook andere geleerden schreven nu over evolutie, zoals Lyell met het boek Geological Evidences of the Antiquity of Man, Huxley met Evidence as to Man's Place in Nature en de bioloog Henry Walter Bates met The Naturalist on the River Amazons (al deze boeken verschenen in 1863). Door lobbyen van zijn groeiende groep aanhangers ontving Darwin in november 1864 de Copley Medal, de hoogste onderscheiding van de Royal Society.
Ondanks zijn steeds vaker voorkomende periodes van ziekte, bleef Darwin ook na de publicatie van zijn evolutietheorie doorwerken. On the Origin of Species was in feite slechts een samenvatting van zijn theorie, waarin sommige controversiële onderdelen niet compleet behandeld werden. Voorbeelden daarvan waren de afstamming van de mensheid en de redenen voor het ontstaan van beschaving en menselijke intelligentie. Toen zijn dochter Henrietta in 1861 ernstig ziek werd onderbrak Darwin zijn experimenten met dieren en planten om een paar maanden met zijn familie in Torquay aan de Zuid-Engelse kust door te brengen. Hier viel zijn aandacht op de talloze soorten orchideeën die er groeiden. De grote verschillen in vormen en kleuren van bloemen vormden een van de punten die Darwin moeilijk met zijn theorie in overeenstemming kon brengen en hij besloot hier nu aandacht aan te geven. Hij onderzocht hoe de vormen en kleuren van de bloemen bestuiving door insecten beïnvloeden en het effect van heterosis. Net als eerder bij rivierkreeften, bleken homologe onderdelen ook bij verschillende soorten orchideeën verschillende functies te kunnen hebben.
Terug thuis in Downe bracht Darwin steeds langere perioden ziek door op bed, in een kamer gevuld met klimplanten waarmee hij experimenteerde. Vaak was hij zelfs te ziek om te kunnen schrijven en dicteerde hij zijn vrouw Emma. Soms bezochten andere geleerden Darwin, zoals de Duitse bioloog Ernst Haeckel, die Darwins theorie in Duitsland verspreid had. Darwins boek over het fokken en kweken van dieren en planten, Variation of Plants and Animals Under Domestication (gepubliceerd in 1868) zou uitgroeien tot een dik werk in twee delen, zodat hij gedwongen was de evolutie van de mens en seksuele selectie er buiten te laten.
Darwins volgende boek was The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex (1871), waarin hij deze twee onderwerpen behandelde. Lyell had beschreven dat, in tegenstelling tot wat eerder gedacht werd, de mensheid al enkele miljoenen jaren oud is; en Huxley had aangetoond dat mensen anatomisch gezien een soort aap zijn. Darwin beschreef de verschillen van lichamelijke en geestelijke eigenschappen tussen mensen en verschillende dieren en vatte de verschillende bewijzen voor de theorie dat de mens een diersoort is samen. Seksuele selectie stelde hem in staat eigenschappen te verklaren die zonder nut leken, zoals de gekleurde veren van een pauw, maar ook het ontstaan van menselijke cultuur en beschaving, het onderscheid tussen seksen en het ontstaan van rassen, hoewel hij benadrukte dat alle menselijke rassen tot dezelfde soort behoren.[56]
In 1872 publiceerde Darwin nog een boek, The Expression of the Emotions in Man and Animals, dat hier verder op inging. Hij bediscussieerde hierin de evolutie van de menselijke psyche en vergeleek deze met het gedrag van dieren. Het was een van de eerste boeken waarin foto's gebruikt werden ter illustratie van de besproken ideeën. Beide boeken bleken populair en ze riepen minder weerstand op dan Darwin gedacht had.[57]
Ook in de laatste tien jaar van zijn leven bleef Darwin boeken schrijven, onder andere over het voortbewegen van klimplanten, vleesetende planten, soorten planten die meer dan een soort bloem krijgen en tenslotte opnieuw over de invloed van regenwormen op bodemvorming.
Darwin stierf in zijn huis te Downe op 19 april 1882, 73 jaar oud. Hij had aangegeven op het kerkhof in Downe te willen worden begraven, maar in plaats daarvan kreeg hij een staatsbegrafenis in Westminster Abbey. Zijn graf bevindt zich naast graven van andere bekende Britse wetenschappers als John Herschel en Isaac Newton.[58]
Werk en ontdekkingen




Reconstructie van Toxodon, een reusachtig uitgestorven zoogdier waar Darwin fossielen van vond in Zuid-Amerika. De fossiele soorten op dat continent bleken anatomisch nauw verwant aan er tegenwoordig voorkomende soorten.




De rode tiran (Pyrocephalus rubinus) was één van de soorten vogels die door Darwin werden meegebracht van zijn reis en door de ornitholoog John Gould (1804-1881) beschreven.
Darwin was een hartstochtelijk natuuronderzoeker en verzamelaar van planten, dieren, fossielen en gesteenten. Met name de door hem meegebrachte dieren, planten en fossielen uit Zuid-Amerika, Oceanië en Australië zouden de kennis over de natuur in deze werelddelen een grote stap vooruit brengen.
Verspreiding van soorten
Darwin bestudeerde op onder andere de Galapagoseilanden het voorkomen van soorten schildpadden en vogels. Hij bedacht dat geografische barrières, zoals de zee tussen de verschillende eilanden, een belangrijke reden vormen waarom soorten zich apart ontwikkelen. Op elk eiland vond de evolutie op iets andere wijze plaats.
In Zuid-Amerika vond Darwin fossielen van reuzachtige uitgestorven zoogdieren. Naderhand bleken deze anatomisch nauwer verwant met levende Zuid-Amerikaanse soorten dan met levende soorten op andere continenten. Hieruit leidde Darwin af dat de levende Zuid-Amerikaanse soorten zich waarschijnlijk uit de fossiele soorten hadden ontwikkeld.
Natuurlijke selectie


Zie natuurlijke selectie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Darwin is vooral bekend van zijn theorie over evolutie van soorten. Hij wist door nauwkeurige waarnemingen en een voor die tijd ongewoon grondig empirische manier van redeneren zijn theorie zeer grondig te onderbouwen. Het idee van evolutie was niet nieuw. Dat bepaalde soorten in de loop van de geschiedenis van de Aarde waren verschenen en weer verdwenen was al voor Darwin bekend door onderzoek van fossielen. Hoe nieuwe soorten precies verschenen was echter onduidelijk. Onder andere de Franse biologen Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829) en Geoffroy Saint-Hilaire (1772-1844) en Darwins eigen grootvader Erasmus Darwin (1731-1802) hadden hypotheses over hoe soorten uit andere soorten konden ontstaan. Geen van deze hypotheses werd echter algemeen aanvaard. Dankzij Darwins grondige onderbouwing van zijn theorie raakte evolutie algemeen aanvaard, een revolutie in de biologie.
Darwins theorie is gebaseerd op vier ogenschijnlijk simpele waarnemingen. Ten eerste zag Darwin in dat bij alle soorten meer nakomelingen geboren worden dan er ouders zijn. Dat zou betekenen dat natuurlijke populaties onbegrensd door zouden groeien. Darwin zag echter ook, dat in de natuur met het verstrijken van de tijd populaties ongeveer gelijk blijven van grootte. Hij verklaarde dit door te veronderstellen dat er in de natuur een strijd om het bestaan is, waarbij een deel van elke generatie zal sterven.
De derde waarneming is dat er binnen soorten variatie bestaat, niet alle individuen hebben dezelfde eigenschappen. De laatste waarneming is, dat in alle in de natuur voorkomende soorten bepaalde eigenschappen worden doorgegeven aan nakomelingen. Een voorbeeld van zo'n erfelijke eigenschap bij de mens is bijvoorbeeld oogkleur: er komen individuen voor met blauwe en met bruine ogen.
De strijd om het bestaan in de natuur leidt volgens Darwin tot natuurlijke selectie. Dit betekent dat individuen met in hun leefomgeving nadelige eigenschappen eerder sterven, terwijl de beter aangepaste individuen blijven leven en meer nakomelingen kunnen krijgen. Darwin redeneerde dat als dit proces lang genoeg doorgaat, een bepaalde eigenschap steeds vaker aanwezig kan zijn binnen een soort. De soort ontwikkelt zich dan in de loop der tijd.
Darwin veronderstelde dat al het leven zich heeft ontwikkeld uit één oervorm.




De Parallel Roads van Glen Roy, te zien als horizontale strepen op de berghelling.
Geologie
Darwin was behalve in de biologie ook in de geologie opgeleid. In de eerste helft van zijn leven, toen zijn gezondheid hem dit nog toestond, ondernam hij regelmatig geologische expedities. Zijn bijdrage ligt vooral in de geomorfologie. Hij ontdekte in Zuid-Amerika dat het aardoppervlak omhoog kan bewegen tijdens aardbevingen, en vond kilometers landinwaarts sporen van oude kusten. In Glen Roy (Schotland) onderzocht hij de zogenaamde Parallel Roads en ontdekte dat ook dit oude kustlijnen waren. Later is gebleken dat dit niet, zoals Darwin dacht, sporen van de zee zijn maar de kust van een ijsstuwmeer uit de laatste ijstijd. De vooraanstaande geoloog Charles Lyell zag Darwins waarnemingen als belangrijk bewijs voor het uniformitarianisme, de theorie dat het aardoppervlak aan langzame verandering blootstaat.
Onder invloed van Louis Agassiz en William Buckland kwam rond 1840 de ijstijdtheorie op. Aanhangers van deze theorie verklaarden landvormen door de werking van gletsjers in het verleden. Dankzij zijn waarnemingen van gletsjers op Vuurland was Darwin bekend met de rol van gletsjers bij zowel het transport van sediment als de vorming van het landschap. Hij testte in 1842 Agassiz' theorie in het noorden van Wales en ontdekte dat het landschap daar ook gevormd is door gletsjers.[59]
Darwin ontdekte ook een sequentieel verband tussen de fasen van activiteit van een (boven zeespiegel uitstijgende) vulkaan en de geleidelijke formatie van koraalafzettingen op het ingedaalde vulkanisch gesteente. De ringvormige lagune die hieruit ontstaat wordt wel een atol genoemd.
Nalatenschap en erkenning




Titelpagina van de eerste druk van On the Origin of Species (1859).
Publicaties
Het duurde meer dan twintig jaar na zijn reis met de Beagle vooraleer Darwin zich voldoende zeker voelde om zijn theorie over evolutie van soorten te publiceren. Alhoewel hij in 1844 reeds een schets van het werk en de theorie had gemaakt en er met collega's over had gediscussieerd, verscheen de eerste versie van On the origin of species by means of natural selection (met als ondertitel: or the preservation of favoured races in the struggle for life) pas in 1859. Dat hij ze tenslotte toch publiceerde, was het gevolg van het feit dat zijn collega Alfred Russel Wallace inmiddels tot dezelfde bevindingen was gekomen. In de dertien daaropvolgende jaren verschenen liefst vijf nieuwe edities waarin telkens belangrijke correcties voorkwamen. De zesde editie van 1872 is de definitieve.
Een onder historici gehanteerde, maar niet onbetwiste, verklaring voor de periode tussen de eerste formulering van zijn theorie en publicatie is Darwins ongerustheid over de religieuze implicatie van zijn werk[60]. Een andere verklaring is Darwins zeer rustige tempo van werken en publiceren. Hij nam veel tijd voor zijn werk en ook niet controversieel materiaal werd pas na vele jaren voorbereiding gedrukt. Darwins slechte gezondheid kan ook als verklaring voor het lage tempo en de late publicaties dienen.
Darwins grootste werken zijn het voor het eerst in het Nederlands vertaald door Hartogh Heys. Heys schreef de Nederlandse vertaling van 'The Descent of Man' voordat deze in Engeland werd gepubliceerd. Darwin stuurde Heys het werk in delen op, zodat hij tevens de kans had om deze van kritische kanttekeningen te voorzien.




Cartoon getiteld man is but a worm (de mens is maar een worm), die de evolutie van worm tot Engelse gentleman verbeeldt, met Darwin in het midden, uit de almanak van het tijdschrift Punch in 1882, vlak voor Darwins dood.
Maatschappelijke invloed
Darwins werk had niet alleen grote invloed op de wetenschap, maar ook op de maatschappij. Deze invloed gold met name op het gebied van religie en filosofie.
De evolutietheorie was een grote aanslag op de zekerheden die het christendom de Europese bevolking tot op dat moment had gegeven. Darwin zelf verloor zijn geloof in het christendom niet op grond van zijn wetenschappelijke ontdekkingen, maar vanwege de wreedheid van de natuur, die hij niet in overeenstemming zag met een oneindig goede en volmaakte schepper. Hij noemde ooit de sluipwesp als voorbeeld, die zijn eitjes in levende rupsen legt. De larven eten vervolgens de rups van binnenuit op, waardoor deze een langzame en gruwelijke dood sterft.
Voor de publicatie van de evolutietheorie heerste onder de intellectuele bovenklasses in de Westerse wereld de gedachte dat de natuur ordelijk kon worden ingedeeld.[61] Darwins theorie liet echter zien dat de natuur bestaat uit willekeur en er geen onderscheid bestaat tussen hogere en lagere levensvormen. Het werk van Darwin en Huxley liet ook zien dat de mens geen speciale hogere orde vormt, maar onderdeel is van de natuur.[62]
De filosoof Herbert Spencer paste het concept van evolutie toe op de menselijke maatschappij (zogenaamd sociaal darwinisme), hoewel hij hierbij niet aan natuurlijke selectie dacht, maar zoals eerder Lamarck aan tijdens het leven verkregen eigenschappen. Hierin was hij het oneens met Darwin, die de ontwikkeling van menselijke intelligentie en emotie verklaarde met natuurlijke selectie.
Darwins halve neef, de statisticus Francis Galton, schreef in 1865 dat uit statistische analyse van erfelijkheid bleek dat menselijke intelligentie, moreel en gevoelens erfelijk kunnen zijn. Hij vestigde daarmee de eugenetica, de leer die stelt dat technieken toegepast in het fokken van dieren ook op mensen kunnen worden toegepast. Galton geloofde dat door intelligente personen te selecteren de mens als soort verbeterd kan worden. Hij was ook de grondlegger van de biometrie. Tijdens het begin van de 20e eeuw was eugenetica populair en leidde het tot gedwongen sterilisatieprogramma's in onder andere België, Brazilië, Canada, Zweden en de Verenigde Staten. De daaropvolgende omarming van het idee door de Duitse nazi's en de gevolgen daarvan tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de eugenetica echter in diskrediet gebracht. Darwin zelf dacht dat de ideeën van Galton onrealistisch en praktisch onuitvoerbaar waren.[63]
De religieuze kant van het maatschappelijk debat werd aangezwengeld door Thomas Huxley, die van mening was dat het christendom een mengsel was tussen zowel goede als slechte elementen uit het jodendom en voor-christelijke Europese religies, in de praktijk gebracht naar voorkeur van zijn beoefenaars.[64] Ernst Haeckel stelde dat er niets bovennatuurlijks bestaat en dat het eerste leven gevormd is uit protoplasma. De evolutietheorie werd maatschappelijk eerst aanvaard door de Britse bovenklasse, maar werd al snel ook door lagere klassen in de maatschappij opgenomen. Huxley zorgde ook voor de verspreiding van de evolutietheorie door lezingen te geven onder arbeiders. Op dezelfde manier werd de theorie in de Verenigde Staten verspreid door Asa Gray, in Duitsland door Ernst Haeckel, in België door Henry de Dorlodot en in Nederland door Pieter Harting. In bijvoorbeeld Zuid-Europese landen, waar de kerk grotere invloed had en geen bekende geleerden direct overtuigd waren van Darwins ideeën, zou de theorie veel geleidelijker gemeengoed raken. Evolutie wordt overigens door de katholieke kerk niet uitgesloten, zoals blijkt uit een encycliek van paus Pius XII uit 1950.[65] Tegenwoordig komt grote weerstand tegen evolutie op religieuze gronden met name uit (fundamentalistisch) protestantse hoek, met name uit de Verenigde Staten.




