Lotharius I: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MerlIwBot (discuusjeblad | bydroagn)
k Robot Derby: ka:ლოთარ I
JYBot (discuusjeblad | bydroagn)
k r2.7.1) (Robot Derby: fa:لودیر یکم
Regel 116: Regel 116:
[[et:Lothar I (Frangi keiser)]]
[[et:Lothar I (Frangi keiser)]]
[[eu:Lotario I.a]]
[[eu:Lotario I.a]]
[[fa:لودیر یکم]]
[[fi:Lothar I]]
[[fi:Lothar I]]
[[fr:Lothaire Ier]]
[[fr:Lothaire Ier]]

Versie van 20 feb 2013 02:13

Lotharius I
795-855
Lotharius I
Keizer van et HRR
Periode817-855
(tout 840 me Lodewyk den Vroomn
van 850 me Lodewyk II)
VôorgangerLodewyk den Vroomn
IpvolgerLodewyk II
Keunink van Italië
Periode818-855
VôorgangerBernard van Italië
IpvolgerLodewyk II
Keunink van Middn-Francië
Periode843-855
VôorgangerLodewyk den Vroomn
IpvolgerLotharius II
(Keunink v. Lotharingn)
Karel van Provence (Keunink v. Bourgondië en Provence)
Hertog van Beiern
Periode814-817
VôorgangerKarel den Grootn
IpvolgerLodewyk den Vroomn
VoaderLodewyk den Vroomn
MoederIrmingard van Haspengouw
't Verdrag van Verdun
West-, Middn- en Ôost-Francië
Verdrag van Prüm
’t Verdrag van Verdun in 843 en ’t Verdrag van Meerssen in 870

Lotharius I (795 – Prüm, 29 september 855) was den oudste zeune van Lodewyk den Vroomn en zyn êeste vrouwe Irmingard van Haspengouw. In 817 wierd ’n deur z’n voader gekrôond tout keizer van et Hillig Rôoms Ryk.

Zyn leevn

Lotharius I is verzekers geboorn en ipgegroeid in Aquitanië.

In 817 wierd de Ordinatio Imperii (Ordenienge van ‘t Ryk) ipgesteld vo d’ipvolgienge van z'n voader Lodewyk den Vroomn te regeln. ’t Was e compromis tusschn ’t oud ipvolgiengssystèim, da zei da 't