Charles Darwin met zijn oudste zoon William in 1842
Darwins nakomelingen
Charles en Emma Darwin hadden tien kinderen, waarvan er twee (Mary Eleanor in 1842 en Charles Waring in 1858) als baby stierven. Verschillende van de kinderen leden aan ernstige ziektes en zwaktes, en Darwin vermoedde dat de nauwe familierelatie, neef en nicht, tussen de twee echtgenoten de oorzaak kon zijn.
William Erasmus (1839-1914), de oudste zoon, werd bankier. Hij trouwde wel maar kreeg geen kinderen. Ann Elizabeth (1841-1851) stierf op tienjarige leeftijd, wat een zware slag was voor haar ouders. Vanwege haar dood hield Darwin op in een christelijke God te geloven en werd agnost. Henrietta Emma "Etty" (1843-1929) hielp haar vader bij zijn werk en publiceerde haar moeders aantekeningen na haar dood in 1896. Ze trouwde in augustus 1871 met Richard Buckley Litchfield. Het paar bleef kinderloos. De vierde dochter, Elizabeth "Bessy" Darwin (1847-1926), trouwde nooit en had geen nakomelingen.
Vier van Darwins zoons zouden zelf bekendheden worden. George Howard (1845-1912) was een wis- en sterrenkundige en oceanograaf, Francis (1848-1925) was een botanicus, Leonard (1850-1943) was een geneticus en politicus en Horace (1851-1928) was een werktuigbouwkundig ingenieur. George, Francis en Horace waren Fellow of the Royal Society. Ze trouwden en hadden kinderen. Leonard trouwde twee keer maar had geen nakomelingen.
Darwin was de grootvader van onder anderen de natuurkundige Charles Galton Darwin (1887-1962), kunstenares en schrijfster Gwen Raverat (1885-1957), golfer Bernard Darwin (1876-1961) en dichteres Frances Cornford (1886-1960). Hij was de betovergrootvader van biologe Sarah Darwin.




De Darwin-Wallace Medal wordt elke 50 jaar uitgereikt door de Linnean Society.
Erkenning en vernoemingen
In 1868, kort na het publiceren van zijn revolutionaire theorie, werd Darwin opgenomen in de exclusieve Orde "Pour le Mérite". Hij was lid van de Royal Society. Vanwege zijn grote verdiensten voor de maatschappij is hij begraven in Westminster Abbey, dichtbij twee andere groten John Herschel en Isaac Newton. In 1864 ontving hij de Copley Medal.
Vanwege Darwins grote verdiensten voor de wetenschap, riep de Royal Society of London een wetenschapsprijs in het leven die zijn naam draagt. In 1890 werd de eerste Darwin Medal uitgereikt aan Alfred Russel Wallace. De eerbetoning bestaat anno 2008 nog altijd. De Linnean Society of London heeft in 1908 de Darwin-Wallace Medal ingesteld, waarvan Wallace ook een van de eerste ontvangers was.
Al tijdens Darwins leven werden veel biologische en geografische namen naar hem genoemd. Tijdens de reis van de Beagle noemde kapitein Robert FitzRoy een arm van het Beaglekanaal bij Vuurland Darwin Sound vanwege Darwins ingrijpen toen het instorten van een gletsjer een grote golf veroorzaakte, die het schip anders had doen stranden.[66] Ter gelegenheid van Darwins 25e verjaardag in 1834 werd de hoogste bergtop (2488 m) op Vuurland Monte Darwin genoemd. Toen de Beagle in 1839 de kust van Australië volgde ontdekte Darwins vriend John Lort Stokes een natuurlijke haven, die hij Port Darwin noemde. Hier werd in 1869 een nederzetting gesticht, die later uit zou groeien tot de stad Darwin. In de stad is een Charles Darwin University gevestigd en in de omgeving een Charles Darwin National Park.
In Engeland heeft de universiteit van Cambridge sinds 1964 een Darwin College, genoemd naar de familie Darwin. Sinds 2000 staat Charles Darwin afgebeeld op biljetten van 10 pond.
Onder de biologische soorten die naar Darwin zijn genoemd zijn ook de darwinvinken, hoewel dit eigenlijk geen vinken zijn, maar soorten verwant aan Zuid-Amerikaanse gorzen en tangaren. Andere soorten die naar Darwin zijn genoemd zijn het schubreptiel Diplolaemus darwinii, de vis Semicossyphus darwini, de bladoormuis Phyllotis darwini en het fossiele primatengeslacht Darwinius.
Darwinjaar
Ter ere van de 150e verjaardag van de publicatie van On the Origin of Species en Darwins 200e geboortedag werd het jaar 2009 door de IUBS uitgeroepen tot Darwinjaar.[67]
Op 13 september 2009 vertrok de moderne driemastklipper Stad Amsterdam vanuit Southampton voor een eenjarige wereldreis in de sporen van Charles Darwin. In het kader van de viering van Darwins tweehonderdste geboortejaar deed het schip de reis over die hij van 1831 tot 1836 met de Beagle maakte.[68][69]
Ter gelegenheid van het Darwinjaar werden allerlei films en boeken uitgebracht, zowel voor als tegen de evolutietheorie, onder meer het boek Het grootste spektakel ter wereld en de film The Genius of Charles Darwin, allebei van Richard Dawkins, en de film The Voyage that Shook the World van Creation Ministries International.
Film
De film Creation uit 2009, met Paul Bettany in de hoofdrol, gaat over een deel van het leven van Darwin.
Zie ook
Darwinisme
Evolutietheorie
Geschiedenis van de evolutietheorie
Neo-darwinisme
Het Ontstaan der Soorten



Bronnen en verwijzingen
Voetnoten
1.↑ Desmond & Moore (1991), p. 12-15
2.↑ Darwin (1871), p. 232
3.↑ Browne (1995), p. 72
4.↑ Desmond & Moore (1991), p. 33–40
5.↑ Browne (1995), p. 82
6.↑ Desmond & Moore 1991, p. 42–43
7.↑ Desmond & Moore 1991, p. 47–48
8.↑ Darwin 1887, pp. 10, 14, 15, 17 18
9.↑ Von Sydow (2005)
10.↑ Browne (1995), p. 97
11.↑ Browne 1995, pp. 133–141
12.↑ Desmond & Moore 1991, p. 94–97
13.↑ Desmond & Moore (1991), p. 189–192 & 198
14.↑ Browne 1995, pp. 177–178
15.↑ Browne 1995, pp. 183–190
16.↑ Browne 1995, p. 224; Darwin 1835, p. 7; Desmond & Moore 1991, p. 210
17.↑ Darwin (1845), p. 207-208
18.↑ Browne 1995, p. 244–250
19.↑ Eldredge (2006)
20.↑ Desmond & Moore (1991), p. 145 & 170–172
21.↑ Tekening uit Gould (1863)
22.↑ Desmond & Moore 1991, p. 131, 159
23.↑ Darwin (1839), p. 526
24.↑ Desmond & Moore (1991), p. 160–168, 182; Darwin (1887), p. 260; Darwin (1958), p p 98–99
25.↑ Keynes (2000); Eldredge (2006)
26.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 195–198
27.↑ Owen (1840), nr. 1 p. 16 (Toxodon), nr. 3 p. 73 (Scelidotherium), nr. 4 p. 106 (Glyptodon), Desmond & Moore 1991, pp. 201–205; Browne 1995, pp. 349–350
28.↑ Browne (1995), pp. 345-347
29.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 207-210
30.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 220-221
31.↑ Herbert (1980), p. 9
32.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 229-232; van Wyhe (2008); Eldredge (2006)
33.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 196-201, 212-221
34.↑ Desmond & Moore (1991), pp 241-244 & 426
35.↑ Desmond & Moore (1991), pp 241-244
36.↑ (en) www.talkorigins.com; 2005: Darwin's illness
37.↑ Darwin (1958), pp 232–233
38.↑ Desmond & Moore (1991), pp 256-259
39.↑ van Wyhe (2008)
40.↑ Browne (1995), pp 385-388; Desmond & Moore (1991), pp 264-265
41.↑ Desmond & Moore (1991)
42.↑ (en) darwin-online.org.uk: Darwin Correspondence Project - Letter 419 — Darwin, C. R. to Fox, W. D., (15 June 1838)
43.↑ van Wyhe (2007), pp. 186-187
44.↑ Darwin (1887), p 32
45.↑ van Wyhe (2007), pp. 186-187; Darwin Correspondence Project - Letter 729 — Darwin, C. R. to Hooker, J. D.
46.↑ (en) Darwin Correspondence Project - Letter 734 — Hooker, J. D. to Darwin, C. R., 29 January 1844
47.↑ Browne (1995), pp 461-465; blijkt verder uit: Darwin Correspondence Project - Letter 814 — Darwin, C. R. to Hooker, J. D., (7 Jan 1845)
48.↑ Desmond & Moore (1991), pp 320-323 & 339-348
49.↑ Browne (1995), p 503
50.↑ Desmond & Moore (1991), pp 419-420
51.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 412-441
52.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 466-470
53.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 374-474
54.↑ Desmond & Moore (1991), pp 493-499
55.↑ Desmond & Moore (1991), pp 503-505
56.↑ Darwin (1871), pp 385–405; Browne (2002), pp 339-343
57.↑ Darwin (1887), pp 145-133; Browne (2002), pp 359-369
58.↑ Browne (2002), pp 495-497
59.↑ Worsley (2008)
60.↑ Odling-Smee (2007)
61.↑ Burns et al. (1982), p 962
62.↑ Leakey & Slikkerveer (1993), p 35
63.↑ Desmond & Moore (1991), pp 556–557 & 572 & 598; Darwin (1871), pp 167–173 & 402–403; zie ook de correspondentie tussen Galton en Darwin
64.↑ Huxley (1902): a compound of some of the best and some of the worst elements of Paganism and Judaism, moulded in practice by the innate character of certain people of the Western World; zie ook: Burns et al. (1982)
65.↑ Paus Pius XII Encycliek: Humani Generis, 12 augustus 1950
66.↑ FitzRoy (1839), pp 216–218
67.↑ Zie de website
68.↑ KNMI doet mee aan de Beagle-reis
69.↑ Beagle.vprol.nl
Publicaties
(Naast vele wetenschappelijke artikelen)
(en) Darwin, C.R.; 1835: Extracts from letters to Professor Henslow (in beperkte oplage verspreid), Cambridge University Press, Cambridge, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R. (red.); 1838-1843: The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle, Henry Colburn, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1839: Journal of Researches, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1839: Questions About the Breeding of Animals, Stewart & Murray, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1842-1846: Geology of The Voyage of The Beagle, hier in te zien, in drie delen: 1842 (deel I): The Structure and Distribution of Coral Reefs, Smith Elder & Co., Londen.
1844 (deel II): Geological observations on the volcanic islands visited during the voyage of H.M.S. Beagle, together with some brief notices of the geology of Australia and the Cape of Good Hope, Smith Elder & Co., Londen.
1846 (deel III): Geological Observations on South-America, Smith Elder & Co., Londen.
(en) Darwin, C.R.; 1849: On the Use of the Microscope on Board Ship, in: Owen, R.: Zoology, in: Herschel, J.F.W. (red.): A Manual of scientific enquiry; prepared for the use of Her Majesty's Navy: and adapted for travellers in general, John Murray, Londen: pp. 389-395.
(en) Darwin, C.R.; 1851: Section VI: Geology, in: Herschel, J.F.W. (red.): A manual of scientific enquiry; prepared for the use of Her Majesty's Navy: and adapted for travellers in general, John Murray, Londen, pp 166-204.
(en) Darwin, C.R.; 1851-1854: Living Cirripedia hier in te zien, in twee delen: 1851 (deel I): A monograph on the sub-class Cirripedia, with figures of all the species. The Lepadidæ; or, pedunculated cirripedes, The Ray Society, Londen.
1854(deel II): The Balanidæ, (or sessile cirripedes); the Verrucidæ, The Ray Society, Londen.
(en) Darwin, C.R.; 1851-1854: Fossil Cirripedia of Great Britain, hier in te zien, in twee delen: 1851 (deel I): A monograph on the fossil Lepadidae, or pedunculated cirripedes of Great Britain, Palaeontographical Society, Londen.
1854(deel II): A monograph on the fossil Balanidæ and Verrucidæ of Great Britain, Palaeontographical Society, Londen.
(en) Darwin, C.R.; 1859: On the origin of species by means of natural selection, or the preservation of favoured races in the struggle for life, John Murray, Londen, hier in te zien, opgenomen in de Thinker's Library.
(en) Darwin, C.R.; 1862: On the various contrivances by which British and foreign orchids are fertilised by insects, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1865: On the movements and habits of climbing plants, Journal of the Linnean Society of London (Botany) 9, pp 1-118, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1868: The variation of animals and plants under domestication, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1871: The Descent of Man and Selection in Relation to Sex, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1872: The Expression of the Emotions of Man and Animals, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1875: Insectivorous Plants, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1876: The effects of cross and self fertilisation in the vegetable kingdom, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1877: The different forms of flowers on plants of the same species, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1880: The Power of Movement in Plants, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1881: The formation of vegetable mould, through the action of worms, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1887 (red. Darwin, F.): The life and letters of Charles Darwin, including an autobiographical chapter, John Murray, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1958, Barlow, N. (red.): The autobiography of Charles Darwin 1809–1882. With the original omissions restored. Edited and with appendix and notes by his granddaughter Nora Barlow, Collins, Londen.
Nederlandse vertalingen




Huisdieren en Cultuurplanten, Cohen (1890) Darwin's Biologische Meesterwerken (1890) in 7 delen. Vertaald en met aantekening voorzien door Dr. H. Hartogh Heys van Zouteveen en uitgegeven door Gebr. E. & M. Cohen, Arnhem en Nijmegen. Deel I: Het Ontstaan der soorten.
Deel II: Het varieëren der huisdieren en cultuurplanten. [Deel I]
Deel III: Het varieëren der huisdieren en cultuurplanten. [Deel II]
Deel IV: De afstamming van den mensch en seksueele teeltkeus. [Deel I]
Deel V: De afstamming van den mensch en seksueele teeltkeus. [Deel II]
Deel VI: Het uitdrukken der gemoedsaandoeningen bij den mensch en de dieren.
Deel VII: De reis van de Beagle, [1].

De 5e druk verscheen 1893-1895 en een herdruk in 1898.
Literatuur
(nl) Braeckman, J.; 2001: Darwins moordbekentenis, Uitgeverij Nieuwezijds, ISBN 978 90 5712 2965.
(en) Browne, J.; 1995: Charles Darwin, Volume I: Voyaging, Jonathan Cape, Londen, ISBN 1-84413-314-1.
(en) Browne, J.; 2002: Charles Darwin, Volume II: The Power of Place, Jonathan Cape, Londen, ISBN 0-7126-6837-3.
(en) Burns, E.M., Ralph, P.L. & Lerner, R.E.; 1982: World Civilizations Their History and Their Culture, W.W. Norton & Company (6e druk), ISBN 0-393-95077-8.
(nl) Buskes, C., Hovius, R., & Vandermassen, G.; 2009: In Darwins woorden. Leven, werk en denken van Charles Darwin, Uitgeverij Nieuwezijds, ISBN 978 90 5712 2712.
(en) Darwin, F.; 1887: The life and letters of Charles Darwin(3 delen), John Murray.
(en) Dennett, D.C.; 1995: Darwin's Dangerous Idea (Ned. vert.: Darwins gevaarlijke idee), Simon & Schuster, ISBN 978-90-467-0253-6.
(en) Desmond, A. & Moore, J.; 1991: Darwin, Michael Joseph, Penguin Group, Londen, ISBN 0-7181-3430-3.
(en) Eldredge, N.; 2006: Confessions of a Darwinist, The Virginia Quarterly Review 2006-2, pp. 32–53.
(en) Freeman, R.B.; 1987: Charles Darwin: A companion, 309p, Kent & Hamden.
(en) Gould, J.; 1845-1863 (3 volumes), The mammals of Australia (met 182 gekleurde litho's), Londen.
(en) Herbert, S. (red.); 1980: The red notebook of Charles Darwin, Bulletin of the British Museum (Natural History) Historical Series 7, pp. 1-164.
(en) Huxley, T.H.; 1902: An Episcopal Trilogy 1887, Collected Essays Science and Christian Tradition V, pp 126-159, Kessinger Publishing, ISBN 978-1-4179-7372-9.
(en) Keynes, R. (red.); 2000: Charles Darwin’s zoology notes & specimen lists from H.M.S. Beagle (bewerking van Darwins lijst), Cambridge University Press.
(en) Leakey, R.E. & Slikkerveer, L.J.; 1993: Man-Ape Ape-Man, the Quest for Human's Place in Nature and Dubois Missing Link, Netherlands Foundation for Kenya Wildlife Service, Chevalier Holland Printers, ISBN 90-263-1285-7.
(en) Odling-Smee, L.; 2007: Darwin and the 20-year publication gap, Nature 446, pp 478-479.
(en) Owen, R.; 1840: Fossil Mammalia Part 1, in: Darwin, C.R. (red.): The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle, Smith Elder & Co.
(nl) Schierbeek, A.; 1958: Darwins werk en persoonlijkheid, 162 p, W.B. A'dam/Antwerpen.
(nl) Schierbeek, A.; 1964: Charles Darwin, Hervormer der biologie, 143 p, pb Den Haag.
(nl) De Laender, J.; 2004: Het verdriet van Darwin. Over de pijn en de troost van het rationalisme, Leuven, Acco, 367p, ISBN 90-334-5541-2.
(en) Von Sydow, M.; 2005: Darwin – A Christian Undermining Christianity? On Self-Undermining Dynamics of Ideas Between Belief and Science, in: Knight, D.M. & Eddy, M.D.: Science and Beliefs: From Natural Philosophy to Natural Science, 1700–1900, Ashgate, ISBN 0-7546-3996-7, pp. 141-156.
(en) Wijhe, J. van; 2008: Charles Darwin: gentleman naturalist, darwin-online.org.uk.
(en) Worsley, P.; 2008: Rocks of ages, Geoscientist 18(11), pp 20-23.
Verscheidene nummers van de (Engelstalige) National Geographic Magazine bevatten (beeld)informatie over de reizen en het leven van Charles Darwin, en over zijn ervaringen op de Galápagos archipel. In de volgende afleveringen staan zeer uitgebreide artikelen: (en) National Geographic Magazine, The Galápagos: Eerie cradle of new species door R.T. Peterson, April 1967.
(en) National Geographic Magazine, In the wake of Darwin's Beagle door Alan Villiers, Oktober 1969.

Externe links
(nl) Gratis downloads Nederlandse vertalingen van Charles Darwins boeken op leesdarwin.nu
(en) The complete work of Charles Darwin online
(en) Brieven van Darwin
(en) Kritische bespreking door Darwins critici
(en) Over Darwin
(en) Down House waar Darwin woonde en werkte
(nl) Kritieken die Darwin kreeg van wetenschappers uit zijn tijd
(nl) Charles Robert Darwin op Psychologie online

Versie van 11 sep 2012 12:29

Charles Darwin



Ga naar: navigatie, zoeken



Charles Darwin




Charles Darwin in 1869

portret door Julia Margaret Cameron


Persoonlijke gegevens


Volledige naam

Charles Robert Darwin


Geboortedatum

12 februari 1809


Geboorteplaats

Shrewsbury (Shropshire, Verenigd Koninkrijk)


Sterfdatum

19 april 1882


Sterfplaats

Downe (Kent, Verenigd Koninkrijk)


Wetenschappelijk werk


Vakgebied

Natuurlijke historie


Bekend van

The Voyage of the Beagle (1839)

On the Origin of Species (1859)
Natuurlijke selectie


Overig


Handtekening





Portaal

Biologie


Charles Robert Darwin (Shrewsbury (Shropshire), 12 februari 1809 – Downe (Kent), 19 april 1882) was een Engels autodidact op het gebied van natuurlijke historie, biologie en geologie. Darwin ontleent zijn roem aan zijn theorie dat evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie. Het bestaan van evolutie werd nog tijdens zijn leven binnen een groot deel van de wetenschappelijke gemeenschap geaccepteerd. De acceptatie van natuurlijke selectie als aandrijvend mechanisme liet langer op zich wachten, maar is tegenwoordig ook onomstreden.

Darwin werd gelovig opgevoed en opgeleid volgens de filosofie van de in die tijd in Engeland gangbare natuurlijke theologie, die religie en wetenschap verenigde. Dankzij de waarnemingen en ontdekkingen die hij in de loop van zijn leven deed ging hij echter steeds meer twijfelen over zowel de gangbare ideeën over soortvorming als zijn persoonlijke geloof. Tijdens een onderzoeksreis met het schip de Beagle (1831-1836) bezocht Darwin Zuid-Amerika, Australië, het zuiden van Afrika en diverse eilandengroepen in de Grote en Indische Oceaan. Op al deze plekken bestudeerde hij de plaatselijke dieren, planten, fossielen en geologie. Een groot deel van zijn verdere leven was gewijd aan het onderzoeken en classificeren van de op zijn reis verzamelde voorwerpen en het was onder andere dankzij dit onderzoek dat hij op zijn theorie over het ontstaan van soorten kwam.

Darwins werk zorgde voor een revolutie binnen de wetenschap, maar had ook invloed op maatschappij, filosofie en religie. De acceptatie van evolutie zette de mens neer als een diersoort, onderdeel van de natuur, in plaats van een boven de natuur staande levensvorm. Samen met de erfelijkheidsleer van Mendel vormt Darwins evolutietheorie tegenwoordig de basis van alle biologische kennis.



Inhoud

 [verbergen]  1 Levensloop 1.1 Jeugd en opleiding
1.2 De reis van de Beagle
1.3 Werk aan de meegebrachte verzamelingen en eerste ideeën over evolutie
1.4 Darwins huwelijk en begin van zijn ziekte
1.5 Biologisch onderzoek en bijschaven van de evolutietheorie
1.6 Publicatie van Darwins theorie en reacties
1.7 Latere werk en leven

2 Werk en ontdekkingen 2.1 Verspreiding van soorten

2.2 Natuurlijke selectie
2.3 Geologie

3 Nalatenschap en erkenning 3.1 Publicaties

3.2 Maatschappelijke invloed
3.3 Darwins nakomelingen
3.4 Erkenning en vernoemingen
3.5 Darwinjaar
3.6 Film

4 Zie ook

5 Bronnen en verwijzingen 5.1 Voetnoten
5.2 Publicaties
5.3 Nederlandse vertalingen
5.4 Literatuur

6 Externe links


Levensloop



Charles Darwin in 1816, op zevenjarige leeftijd Jeugd en opleiding

Darwin werd geboren als vijfde kind en de jongste van twee zonen van de rijke arts Robert Waring Darwin (1766-1848) en diens vrouw Susannah Wedgwood (1765–1817). Zijn grootvader aan vaders zijde was de arts, dichter en filosoof Erasmus Darwin (1731-1802); zijn grootvader aan moeders zijde was de industrieel Josiah Wedgwood (1730-1795). Hoewel zijn beide ouders gelovig waren, was vader Robert Darwin een vrijdenker, die zijn kinderen meer vanwege conventies dan vanwege overtuiging liet dopen. Zijn vrouw nam de kinderen echter mee naar de mis in de Unitaristische kerk. Vanaf 1817 bezocht Charles de dorpsschool die door de priester van deze kerk geleid werd. Hetzelfde jaar, toen Charles acht jaar oud was, stierf zijn moeder. Vanaf september 1818 werd hij naar de Anglicaanse kostschool Shrewsbury School gestuurd, waar hij kost en onderdak vond.[1] Hij toonde al jong een grote belangstelling voor de natuur. Hij verzamelde "alle mogelijke dingen, schelpen, zegels, munten en mineralen". Vooral vogels en insecten hadden zijn belangstelling.

Charles bracht de zomer van 1825 door als assistent van zijn vader. Vader Darwin was een grote, zwaarlijvige man, die een bloeiende medische praktijk uitoefende en hoopte dat zijn zoon hem hierin zou opvolgen. Die herfst begon Charles een studie medicijnen aan de University of Edinburgh in Schotland. Omdat hij slecht tegen bloed kon ontwikkelde hij echter een weerzin tegen de practica en verwaarloosde hij zijn studie. In zijn vrije tijd leerde hij dieren opzetten van John Edmonstone, een vrijgemaakte donkere slaaf, die hem verhalen vertelde over de regenwouden van Zuid-Amerika. Later zou deze ervaring hem ertoe brengen te schrijven dat "negers" en Europeanen nauw verwant waren, ondanks uiterlijke verschillen.[2]



Darwin als jonge man In zijn tweede jaar als student werd Darwin lid van de Plinian Society, een studentenvereniging voor studenten geïnteresseerd in natuurlijke historie.[3] Hij volgde geïnteresseerd de colleges van de anatoom Robert Edmond Grant (1793–1874). Grant was een aanhanger van de hypotheses van Saint-Hilaire en Lamarck, die dachten dat tijdens het leven van organismen verkregen eigenschappen leiden tot evolutie van soorten (lamarckisme). Darwin zou in de winter van 1826-1827 meegaan op veldonderzoek langs de Firth of Forth, waar Grant en zijn studenten de levenscyclus van zeedieren bestudeerden. Tijdens dit onderzoek vond men homologieën, vergelijkbare organen in verschillende soorten, die slechts verschillen in complexheid. Door Grant werden homologieën gezien als bewijzen voor een gemeenschappelijke voorouder en dus voor evolutie.[4] In maart 1827 hield Darwin een presentatie voor de Plinian Society over zijn ontdekking dat de zwarte bolletjes die vaak in oesters gevonden worden de eieren van bloedzuigers zijn.[5] Ook volgde hij colleges in natuurlijke historie van de mineraloog Robert Jameson (1774-1854). Van Jameson leerde Darwin methoden uit de stratigrafie (de beschrijving en relatieve datering van gesteentelagen) en de taxonomie van planten kennen. Ook assisteerde hij Jameson bij zijn werk over de uitgebreide collectie van het Royal Museum, destijds een van de grootste in Europa.[6]

Darwins vader vond echter dat hij niet veel nuttigs uitvoerde. Hij besloot dat Charles dan maar dominee moest worden en schreef hem in voor een studie theologie aan het Christ's College van de universiteit van Cambridge.[7] In Cambridge kwam Darwin in aanraking met zijn neef William Darwin Fox (1805-1880), met wie hij de rest van zijn leven een briefwisseling zou onderhouden. Naast hun studies gingen de twee met vrienden paardrijden of schieten en hielden ze zich bezig met het verzamelen van opgezette kevers, op dat moment een rage.[8] Fox bracht Darwin in aanraking met de hoogleraar botanie, John Stevens Henslow (1796-1861), die veel van kevers afwist. Darwin besloot voortaan Henslows colleges in natuurlijke historie te volgen en werd diens favoriete student. Darwin las in die tijd het werk van de theoloog William Paley en was gefascineerd door diens argument van een intelligente ontwerper van de natuur (een zogenaamd Godsbewijs). Paleys ideeën zouden gek genoeg later een rol spelen bij het ontstaan van Darwins theorie van natuurlijke selectie.[9]

Darwin deed in januari 1831 examen. Hij muntte uit in klassieke studies, wiskunde en natuurkunde en deed het goed in theologie, zodat hij de tiende score had van de 178 geslaagden.[10] Daarna bleef Darwin tot juni in Cambridge. Op Henslows advies liet hij zich niet direct tot priester wijden. Geïnspireerd door de boeken van Alexander von Humboldt besloot hij in plaats daarvan met een aantal medestudenten naar Tenerife te reizen om de natuur van de tropen zelf te onderzoeken, hij leerde daarom Spaans en volgde colleges van de geoloog Adam Sedgwick (1785-1873). Sedgwick was zeer te spreken over Darwin en nam hem in de zomer van 1831 als assistent mee naar Wales om daar gesteentelagen te karteren.[11] Toen Darwin thuis kwam vond hij een brief van Henslow, die hem wees op Robert FitzRoy (1805-1865), kapitein van de HMS Beagle. FitzRoy zou vier weken later vertrekken voor een onderzoeksreis naar onder andere Zuid-Amerika, waarbij nieuwe kustkaarten vervaardigd dienden te worden, en was nog op zoek naar een natuuronderzoeker die hem op de lange reis gezelschap kon houden, maar ook zelf onderzoek zou kunnen doen onderweg. Aangezien de reis twee jaar zou duren was Darwins vader niet enthousiast over het idee, maar werd door een broer van zijn overleden vrouw overgehaald zijn zoon toestemming te geven voor de reis.[12]



De reis van de Beagle



De Beagle in de wateren rondom Vuurland in 1832. Schilderij door Conrad Martens. De reis van de Beagle

De reis van de Beagle duurde uiteindelijk bijna vijf jaar, van 1831-1836, waarvan Darwin de meeste tijd echter aan land doorbracht. Hij onderzocht de geologie en natuur van de gebieden waar de Beagle aanlegde en zond planten, opgezette dieren en fossielen terug naar Cambridge, samen met beschrijvingen van zijn ontdekkingen. Veel van de door Darwin beschreven soorten waren nieuw en zijn ontdekkingen vestigden zijn naam als natuuronderzoeker. Zijn nauwkeurige en uitgebreide beschrijvingen zouden de basis vormen voor zijn latere werk. Aan de hand van de brieven die hij aan zijn familie schreef zou hij een reisverslag schrijven dat in 1839 gepubliceerd werd onder de titel The Voyage of the Beagle. Hierin gaf hij behalve een overzicht van zijn ontdekkingen over de plaatselijke natuur ook inzichten in de sociale, politieke en volkenkundige situatie van de gebieden die hij bezocht. Hij beschreef zowel de koloniale als oorspronkelijke bewoners van deze gebieden.[13]

Voor het vertrek uit Engeland gaf FitzRoy Darwin een exemplaar van het eerste deel van Principles of Geology, het werk van de geoloog Charles Lyell (1797-1875). In zijn boeken legt Lyell de theorie van het uniformitarianisme uit, het idee dat de vorming van de Aarde een zeer langdurig en geleidelijk proces is. Zowel FitzRoy als Darwin waren gefascineerd van Lyells werk, hoewel FitzRoy later zowel Lyells als Darwins ideeën zou afwijzen omdat hij streng gelovig werd.

De Beagle vertrok op 27 december 1831 vanaf Devonport, nabij Plymouth (Engeland). Onderweg aan boord had Darwin last van ernstige zeeziekte.[14] Op 16 januari 1832 bereikte men Kaapverdië. Op het eiland Santiago ontdekte Darwin een gesteentelaag bestaande uit sterk verhitte koraal- en schelpfragmenten in een klif van vulkanisch gesteente. Dit kwam overeen met Lyells idee dat de beweging van het aardoppervlak geleidelijk is in plaats van snel. Vanwege zijn nieuwe inzicht in de geologie van het eiland dacht Darwin erover een boek over geologie te schrijven.[15]

Vanaf februari verkende Darwin Zuid-Amerika (Bahia, Rio de Janeiro, Montevideo, Buenos Aires, Bahia Blanca) en in november bereikte de Beagle Vuurland. In februari 1833 zeilde men naar de Falklandeilanden, om vervolgens terug naar Montevideo te reizen. Vanaf Montevideo zouden in 1833 telkens andere tochten gemaakt worden. In oktober 1833 was Darwin gedurende een aantal weken ernstig ziek. In november vertrok men definitief uit Montevideo om naar het zuiden te varen. Begin juni 1834 voer men via de Straat Magellaan naar de Grote Oceaan. Tussen januari en juli 1835 verkende de Beagle de Westkust van Zuid-Amerika (Valdivia, Concepción, Santiago, Valparaíso, Mendoza, Copiapo, Callao). Darwin trok vanaf Valparaíso de Andes in. Daarna voer men opnieuw zuidwaarts, naar onder meer het eiland Chiloe.

In de pampa's van Patagonië herkende Darwin in terrassen van grind en schelpen voormalige strandkusten, die door geleidelijke beweging van de ondergrond boven zeeniveau waren komen te liggen. Na een aardbeving te hebben meegemaakt in Chili zag Darwin mosselbedden boven de kustlijn liggen, een indicatie dat de ondergrond tijdens de beving omhoog bewogen was. Hoog in de Andes zag hij schelpen en fossiele stronken van bomen die op een zandstrand gegroeid hadden.

Op verschillende plekken in Zuid-Amerika vond Darwin fossielen van reusachtige uitgestorven soorten zoogdieren in lagen met moderne schelpen, waaruit hij concludeerde dat deze dieren kort geleden uitgestorven waren. Hij vond geen aanwijzingen dat ze uitgestorven waren door klimaatsverandering of een grote ramp. Darwin herkende dat sommige fossielen afkomstig waren van de uitgestorven reuzenluiaard Megatherium, andere deden hem aan gordeldieren denken. Hij nam echter aan dat deze uitgestorven dieren verwant waren aan uitgestorven Europese soorten. Toen hij terug was in Engeland liet de anatoom Richard Owen (1804-1892) hem zien dat ze veel nauwer verwant zijn aan levende Zuid-Amerikaanse soorten. Voor Darwin was dit bewijs dat de evolutie op verschillende continenten onafhankelijk van elkaar verloopt.[16]



De galapagosreuzenschildpad Harriet in Australia Zoo in 2002. De schildpad werd meer dan 170 jaar oud en is waarschijnlijk een van de schildpadden die door de Beagle-expeditie werden meegenomen. De verspreiding van reuzenschildpadden over de Galapagoseilanden werd door Darwin als bewijs voor natuurlijke selectie gebruikt. Op Vuurland werden drie inboorlingen, die de bemanning van de Beagle op een eerdere reis had meegenomen als gijzelaars, als missionarissen achtergelaten. In de twee jaar die ze in Engeland hadden doorgebracht waren ze heropgevoed en daarbij "beschaafd" geworden. Hun familie op Vuurland kwam op Darwin echter over als "erbarmelijke wilden".[17] De laatste keer dat de Beagle Vuurland bezocht hadden de drie heropgevoede inboorlingen hun oude levensstijl weer opgevat, van de missie was niets terechtgekomen. Ze vertelden Darwin dat ze hun oude leven veel liever hadden en niet terug zouden willen naar de beschaving of Engeland. Darwin dacht vanwege deze ervaring dat mensen niet zo veel van dieren verschillen als de meeste geleerden in die tijd dachten. Hij geloofde dat verschillen in beschaving veroorzaakt worden door cultuur, niet door verschillen tussen rassen. Slavernij, dat op veel plaatsen in Zuid-Amerika in die tijd nog voorkwam, keurde Darwin sterk af; hij betreurde later ook de manier waarop kolonisten in Nieuw-Zeeland en Australië de oorspronkelijke bevolking behandelden.[18]

In september 1835 reisde de Beagle naar de Galapagoseilanden. Darwin verzamelde op deze eilanden vogels en merkte dat de spotlijsters op elk eiland verschillend zijn.[19] Hij hoorde van lokale vissers dat ze aan landschildpadden konden herkennen van welk eiland ze afkomstig waren, maar hij dacht destijds nog dat deze dieren door zeerovers op de Galapagoseilanden geïntroduceerd waren.[20] Darwin nam een nog jonge galapagosreuzenschildpad (Geochelone elephantopus) van de Galapagoseilanden mee. Nadat hij de schildpad in Engeland had bestudeerd, werd deze door een vriend meegenomen naar Australië, waar ze in verschillende dierentuinen heeft geleefd. Volgens genetisch onderzoek is de schildpad in 1830 geboren. De schildpad is overleden op 22 juni 2006 en wordt verondersteld het oudste dier op Aarde geweest te zijn. Het dier had de naam Harriet.



Het vogelbekdier was een van de voor Darwin vreemde soorten die hij in Australië beschreef.[21] Darwin ontving per post het tweede deel van Lyells Principles of Geology. Lyell sloot in dit boek grootschalige evolutie uit en beschreef in plaats daarvan zijn idee van bepaalde stamvormen waaruit verwante soorten konden ontstaan. Darwins eigen ideeën over evolutie gingen echter, aan de hand van zijn waarnemingen, inmiddels veel verder.[22]

De Beagle voer verder langs Tahiti (november 1835), Nieuw-Zeeland (december), Australië (januari-april 1836), de Cocoseilanden, Mauritius (april) en Kaapstad (mei). Darwin vond de dieren die hij in Australië zag, zoals kangoeroeratten of vogelbekdieren, zo weinig lijken op voor hem bekende soorten, dat hij opmerkte dat er misschien twee verschillende scheppers aan het werk waren geweest.[23] Darwin had eerder bedacht dat atollen gevormd worden door het wegzinken van oude vulkanen en vond bewijzen voor deze hypothese toen de Beagle de Cocoseilanden bezocht.[24] In Kaapstad ontmoetten de opvarenden van de Beagle de astronoom John Herschel (1792-1871), die in die tijd met Lyell correspondeerde over de oorsprong van soorten. Darwins vermoedens over de spotlijsters en schildpadden op de Galapagoseilanden en de verschillen tussen falklandwolven op verschillende Falklandeilanden begonnen steeds vastere vormen aan te nemen. Op de terugreis naar Engeland schreef hij dat zijn waarnemingen in tegenspraak waren met onveranderlijkheid van soorten in de natuur.[25]

De terugreis ging vanaf Kaapstad naar Sint-Helena (juli), van daar richting Bahia in Zuid-Amerika waar men op 1 augustus 1836 aankwam. Men verkende die maand Pernambuco, om dan definitief terug richting Engeland te zeilen. Op 2 oktober 1836 arriveerde men in Engeland na een reis van vier jaar, tien maanden en vijf dagen.

Werk aan de meegebrachte verzamelingen en eerste ideeën over evolutie

Tijdens Darwins reis zorgde Henslow ervoor dat de reputatie van zijn leerling steeg door een kleine groep geleerden inzage in de studie-objecten en brieven die Darwin terugzond te geven. Toen Darwin terugkwam in Engeland, was hij binnen de wetenschappelijke gemeenschap een bekendheid geworden. Na een bezoek aan zijn familie in Shrewsbury begaf hij zich naar Cambridge om Henslow te zien, die hem adviseerde welke geleerden te benaderen om de verzamelde objecten van de reis met de Beagle te beschrijven en catalogiseren. Darwins verzamelingen waren zo groot, dat het gevaar bestond dat sommige objecten zijn leven lang in de opslag zouden blijven liggen zonder bestudeerd te worden. Henslow nam zelf de planten voor zijn rekening. Tegelijkertijd vond Darwins vader financiers, zodat hij zich om zijn inkomen geen zorgen hoefde te maken en zijn tijd aan zijn onderzoek kon wijden.[26]

Op 29 oktober ontmoette Darwin zijn vroegere leraar Charles Lyell weer, die hem in aanraking bracht met Richard Owen. Owen was op dat moment een rijzende autoriteit in de paleontologie, en zou de taak op zich nemen Darwins fossielen te bestuderen. Owen deed een aantal verrassende ontdekkingen, zo was er een bijna compleet skelet van de tot dan toe onbekende reuzenluiaard Scelidotherium, een schedel van een enorm zoogdier, Toxodon, en pantserfragmenten van het enorme gordeldier (zoals Darwin zelf al dacht) Glyptodon. Al deze uitgestorven dieren bleken nauw verwant met nog levende soorten van Zuid-Amerika, maar geen verwanten van soorten op andere continenten, zoals Darwin tijdens zijn reis nog had gedacht.[27] Deze ontdekking zette Darwin aan het denken.



Darwins eerste schets van een evolutionaire boom uit zijn eerste notitieboek (Transmutation of Species uit 1837) In december 1836 verhuisde Darwin naar Cambridge om het werk aan zijn verzamelingen te overzien en zijn reisverslag te herzien.[28] Hij schreef ook zijn eerste wetenschappelijke publicatie, over de opheffing van het land in Zuid-Amerika. Dankzij Lyells enthousiaste steun kon hij deze op 4 januari 1837 voorlezen voor de Geological Society in Londen. Dezelfde dag presenteerde hij opgezette zoogdieren en vogels uit zijn verzameling aan de Zoological Society. De ornitholoog John Gould (1804-1881) ontdekte dat de vogels die Darwin had meegebracht van de Galapagoseilanden niet, zoals Darwin had gedacht, een kruising tussen vinkachtigen en lijsters waren, maar in feite twaalf afzonderlijke soorten vinken (de "darwinvinken"). Lyell hield in februari 1837 een toespraak waarin hij Owens ontdekkingen na bestudering van Darwins fossielen noemde als bewijs voor de continuïteit van soorten op een bepaald continent. Lyell zag dit als steun voor zijn eigen uniformitarianistische ideeën over een langzaam en geleidelijk ontstane natuur.[29]

Darwin had zijn vinken niet gelabeld per eiland, maar door de notities van andere opvarenden van de Beagle te bestuderen ontdekte hij dat elke door Gould beschreven aparte soort van een ander eiland kwam. De zoöloog Thomas Bell (1792-1880) toonde aan dat de galapagosreuzenschildpad een inheemse soort op de Galapagoseilanden is.[30] Rond maart 1837 schreef Darwin in een geheimgehouden notitieboekje voor het eerst over het idee dat de ene soort tot een andere soort kan ontwikkelen, als verklaring voor de overeenkomsten tussen levende en uitgestorven dieren in Zuid-Amerika en de verschillende soorten vinken op elk eiland in de Galapagoseilanden.[31] Darwins geheime aantekeningen gingen vanaf juli 1837 zover, dat hij Lamarcks hypothese over transmutatie aan de kant geschoven had. Darwin vond een als een boom vertakkende evolutie van soorten logischer dan Lamarcks idee van lineaire evolutie. In zo'n boom is niet langer sprake van "hogere" en "lagere" levensvormen, zoals bij Lamarcks lineaire evolutie het geval was.[32]

In maart 1837 verhuisde Darwin naar Londen, waar hij onderdeel werd van de sociale bovenklasse van Victoriaanse geleerden en filosofen. Onder invloed van filosofen als Charles Babbage (1791-1871) was het idee dat de schepping via natuurwetten beschreven kan worden in plaats van door wonderen verklaard (mechanisme) in deze sociale elite gemeengoed geworden. Darwin ging veel om met zijn oudere broer, de vrijdenker Erasmus Darwin (1804-1881), lid van de Whig Party. Erasmus' vriendin, de filosofe en schrijfster Harriet Martineau (1802-1876) was een aanhanger van de voor die tijd revolutionaire ideeën van Thomas Malthus (1766-1834) over sociale demografie. Deze ideeën lagen ten grondslag aan de hervormingen die de Whigs in de Poor Laws doorvoerden en erop gericht waren de armen te stimuleren niet meer kinderen te krijgen dan gevoed konden worden. Een ander onderwerp waar men over discussieerde was het ontstaan van soorten. De hypothese over transmutatie van soorten van de Schotse bioloog Robert Edmond Grant (1793-1874) werd als radicaal beschouwd maar had binnen de sociale elite enkele aanhangers. De meeste van Darwins geleerde vrienden wezen de theorie af omdat deze de sociale orde zou ondermijnen.[33]

Darwins huwelijk en begin van zijn ziekte

De daarop volgende jaren werkte Darwin hard aan het publiceren van zijn reisverslag en het bundelen van de beschrijvingen van de collecties die hij tijdens zijn reis verzameld had. Dankzij Henslow ontving hij een subsidie van £1000 om dit werk te kunnen afmaken. Tegelijkertijd bleef hij in het geheim bezig zijn gedachten over transmutatie in schriften op te schrijven. Wanneer hij de gelegenheid kreeg ondervroeg hij bekende natuuronderzoekers of lieden met praktische ervaring in het fokken van dieren. Dit laatste was in die tijd ongebruikelijk.[34] Hij nam ook de oorsprong van de mens op in zijn speculaties. Na een bezoek aan de dierentuin in 1838 beschreef hij bijvoorbeeld overeenkomsten in gedrag tussen een orang-oetan en kinderen.[35]

Waarschijnlijk als gevolg van overwerk kreeg Darwin op 20 september 1837 een aanval van hartkloppingen, waarop zijn dokter hem adviseerde een tijdje rust te nemen. Hij bracht daarop een tijdje bij zijn oom en tante (aan moederszijde) door in het dorpje Maer in Staffordshire. Hij kwam hier in aanraking met zijn nicht en toekomstige vrouw, de negen maanden oudere Emma Wedgwood. Ook hier kwam hij echter nauwelijks aan rust toe. Zo viel hem op hoe regenwormen een berg bladeren tot humus hadden verwerkt, en in november gaf hij een voordracht voor de Geological Society over de functie van deze dieren bij bodemvorming. De natuurvorser William Whewell (1794-1866) haalde Darwin in maart 1838 over secretaris van de Geological Society te worden.

Darwins kwalen zouden hem met tussenpozen de rest van zijn leven blijven achtervolgen. Gedurende enige tijd moest hij dan zijn werk opgeven vanwege hevige maagpijn, zweren, hartkloppingen en andere symptomen. Het gevolg hiervan was dat hij weinig wetenschappelijke debatten en bijeenkomsten bijwoonde en vooral schrijvend moest communiceren met andere geleerden. Tijdens zijn leven is nooit duidelijk geworden wat zijn ziekte veroorzaakte en er was geen behandeling voorhanden. Later zijn verschillende mogelijkheden gesuggereerd, onder andere de ziekte van Chagas, maar waar Darwin precies aan leed is onduidelijk.[36]



Emma Darwin-Wedgwood, Darwins vrouw In juni 1838 was Darwin aan het einde van zijn krachten gekomen en bracht hij korte tijd door in Schotland om bij te komen terwijl hij geologisch onderzoek deed. Hij leed aan hoofdpijn, maag- en hartproblemen. Na een maand keerde hij terug naar Shrewsbury. Tussen zijn aantekeningen uit deze tijd staan losse gedachten opgetekend over de voor- en nadelen van een huwelijk. Als voordelen zag hij vriendschap en constant gezelschap en het samen oud worden. Een vrouw was volgens Darwin "sowieso beter dan een hond". Als nadelen tekende hij dingen op als "minder geld over voor boeken" en "enorme tijdverspilling".[37] Hij besloot tenslotte na overleg met zijn vader Emma Wedgwood ten huwelijk te vragen, maar toen hij haar bezocht op 29 juli had hij alleen een lang gesprek waarin hij haar over zijn ideeën over transmutatie vertelde en aan het huwelijksaanzoek niet toekwam.[38]

Terug aan het werk in Londen kwam Darwin in aanraking met het werk van Thomas Malthus. Malthus' ideeën over menselijke populaties hielden in dat wanneer het aantal nieuw geborenen niet beperkt blijft, de populatie tenslotte te groot wordt en er geen voedsel meer voor iedereen is.[39] Darwin besefte dat dit ook van toepassing was op soorten in de natuur. Hij legde dit concept naast de ideeën van onder andere de Franse botanicus Augustin Pyramus de Candolle (1778-1841) over een strijd om het bestaan in de natuur. De Candolle dacht dat deze strijd om het bestaan de oorzaak is van de dood van het "overschot" aan individuen, waardoor het aantal binnen een soort ongeveer gelijk blijft. Op 28 september 1838 schreef Darwin dat het overschot aan nakomelingen in de natuur, en het daarom sterven van een deel daarvan, ertoe leidt dat de individuen met de beste eigenschappen overblijven. Omdat alleen de overlevende individuen zelf nageslacht hebben, zullen de voordelige eigenschappen in de loop der tijd vaker voorkomen, terwijl nadelige eigenschappen verdwijnen. Een soort kan daardoor zodanig veranderen dat een nieuwe soort ontstaat.[40] Hij vergeleek dit nieuwe idee over selectie door de natuur met de manier waarop veefokkers dieren met bepaalde eigenschappen selecteren.

Op 11 november van dat jaar bezocht Darwin zijn nicht om haar ten huwelijk te vragen. Emma accepteerde zijn aanzoek en de twee praatten weer over Darwins ideeën. Emma was unitaristisch christelijk opgevoed en vanwege haar geloof zou ze Darwins ideeën nooit accepteren. Ze was bang dat ze door zijn theorie in het hiernamaals van elkaar gescheiden zouden worden. Darwin vond een huis in de Londense wijk Bloomsbury en op 29 januari 1839 vond het huwelijk plaats in Maer, met een Anglicaanse ceremonie. Vijf dagen eerder was Darwin gekozen tot Fellow of the Royal Society.[41]

Biologisch onderzoek en bijschaven van de evolutietheorie



Down House in Downe, waar de familie Darwin vanaf september 1842 woonde. Tegenwoordig is in het huis een museum gevestigd, gewijd aan Darwin en zijn werk. Nu Darwin op het idee van natuurlijke selectie gekomen was, besteedde hij nog meer tijd aan zijn onderzoek naar het ontstaan van soorten, dat hij als een hobby beschouwde.[42] Hij bestudeerde gegevens over veeteelt en deed experimenten met planten, daarbij bewijs vindend dat soorten niet onveranderlijk zijn. Zijn belangrijkste bezigheid bleef in die tijd echter de publicatie van de wetenschappelijke resultaten van de reis met de Beagle.[43] In 1839 verscheen het reisverslag van FitzRoy, waar Darwins verslag deel van uitmaakte. Darwins werk bleek zo populair onder het publiek, dat het later dat jaar als zelfstandig boek uitgebracht werd onder de titel The Voyage of the Beagle.[44]

Begin 1842 schreef Darwin aan Lyell dat hij geloofde in evolutie van soorten. Lyell bleek vooral teleurgesteld dat Darwin zijn eigen idee over een spontane introductie van nieuwe soorten niet langer ondersteunde. In mei dat jaar verscheen Darwins boek over koraalriffen, waar hij meer dan drie jaar aan gewerkt had. Er waren inmiddels twee kinderen geboren: William (1839) en Anne (1841). In september verhuisde de familie Darwin om de drukte van de stad te ontvluchten naar Downe, een dorpje in Bromley, een district vlak ten zuidoosten van Londen. Hier zouden de andere acht kinderen van Charles en Emma Darwin geboren worden: Mary (1842, stierf hetzelfde jaar), Henrietta (1843), George (1845), Elizabeth (1847), Leonard (1850), Francis (1848), Horace (1851) en Charles (1856, stierf in 1858).

Begin 1844 lichtte Darwin ook de bioloog Joseph Dalton Hooker, zijn vriend, in over zijn theorie.[45] Hooker schreef terug dat hij zowel Darwins idee van evolutie als het idee van introductie van nieuwe soorten geloofwaardig vond, en nieuwsgierig was naar het mechanisme dat Darwin voor evolutie bedacht had.[46]

In november 1844 verscheen het boek Vestiges of the Natural History of Creation, geschreven door de journalist Robert Chambers (1802-1871) maar anoniem gepubliceerd. Het boek beschreef onder andere evolutie van soorten en wakkerde de interesse in evolutie aan. Darwin was echter kritisch over het boek, maar gebruikte het desondanks om punten in zijn eigen theorie aan te scherpen.[47] In 1846 publiceerde Darwin zijn derde boek over geologie. In 1847 lichtte hij tenslotte Hooker in over zijn theorie. Hooker hielp Darwin door inhoudelijke kritiek te leveren, maar accepteerde Darwins afwijzing van spontane introductie van soorten niet.[48]

In 1849 bezocht Darwin het kuuroord van James Gully in Great Malvern (Worcestershire), waar hij hydrotherapie onderging tegen zijn chronisch terugkerende ziekte. In 1851 werd zijn tienjarige dochter Anne ernstig ziek om na een lange ziekte uiteindelijk te sterven. Darwin was hierdoor zo aangeslagen dat hij niet langer in een christelijke God kon geloven.[49] Hij hield op diensten te bezoeken en zou zich in zijn latere jaren een agnost noemen. Terwijl zijn familie op zondag ter kerke ging, gaf Darwin de voorkeur aan een wandeling.

Vanaf 1842 onderzocht Darwin de rankpootkreeften die hij van zijn reis had meegebracht. Zijn theorie hielp hem homologieën te vinden en hij ontdekte onder andere dat bij kleine verschillen tussen verschillende soorten een lichaamsdeel een heel andere functie kon hebben. Hij ontdekte dat bij sommige soorten zowel mannetjes als hermafrodieten voorkomen en zag dit als een tussenstap in de evolutie van seksen. Zijn reputatie groeide en in 1853 ontving hij voor zijn onderzoek naar rankpootkreeften de Royal Medal van de Royal Society. In 1854 wijdde hij zich weer aan het werk aan zijn theorie over evolutie. Hij realiseerde zich in november 1854 voor het eerst dat het uit elkaar groeien van twee soorten kon worden veroorzaakt door het zich aanpassen aan verschillende leefomstandigheden (niches) in de natuur.[50]

Publicatie van Darwins theorie en reacties



Charles Darwin in 1854, vijf jaar voor de publicatie van On the Origin of Species Rond 1856 onderzocht Darwin of eieren en zaden lange tijd in zeewater kunnen doorbrengen, om te weten te komen of soorten in staat zijn oceanen te overbruggen. Hooker was er inmiddels van overtuigd dat soorten kunnen veranderen, maar Thomas Henry Huxley, een jonge anatoom en vriend van de twee, bleef van mening dat tot dan toe geen bewijs voor evolutie was gevonden. Aan de andere kant was Lyell gefascineerd door Darwins ideeën over de verspreiding en migratie van soorten, zonder overigens de implicatie ervan te beseffen. Toen hij werk van Alfred Russel Wallace las over nieuwe soorten zag hij direct de overeenkomsten met Darwins werk. Hij spoorde Darwin aan zijn eigen ideeën te publiceren, voordat Wallace met de eer zou gaan strijken.

Hoewel Darwin geen bedreiging zag in Wallaces werk, begon hij daarop te schrijven aan een korte verhandeling over evolutie. Hij merkte echter al snel dat zijn ideeën niet in een korte verhandeling samen te vatten waren, vooral omdat hij een minutieus schrijver was en voor elke bewering eerst grondig bewijs wilde aanvoeren. Hij besloot dat zijn werk een boek moest worden, en correspondeerde met geleerden van over de wereld om meer bewijs en waarnemingen te verzamelen. Onder zijn correspondenten bevonden zich ook Wallace (die in Borneo werkte) en de Amerikaanse botanicus Asa Gray, die ook geïnteresseerd was in de raadsels omtrent de oorsprong en verspreiding van soorten. Op 5 september 1857 stuurde Darwin Gray een gedetailleerde opzet van zijn boek. In december ontving hij een brief van Wallace, die hem vroeg of het boek ook de oorsprong van de mens zou behandelen. Darwin antwoordde dat hij dit onderwerp liever vermeed, omdat het te controversieel was en mogelijk de aandacht van de kern van het werk zou afleiden. Hij spoorde Wallace aan verder te blijven denken en merkte tegelijkertijd op dat zijn eigen ideeën verder gingen dan die van Wallace.[51]

Darwins boek was ongeveer half klaar toen hij op 18 juni 1858 een brief van Wallace ontving, waarin deze natuurlijke selectie beschreef. Geschrokken stuurde Darwin deze door aan Lyell. Lyell en Hooker organiseerden vervolgens op 1 juli een gezamenlijke presentatie van Darwins en Wallaces theorie voor de Linnean Society. Vlak voor deze datum stierf Darwins zoontje aan roodvonk, waardoor hij niet in staat was erbij te zijn.[52] De reactie was aanvankelijk lauw en kritiek bleef grotendeels uit. In het volgende jaar werkte Darwin hard aan een samenvatting van zijn boek. Lyell regelde ondertussen dat het werk gedrukt kon worden door John Murray.[53]

Darwins boek On the Origin of Species verscheen op 24 november 1859 (de eerste Nederlandse vertaling verscheen in 1890 onder de titel De oorsprong der soorten). Het boek beschrijft het principe van natuurlijke selectie en maakte een gemeenschappelijke afstamming van al het leven geloofwaardig. Het bleek binnen als buiten Engeland onverwachts goed te verkopen, zodat alle 1250 exemplaren van de eerste druk direct uitverkocht waren. Hoewel zijn slechte gezondheid hem vaak belemmerde de debatten bij te wonen las Darwin met interesse alle commentaren en kritieken en correspondeerde erover met collega's over de hele wereld.

De kleine groep geleerden die al voor de presentatie voor de Linnean Society op de hoogte waren van Darwins theorie reageerden positief. Gray, Hooker, Huxley en Lyell hadden elk hun eigen kanttekeningen maar waren unaniem in hun lof. Huxley maakte gebruik van de evolutietheorie om Richard Owen aan te vallen. Huxley zag Owen als het boegbeeld van een elitaire gevestigde orde in de wetenschap bestaande uit natuurtheologen, die hij omver wilde werpen. Hoewel Owen zelf zich eerst op de vlakte hield, schreef hij uiteindelijk een vernietigende kritiek over On the Origin of Species, waarschijnlijk gedreven door Huxleys aanvallen en zijn jaloezie op de bekendheid die Darwin met zijn boek had verworven. Gray bediscussieerde met Darwin juist teleologie en publiceerde in Amerika een epistel Natural Selection is not inconsistent with Natural Theology (vertaald: natuurlijke selectie sluit natuurlijke theologie niet uit). Darwin importeerde en verspreidde dit in Engeland. Darwins oude leraar Grant, wiens eigen evolutionistische ideeën door de gevestigde orde altijd waren afgedaan als nonsens, was enthousiast. De natuurtheologen Sedgwick en Henslow, Darwins vroegere leraren in Cambridge, verwierpen de evolutietheorie echter.



Toen het "Darwinisme" door veel geleerden aanvaard werd in de jaren 70 van de 19e eeuw, symboliseerden karikaturen van Darwin met het lichaam van een aap de evolutietheorie. Uit de Anglicaanse Kerk kwamen gemengde reacties. Hoewel het grootste deel van de Engelse clerus Darwins theorie verwierp, zagen liberale theologen als Charles Kingsley en Baden Powell in evolutie juist als een nieuwe theorie over de manier waarop de Schepper te werk gaat. Zeven liberale theologen hebben in 1860 hun steun aan Darwins theorie geuit in de bundel Essays en Reviews. Hoewel de opschudding die dit veroorzaakte de aandacht van Darwin zelf afleidde zouden twee theologen hun posities verliezen op beschuldiging van ketterij.

Op 2 juni 1860 vond een fel debat plaats tijdens een publieke bijeenkomst van de British Association for the Advancement of Science. Een van de sprekers was Samuel Wilberforce, de bisschop van Oxford, die eerder in een berucht geworden toespraak de Vestiges of the Natural History of Creation had neergezet als ketterij. Van tevoren had hij met Owen overlegd hoe hij Darwins theorie aan kon vallen. De aanwezige Hooker en Huxley wisten de evolutietheorie echter overtuigend te verdedigen. Toen Wilberforce Huxley spottend vroeg of hij van grootvaders of grootmoeders zijde van een aap afstamde, antwoordde Huxley dat hij liever van een aap afstamde dan van een intelligente mens die de gaven van cultuur en bespraaktheid misbruikt om vooroordelen en leugens te verspreiden.[54] Ook aanwezig was FitzRoy, de vroegere kapitein van de Beagle, die met een grote Bijbel boven het hoofd gehouden het publiek toeschreeuwde in God te geloven, niet in mensenwerk.

Huxley vestigde met dit debat zijn reputatie als "Darwins bull-dog". In tegenstelling tot Lyell en Gray, die probeerden de evolutietheorie te verzoenen met het christelijke geloof, wilde Huxley de wetenschap ontdoen van religieuze dogma's. Hij voerde in kranten felle discussies met Owen, die hem verweet te geloven in het afstammen van mensen van apen. Owen daagde Huxley uit door te stellen dat de mens bepaalde anatomische verschillen met apen had. In publieke ontledingen van hersenen van apen en mensen toonde Huxley aan dat Owen ongelijk had, waarmee Owens reputatie als wetenschapper een forse deuk opliep.[55]

Latere werk en leven



Lithografie uit het boek Kunstformen der Natur van Ernst Haeckel (1904), die de variatie in soorten orchideeën benadrukt. Darwins boek zorgde binnen tien jaar voor een omslag binnen de wetenschappelijke gemeenschap. Het bestaan van evolutie van soorten werd al snel algemeen aanvaard, hoewel weinigen zo ver gingen als Darwin. Ook andere geleerden schreven nu over evolutie, zoals Lyell met het boek Geological Evidences of the Antiquity of Man, Huxley met Evidence as to Man's Place in Nature en de bioloog Henry Walter Bates met The Naturalist on the River Amazons (al deze boeken verschenen in 1863). Door lobbyen van zijn groeiende groep aanhangers ontving Darwin in november 1864 de Copley Medal, de hoogste onderscheiding van de Royal Society.

Ondanks zijn steeds vaker voorkomende periodes van ziekte, bleef Darwin ook na de publicatie van zijn evolutietheorie doorwerken. On the Origin of Species was in feite slechts een samenvatting van zijn theorie, waarin sommige controversiële onderdelen niet compleet behandeld werden. Voorbeelden daarvan waren de afstamming van de mensheid en de redenen voor het ontstaan van beschaving en menselijke intelligentie. Toen zijn dochter Henrietta in 1861 ernstig ziek werd onderbrak Darwin zijn experimenten met dieren en planten om een paar maanden met zijn familie in Torquay aan de Zuid-Engelse kust door te brengen. Hier viel zijn aandacht op de talloze soorten orchideeën die er groeiden. De grote verschillen in vormen en kleuren van bloemen vormden een van de punten die Darwin moeilijk met zijn theorie in overeenstemming kon brengen en hij besloot hier nu aandacht aan te geven. Hij onderzocht hoe de vormen en kleuren van de bloemen bestuiving door insecten beïnvloeden en het effect van heterosis. Net als eerder bij rivierkreeften, bleken homologe onderdelen ook bij verschillende soorten orchideeën verschillende functies te kunnen hebben.

Terug thuis in Downe bracht Darwin steeds langere perioden ziek door op bed, in een kamer gevuld met klimplanten waarmee hij experimenteerde. Vaak was hij zelfs te ziek om te kunnen schrijven en dicteerde hij zijn vrouw Emma. Soms bezochten andere geleerden Darwin, zoals de Duitse bioloog Ernst Haeckel, die Darwins theorie in Duitsland verspreid had. Darwins boek over het fokken en kweken van dieren en planten, Variation of Plants and Animals Under Domestication (gepubliceerd in 1868) zou uitgroeien tot een dik werk in twee delen, zodat hij gedwongen was de evolutie van de mens en seksuele selectie er buiten te laten.

Darwins volgende boek was The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex (1871), waarin hij deze twee onderwerpen behandelde. Lyell had beschreven dat, in tegenstelling tot wat eerder gedacht werd, de mensheid al enkele miljoenen jaren oud is; en Huxley had aangetoond dat mensen anatomisch gezien een soort aap zijn. Darwin beschreef de verschillen van lichamelijke en geestelijke eigenschappen tussen mensen en verschillende dieren en vatte de verschillende bewijzen voor de theorie dat de mens een diersoort is samen. Seksuele selectie stelde hem in staat eigenschappen te verklaren die zonder nut leken, zoals de gekleurde veren van een pauw, maar ook het ontstaan van menselijke cultuur en beschaving, het onderscheid tussen seksen en het ontstaan van rassen, hoewel hij benadrukte dat alle menselijke rassen tot dezelfde soort behoren.[56]

In 1872 publiceerde Darwin nog een boek, The Expression of the Emotions in Man and Animals, dat hier verder op inging. Hij bediscussieerde hierin de evolutie van de menselijke psyche en vergeleek deze met het gedrag van dieren. Het was een van de eerste boeken waarin foto's gebruikt werden ter illustratie van de besproken ideeën. Beide boeken bleken populair en ze riepen minder weerstand op dan Darwin gedacht had.[57]

Ook in de laatste tien jaar van zijn leven bleef Darwin boeken schrijven, onder andere over het voortbewegen van klimplanten, vleesetende planten, soorten planten die meer dan een soort bloem krijgen en tenslotte opnieuw over de invloed van regenwormen op bodemvorming.

Darwin stierf in zijn huis te Downe op 19 april 1882, 73 jaar oud. Hij had aangegeven op het kerkhof in Downe te willen worden begraven, maar in plaats daarvan kreeg hij een staatsbegrafenis in Westminster Abbey. Zijn graf bevindt zich naast graven van andere bekende Britse wetenschappers als John Herschel en Isaac Newton.[58]

Werk en ontdekkingen



Reconstructie van Toxodon, een reusachtig uitgestorven zoogdier waar Darwin fossielen van vond in Zuid-Amerika. De fossiele soorten op dat continent bleken anatomisch nauw verwant aan er tegenwoordig voorkomende soorten.



De rode tiran (Pyrocephalus rubinus) was één van de soorten vogels die door Darwin werden meegebracht van zijn reis en door de ornitholoog John Gould (1804-1881) beschreven. Darwin was een hartstochtelijk natuuronderzoeker en verzamelaar van planten, dieren, fossielen en gesteenten. Met name de door hem meegebrachte dieren, planten en fossielen uit Zuid-Amerika, Oceanië en Australië zouden de kennis over de natuur in deze werelddelen een grote stap vooruit brengen.

Verspreiding van soorten

Darwin bestudeerde op onder andere de Galapagoseilanden het voorkomen van soorten schildpadden en vogels. Hij bedacht dat geografische barrières, zoals de zee tussen de verschillende eilanden, een belangrijke reden vormen waarom soorten zich apart ontwikkelen. Op elk eiland vond de evolutie op iets andere wijze plaats.

In Zuid-Amerika vond Darwin fossielen van reuzachtige uitgestorven zoogdieren. Naderhand bleken deze anatomisch nauwer verwant met levende Zuid-Amerikaanse soorten dan met levende soorten op andere continenten. Hieruit leidde Darwin af dat de levende Zuid-Amerikaanse soorten zich waarschijnlijk uit de fossiele soorten hadden ontwikkeld.

Natuurlijke selectie


Zie natuurlijke selectie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.


Darwin is vooral bekend van zijn theorie over evolutie van soorten. Hij wist door nauwkeurige waarnemingen en een voor die tijd ongewoon grondig empirische manier van redeneren zijn theorie zeer grondig te onderbouwen. Het idee van evolutie was niet nieuw. Dat bepaalde soorten in de loop van de geschiedenis van de Aarde waren verschenen en weer verdwenen was al voor Darwin bekend door onderzoek van fossielen. Hoe nieuwe soorten precies verschenen was echter onduidelijk. Onder andere de Franse biologen Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829) en Geoffroy Saint-Hilaire (1772-1844) en Darwins eigen grootvader Erasmus Darwin (1731-1802) hadden hypotheses over hoe soorten uit andere soorten konden ontstaan. Geen van deze hypotheses werd echter algemeen aanvaard. Dankzij Darwins grondige onderbouwing van zijn theorie raakte evolutie algemeen aanvaard, een revolutie in de biologie.

Darwins theorie is gebaseerd op vier ogenschijnlijk simpele waarnemingen. Ten eerste zag Darwin in dat bij alle soorten meer nakomelingen geboren worden dan er ouders zijn. Dat zou betekenen dat natuurlijke populaties onbegrensd door zouden groeien. Darwin zag echter ook, dat in de natuur met het verstrijken van de tijd populaties ongeveer gelijk blijven van grootte. Hij verklaarde dit door te veronderstellen dat er in de natuur een strijd om het bestaan is, waarbij een deel van elke generatie zal sterven.

De derde waarneming is dat er binnen soorten variatie bestaat, niet alle individuen hebben dezelfde eigenschappen. De laatste waarneming is, dat in alle in de natuur voorkomende soorten bepaalde eigenschappen worden doorgegeven aan nakomelingen. Een voorbeeld van zo'n erfelijke eigenschap bij de mens is bijvoorbeeld oogkleur: er komen individuen voor met blauwe en met bruine ogen.

De strijd om het bestaan in de natuur leidt volgens Darwin tot natuurlijke selectie. Dit betekent dat individuen met in hun leefomgeving nadelige eigenschappen eerder sterven, terwijl de beter aangepaste individuen blijven leven en meer nakomelingen kunnen krijgen. Darwin redeneerde dat als dit proces lang genoeg doorgaat, een bepaalde eigenschap steeds vaker aanwezig kan zijn binnen een soort. De soort ontwikkelt zich dan in de loop der tijd.

Darwin veronderstelde dat al het leven zich heeft ontwikkeld uit één oervorm.



De Parallel Roads van Glen Roy, te zien als horizontale strepen op de berghelling. Geologie

Darwin was behalve in de biologie ook in de geologie opgeleid. In de eerste helft van zijn leven, toen zijn gezondheid hem dit nog toestond, ondernam hij regelmatig geologische expedities. Zijn bijdrage ligt vooral in de geomorfologie. Hij ontdekte in Zuid-Amerika dat het aardoppervlak omhoog kan bewegen tijdens aardbevingen, en vond kilometers landinwaarts sporen van oude kusten. In Glen Roy (Schotland) onderzocht hij de zogenaamde Parallel Roads en ontdekte dat ook dit oude kustlijnen waren. Later is gebleken dat dit niet, zoals Darwin dacht, sporen van de zee zijn maar de kust van een ijsstuwmeer uit de laatste ijstijd. De vooraanstaande geoloog Charles Lyell zag Darwins waarnemingen als belangrijk bewijs voor het uniformitarianisme, de theorie dat het aardoppervlak aan langzame verandering blootstaat.

Onder invloed van Louis Agassiz en William Buckland kwam rond 1840 de ijstijdtheorie op. Aanhangers van deze theorie verklaarden landvormen door de werking van gletsjers in het verleden. Dankzij zijn waarnemingen van gletsjers op Vuurland was Darwin bekend met de rol van gletsjers bij zowel het transport van sediment als de vorming van het landschap. Hij testte in 1842 Agassiz' theorie in het noorden van Wales en ontdekte dat het landschap daar ook gevormd is door gletsjers.[59]

Darwin ontdekte ook een sequentieel verband tussen de fasen van activiteit van een (boven zeespiegel uitstijgende) vulkaan en de geleidelijke formatie van koraalafzettingen op het ingedaalde vulkanisch gesteente. De ringvormige lagune die hieruit ontstaat wordt wel een atol genoemd.

Nalatenschap en erkenning



Titelpagina van de eerste druk van On the Origin of Species (1859). Publicaties

Het duurde meer dan twintig jaar na zijn reis met de Beagle vooraleer Darwin zich voldoende zeker voelde om zijn theorie over evolutie van soorten te publiceren. Alhoewel hij in 1844 reeds een schets van het werk en de theorie had gemaakt en er met collega's over had gediscussieerd, verscheen de eerste versie van On the origin of species by means of natural selection (met als ondertitel: or the preservation of favoured races in the struggle for life) pas in 1859. Dat hij ze tenslotte toch publiceerde, was het gevolg van het feit dat zijn collega Alfred Russel Wallace inmiddels tot dezelfde bevindingen was gekomen. In de dertien daaropvolgende jaren verschenen liefst vijf nieuwe edities waarin telkens belangrijke correcties voorkwamen. De zesde editie van 1872 is de definitieve.

Een onder historici gehanteerde, maar niet onbetwiste, verklaring voor de periode tussen de eerste formulering van zijn theorie en publicatie is Darwins ongerustheid over de religieuze implicatie van zijn werk[60]. Een andere verklaring is Darwins zeer rustige tempo van werken en publiceren. Hij nam veel tijd voor zijn werk en ook niet controversieel materiaal werd pas na vele jaren voorbereiding gedrukt. Darwins slechte gezondheid kan ook als verklaring voor het lage tempo en de late publicaties dienen.

Darwins grootste werken zijn het voor het eerst in het Nederlands vertaald door Hartogh Heys. Heys schreef de Nederlandse vertaling van 'The Descent of Man' voordat deze in Engeland werd gepubliceerd. Darwin stuurde Heys het werk in delen op, zodat hij tevens de kans had om deze van kritische kanttekeningen te voorzien.



Cartoon getiteld man is but a worm (de mens is maar een worm), die de evolutie van worm tot Engelse gentleman verbeeldt, met Darwin in het midden, uit de almanak van het tijdschrift Punch in 1882, vlak voor Darwins dood. Maatschappelijke invloed

Darwins werk had niet alleen grote invloed op de wetenschap, maar ook op de maatschappij. Deze invloed gold met name op het gebied van religie en filosofie.

De evolutietheorie was een grote aanslag op de zekerheden die het christendom de Europese bevolking tot op dat moment had gegeven. Darwin zelf verloor zijn geloof in het christendom niet op grond van zijn wetenschappelijke ontdekkingen, maar vanwege de wreedheid van de natuur, die hij niet in overeenstemming zag met een oneindig goede en volmaakte schepper. Hij noemde ooit de sluipwesp als voorbeeld, die zijn eitjes in levende rupsen legt. De larven eten vervolgens de rups van binnenuit op, waardoor deze een langzame en gruwelijke dood sterft.

Voor de publicatie van de evolutietheorie heerste onder de intellectuele bovenklasses in de Westerse wereld de gedachte dat de natuur ordelijk kon worden ingedeeld.[61] Darwins theorie liet echter zien dat de natuur bestaat uit willekeur en er geen onderscheid bestaat tussen hogere en lagere levensvormen. Het werk van Darwin en Huxley liet ook zien dat de mens geen speciale hogere orde vormt, maar onderdeel is van de natuur.[62]

De filosoof Herbert Spencer paste het concept van evolutie toe op de menselijke maatschappij (zogenaamd sociaal darwinisme), hoewel hij hierbij niet aan natuurlijke selectie dacht, maar zoals eerder Lamarck aan tijdens het leven verkregen eigenschappen. Hierin was hij het oneens met Darwin, die de ontwikkeling van menselijke intelligentie en emotie verklaarde met natuurlijke selectie.

Darwins halve neef, de statisticus Francis Galton, schreef in 1865 dat uit statistische analyse van erfelijkheid bleek dat menselijke intelligentie, moreel en gevoelens erfelijk kunnen zijn. Hij vestigde daarmee de eugenetica, de leer die stelt dat technieken toegepast in het fokken van dieren ook op mensen kunnen worden toegepast. Galton geloofde dat door intelligente personen te selecteren de mens als soort verbeterd kan worden. Hij was ook de grondlegger van de biometrie. Tijdens het begin van de 20e eeuw was eugenetica populair en leidde het tot gedwongen sterilisatieprogramma's in onder andere België, Brazilië, Canada, Zweden en de Verenigde Staten. De daaropvolgende omarming van het idee door de Duitse nazi's en de gevolgen daarvan tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de eugenetica echter in diskrediet gebracht. Darwin zelf dacht dat de ideeën van Galton onrealistisch en praktisch onuitvoerbaar waren.[63]

De religieuze kant van het maatschappelijk debat werd aangezwengeld door Thomas Huxley, die van mening was dat het christendom een mengsel was tussen zowel goede als slechte elementen uit het jodendom en voor-christelijke Europese religies, in de praktijk gebracht naar voorkeur van zijn beoefenaars.[64] Ernst Haeckel stelde dat er niets bovennatuurlijks bestaat en dat het eerste leven gevormd is uit protoplasma. De evolutietheorie werd maatschappelijk eerst aanvaard door de Britse bovenklasse, maar werd al snel ook door lagere klassen in de maatschappij opgenomen. Huxley zorgde ook voor de verspreiding van de evolutietheorie door lezingen te geven onder arbeiders. Op dezelfde manier werd de theorie in de Verenigde Staten verspreid door Asa Gray, in Duitsland door Ernst Haeckel, in België door Henry de Dorlodot en in Nederland door Pieter Harting. In bijvoorbeeld Zuid-Europese landen, waar de kerk grotere invloed had en geen bekende geleerden direct overtuigd waren van Darwins ideeën, zou de theorie veel geleidelijker gemeengoed raken. Evolutie wordt overigens door de katholieke kerk niet uitgesloten, zoals blijkt uit een encycliek van paus Pius XII uit 1950.[65] Tegenwoordig komt grote weerstand tegen evolutie op religieuze gronden met name uit (fundamentalistisch) protestantse hoek, met name uit de Verenigde Staten.



Charles Darwin met zijn oudste zoon William in 1842 Darwins nakomelingen

Charles en Emma Darwin hadden tien kinderen, waarvan er twee (Mary Eleanor in 1842 en Charles Waring in 1858) als baby stierven. Verschillende van de kinderen leden aan ernstige ziektes en zwaktes, en Darwin vermoedde dat de nauwe familierelatie, neef en nicht, tussen de twee echtgenoten de oorzaak kon zijn.

William Erasmus (1839-1914), de oudste zoon, werd bankier. Hij trouwde wel maar kreeg geen kinderen. Ann Elizabeth (1841-1851) stierf op tienjarige leeftijd, wat een zware slag was voor haar ouders. Vanwege haar dood hield Darwin op in een christelijke God te geloven en werd agnost. Henrietta Emma "Etty" (1843-1929) hielp haar vader bij zijn werk en publiceerde haar moeders aantekeningen na haar dood in 1896. Ze trouwde in augustus 1871 met Richard Buckley Litchfield. Het paar bleef kinderloos. De vierde dochter, Elizabeth "Bessy" Darwin (1847-1926), trouwde nooit en had geen nakomelingen.

Vier van Darwins zoons zouden zelf bekendheden worden. George Howard (1845-1912) was een wis- en sterrenkundige en oceanograaf, Francis (1848-1925) was een botanicus, Leonard (1850-1943) was een geneticus en politicus en Horace (1851-1928) was een werktuigbouwkundig ingenieur. George, Francis en Horace waren Fellow of the Royal Society. Ze trouwden en hadden kinderen. Leonard trouwde twee keer maar had geen nakomelingen.

Darwin was de grootvader van onder anderen de natuurkundige Charles Galton Darwin (1887-1962), kunstenares en schrijfster Gwen Raverat (1885-1957), golfer Bernard Darwin (1876-1961) en dichteres Frances Cornford (1886-1960). Hij was de betovergrootvader van biologe Sarah Darwin.



De Darwin-Wallace Medal wordt elke 50 jaar uitgereikt door de Linnean Society. Erkenning en vernoemingen

In 1868, kort na het publiceren van zijn revolutionaire theorie, werd Darwin opgenomen in de exclusieve Orde "Pour le Mérite". Hij was lid van de Royal Society. Vanwege zijn grote verdiensten voor de maatschappij is hij begraven in Westminster Abbey, dichtbij twee andere groten John Herschel en Isaac Newton. In 1864 ontving hij de Copley Medal.

Vanwege Darwins grote verdiensten voor de wetenschap, riep de Royal Society of London een wetenschapsprijs in het leven die zijn naam draagt. In 1890 werd de eerste Darwin Medal uitgereikt aan Alfred Russel Wallace. De eerbetoning bestaat anno 2008 nog altijd. De Linnean Society of London heeft in 1908 de Darwin-Wallace Medal ingesteld, waarvan Wallace ook een van de eerste ontvangers was.

Al tijdens Darwins leven werden veel biologische en geografische namen naar hem genoemd. Tijdens de reis van de Beagle noemde kapitein Robert FitzRoy een arm van het Beaglekanaal bij Vuurland Darwin Sound vanwege Darwins ingrijpen toen het instorten van een gletsjer een grote golf veroorzaakte, die het schip anders had doen stranden.[66] Ter gelegenheid van Darwins 25e verjaardag in 1834 werd de hoogste bergtop (2488 m) op Vuurland Monte Darwin genoemd. Toen de Beagle in 1839 de kust van Australië volgde ontdekte Darwins vriend John Lort Stokes een natuurlijke haven, die hij Port Darwin noemde. Hier werd in 1869 een nederzetting gesticht, die later uit zou groeien tot de stad Darwin. In de stad is een Charles Darwin University gevestigd en in de omgeving een Charles Darwin National Park.

In Engeland heeft de universiteit van Cambridge sinds 1964 een Darwin College, genoemd naar de familie Darwin. Sinds 2000 staat Charles Darwin afgebeeld op biljetten van 10 pond.

Onder de biologische soorten die naar Darwin zijn genoemd zijn ook de darwinvinken, hoewel dit eigenlijk geen vinken zijn, maar soorten verwant aan Zuid-Amerikaanse gorzen en tangaren. Andere soorten die naar Darwin zijn genoemd zijn het schubreptiel Diplolaemus darwinii, de vis Semicossyphus darwini, de bladoormuis Phyllotis darwini en het fossiele primatengeslacht Darwinius.

Darwinjaar

Ter ere van de 150e verjaardag van de publicatie van On the Origin of Species en Darwins 200e geboortedag werd het jaar 2009 door de IUBS uitgeroepen tot Darwinjaar.[67]

Op 13 september 2009 vertrok de moderne driemastklipper Stad Amsterdam vanuit Southampton voor een eenjarige wereldreis in de sporen van Charles Darwin. In het kader van de viering van Darwins tweehonderdste geboortejaar deed het schip de reis over die hij van 1831 tot 1836 met de Beagle maakte.[68][69]

Ter gelegenheid van het Darwinjaar werden allerlei films en boeken uitgebracht, zowel voor als tegen de evolutietheorie, onder meer het boek Het grootste spektakel ter wereld en de film The Genius of Charles Darwin, allebei van Richard Dawkins, en de film The Voyage that Shook the World van Creation Ministries International.

Film

De film Creation uit 2009, met Paul Bettany in de hoofdrol, gaat over een deel van het leven van Darwin.

Zie ook

Darwinisme
Evolutietheorie
Geschiedenis van de evolutietheorie
Neo-darwinisme
Het Ontstaan der Soorten


Bronnen en verwijzingen

Voetnoten

1.↑ Desmond & Moore (1991), p. 12-15

2.↑ Darwin (1871), p. 232
3.↑ Browne (1995), p. 72
4.↑ Desmond & Moore (1991), p. 33–40
5.↑ Browne (1995), p. 82
6.↑ Desmond & Moore 1991, p. 42–43
7.↑ Desmond & Moore 1991, p. 47–48
8.↑ Darwin 1887, pp. 10, 14, 15, 17 18
9.↑ Von Sydow (2005)
10.↑ Browne (1995), p. 97
11.↑ Browne 1995, pp. 133–141
12.↑ Desmond & Moore 1991, p. 94–97
13.↑ Desmond & Moore (1991), p. 189–192 & 198
14.↑ Browne 1995, pp. 177–178
15.↑ Browne 1995, pp. 183–190
16.↑ Browne 1995, p. 224; Darwin 1835, p. 7; Desmond & Moore 1991, p. 210
17.↑ Darwin (1845), p. 207-208
18.↑ Browne 1995, p. 244–250
19.↑ Eldredge (2006)
20.↑ Desmond & Moore (1991), p. 145 & 170–172
21.↑ Tekening uit Gould (1863)
22.↑ Desmond & Moore 1991, p. 131, 159
23.↑ Darwin (1839), p. 526
24.↑ Desmond & Moore (1991), p. 160–168, 182; Darwin (1887), p. 260; Darwin (1958), p p 98–99
25.↑ Keynes (2000); Eldredge (2006)
26.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 195–198
27.↑ Owen (1840), nr. 1 p. 16 (Toxodon), nr. 3 p. 73 (Scelidotherium), nr. 4 p. 106 (Glyptodon), Desmond & Moore 1991, pp. 201–205; Browne 1995, pp. 349–350
28.↑ Browne (1995), pp. 345-347
29.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 207-210
30.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 220-221
31.↑ Herbert (1980), p. 9
32.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 229-232; van Wyhe (2008); Eldredge (2006)
33.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 196-201, 212-221
34.↑ Desmond & Moore (1991), pp 241-244 & 426
35.↑ Desmond & Moore (1991), pp 241-244
36.↑ (en) www.talkorigins.com; 2005: Darwin's illness
37.↑ Darwin (1958), pp 232–233
38.↑ Desmond & Moore (1991), pp 256-259
39.↑ van Wyhe (2008)
40.↑ Browne (1995), pp 385-388; Desmond & Moore (1991), pp 264-265
41.↑ Desmond & Moore (1991)
42.↑ (en) darwin-online.org.uk: Darwin Correspondence Project - Letter 419 — Darwin, C. R. to Fox, W. D., (15 June 1838)
43.↑ van Wyhe (2007), pp. 186-187
44.↑ Darwin (1887), p 32
45.↑ van Wyhe (2007), pp. 186-187; Darwin Correspondence Project - Letter 729 — Darwin, C. R. to Hooker, J. D.
46.↑ (en) Darwin Correspondence Project - Letter 734 — Hooker, J. D. to Darwin, C. R., 29 January 1844
47.↑ Browne (1995), pp 461-465; blijkt verder uit: Darwin Correspondence Project - Letter 814 — Darwin, C. R. to Hooker, J. D., (7 Jan 1845)
48.↑ Desmond & Moore (1991), pp 320-323 & 339-348
49.↑ Browne (1995), p 503
50.↑ Desmond & Moore (1991), pp 419-420
51.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 412-441
52.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 466-470
53.↑ Desmond & Moore (1991), pp. 374-474
54.↑ Desmond & Moore (1991), pp 493-499
55.↑ Desmond & Moore (1991), pp 503-505
56.↑ Darwin (1871), pp 385–405; Browne (2002), pp 339-343
57.↑ Darwin (1887), pp 145-133; Browne (2002), pp 359-369
58.↑ Browne (2002), pp 495-497
59.↑ Worsley (2008)
60.↑ Odling-Smee (2007)
61.↑ Burns et al. (1982), p 962
62.↑ Leakey & Slikkerveer (1993), p 35
63.↑ Desmond & Moore (1991), pp 556–557 & 572 & 598; Darwin (1871), pp 167–173 & 402–403; zie ook de correspondentie tussen Galton en Darwin
64.↑ Huxley (1902): a compound of some of the best and some of the worst elements of Paganism and Judaism, moulded in practice by the innate character of certain people of the Western World; zie ook: Burns et al. (1982)
65.↑ Paus Pius XII Encycliek: Humani Generis, 12 augustus 1950
66.↑ FitzRoy (1839), pp 216–218
67.↑ Zie de website
68.↑ KNMI doet mee aan de Beagle-reis
69.↑ Beagle.vprol.nl

Publicaties

(Naast vele wetenschappelijke artikelen)

(en) Darwin, C.R.; 1835: Extracts from letters to Professor Henslow (in beperkte oplage verspreid), Cambridge University Press, Cambridge, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R. (red.); 1838-1843: The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle, Henry Colburn, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1839: Journal of Researches, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1839: Questions About the Breeding of Animals, Stewart & Murray, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1842-1846: Geology of The Voyage of The Beagle, hier in te zien, in drie delen: 1842 (deel I): The Structure and Distribution of Coral Reefs, Smith Elder & Co., Londen.
1844 (deel II): Geological observations on the volcanic islands visited during the voyage of H.M.S. Beagle, together with some brief notices of the geology of Australia and the Cape of Good Hope, Smith Elder & Co., Londen.
1846 (deel III): Geological Observations on South-America, Smith Elder & Co., Londen.

(en) Darwin, C.R.; 1849: On the Use of the Microscope on Board Ship, in: Owen, R.: Zoology, in: Herschel, J.F.W. (red.): A Manual of scientific enquiry; prepared for the use of Her Majesty's Navy: and adapted for travellers in general, John Murray, Londen: pp. 389-395.

(en) Darwin, C.R.; 1851: Section VI: Geology, in: Herschel, J.F.W. (red.): A manual of scientific enquiry; prepared for the use of Her Majesty's Navy: and adapted for travellers in general, John Murray, Londen, pp 166-204.
(en) Darwin, C.R.; 1851-1854: Living Cirripedia hier in te zien, in twee delen: 1851 (deel I): A monograph on the sub-class Cirripedia, with figures of all the species. The Lepadidæ; or, pedunculated cirripedes, The Ray Society, Londen.
1854(deel II): The Balanidæ, (or sessile cirripedes); the Verrucidæ, The Ray Society, Londen.

(en) Darwin, C.R.; 1851-1854: Fossil Cirripedia of Great Britain, hier in te zien, in twee delen: 1851 (deel I): A monograph on the fossil Lepadidae, or pedunculated cirripedes of Great Britain, Palaeontographical Society, Londen.

1854(deel II): A monograph on the fossil Balanidæ and Verrucidæ of Great Britain, Palaeontographical Society, Londen.

(en) Darwin, C.R.; 1859: On the origin of species by means of natural selection, or the preservation of favoured races in the struggle for life, John Murray, Londen, hier in te zien, opgenomen in de Thinker's Library.

(en) Darwin, C.R.; 1862: On the various contrivances by which British and foreign orchids are fertilised by insects, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1865: On the movements and habits of climbing plants, Journal of the Linnean Society of London (Botany) 9, pp 1-118, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1868: The variation of animals and plants under domestication, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1871: The Descent of Man and Selection in Relation to Sex, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1872: The Expression of the Emotions of Man and Animals, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1875: Insectivorous Plants, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1876: The effects of cross and self fertilisation in the vegetable kingdom, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1877: The different forms of flowers on plants of the same species, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1880: The Power of Movement in Plants, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1881: The formation of vegetable mould, through the action of worms, John Murray, Londen; hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1887 (red. Darwin, F.): The life and letters of Charles Darwin, including an autobiographical chapter, John Murray, Londen, hier in te zien.
(en) Darwin, C.R.; 1958, Barlow, N. (red.): The autobiography of Charles Darwin 1809–1882. With the original omissions restored. Edited and with appendix and notes by his granddaughter Nora Barlow, Collins, Londen.

Nederlandse vertalingen



Huisdieren en Cultuurplanten, Cohen (1890) Darwin's Biologische Meesterwerken (1890) in 7 delen. Vertaald en met aantekening voorzien door Dr. H. Hartogh Heys van Zouteveen en uitgegeven door Gebr. E. & M. Cohen, Arnhem en Nijmegen. Deel I: Het Ontstaan der soorten.

Deel II: Het varieëren der huisdieren en cultuurplanten. [Deel I]
Deel III: Het varieëren der huisdieren en cultuurplanten. [Deel II]
Deel IV: De afstamming van den mensch en seksueele teeltkeus. [Deel I]
Deel V: De afstamming van den mensch en seksueele teeltkeus. [Deel II]
Deel VI: Het uitdrukken der gemoedsaandoeningen bij den mensch en de dieren.
Deel VII: De reis van de Beagle, [1].

De 5e druk verscheen 1893-1895 en een herdruk in 1898.

Literatuur

(nl) Braeckman, J.; 2001: Darwins moordbekentenis, Uitgeverij Nieuwezijds, ISBN 978 90 5712 2965.
(en) Browne, J.; 1995: Charles Darwin, Volume I: Voyaging, Jonathan Cape, Londen, ISBN 1-84413-314-1.
(en) Browne, J.; 2002: Charles Darwin, Volume II: The Power of Place, Jonathan Cape, Londen, ISBN 0-7126-6837-3.
(en) Burns, E.M., Ralph, P.L. & Lerner, R.E.; 1982: World Civilizations Their History and Their Culture, W.W. Norton & Company (6e druk), ISBN 0-393-95077-8.
(nl) Buskes, C., Hovius, R., & Vandermassen, G.; 2009: In Darwins woorden. Leven, werk en denken van Charles Darwin, Uitgeverij Nieuwezijds, ISBN 978 90 5712 2712.
(en) Darwin, F.; 1887: The life and letters of Charles Darwin(3 delen), John Murray.
(en) Dennett, D.C.; 1995: Darwin's Dangerous Idea (Ned. vert.: Darwins gevaarlijke idee), Simon & Schuster, ISBN 978-90-467-0253-6.
(en) Desmond, A. & Moore, J.; 1991: Darwin, Michael Joseph, Penguin Group, Londen, ISBN 0-7181-3430-3.
(en) Eldredge, N.; 2006: Confessions of a Darwinist, The Virginia Quarterly Review 2006-2, pp. 32–53.
(en) Freeman, R.B.; 1987: Charles Darwin: A companion, 309p, Kent & Hamden.
(en) Gould, J.; 1845-1863 (3 volumes), The mammals of Australia (met 182 gekleurde litho's), Londen.
(en) Herbert, S. (red.); 1980: The red notebook of Charles Darwin, Bulletin of the British Museum (Natural History) Historical Series 7, pp. 1-164.
(en) Huxley, T.H.; 1902: An Episcopal Trilogy 1887, Collected Essays Science and Christian Tradition V, pp 126-159, Kessinger Publishing, ISBN 978-1-4179-7372-9.
(en) Keynes, R. (red.); 2000: Charles Darwin’s zoology notes & specimen lists from H.M.S. Beagle (bewerking van Darwins lijst), Cambridge University Press.
(en) Leakey, R.E. & Slikkerveer, L.J.; 1993: Man-Ape Ape-Man, the Quest for Human's Place in Nature and Dubois Missing Link, Netherlands Foundation for Kenya Wildlife Service, Chevalier Holland Printers, ISBN 90-263-1285-7.
(en) Odling-Smee, L.; 2007: Darwin and the 20-year publication gap, Nature 446, pp 478-479.
(en) Owen, R.; 1840: Fossil Mammalia Part 1, in: Darwin, C.R. (red.): The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle, Smith Elder & Co.
(nl) Schierbeek, A.; 1958: Darwins werk en persoonlijkheid, 162 p, W.B. A'dam/Antwerpen.
(nl) Schierbeek, A.; 1964: Charles Darwin, Hervormer der biologie, 143 p, pb Den Haag.
(nl) De Laender, J.; 2004: Het verdriet van Darwin. Over de pijn en de troost van het rationalisme, Leuven, Acco, 367p, ISBN 90-334-5541-2.
(en) Von Sydow, M.; 2005: Darwin – A Christian Undermining Christianity? On Self-Undermining Dynamics of Ideas Between Belief and Science, in: Knight, D.M. & Eddy, M.D.: Science and Beliefs: From Natural Philosophy to Natural Science, 1700–1900, Ashgate, ISBN 0-7546-3996-7, pp. 141-156.
(en) Wijhe, J. van; 2008: Charles Darwin: gentleman naturalist, darwin-online.org.uk.
(en) Worsley, P.; 2008: Rocks of ages, Geoscientist 18(11), pp 20-23.
Verscheidene nummers van de (Engelstalige) National Geographic Magazine bevatten (beeld)informatie over de reizen en het leven van Charles Darwin, en over zijn ervaringen op de Galápagos archipel. In de volgende afleveringen staan zeer uitgebreide artikelen: (en) National Geographic Magazine, The Galápagos: Eerie cradle of new species door R.T. Peterson, April 1967.
(en) National Geographic Magazine, In the wake of Darwin's Beagle door Alan Villiers, Oktober 1969.

Externe links

(nl) Gratis downloads Nederlandse vertalingen van Charles Darwins boeken op leesdarwin.nu
(en) The complete work of Charles Darwin online
(en) Brieven van Darwin
(en) Kritische bespreking door Darwins critici
(en) Over Darwin
(en) Down House waar Darwin woonde en werkte
(nl) Kritieken die Darwin kreeg van wetenschappers uit zijn tijd
(nl) Charles Robert Darwin op Psychologie online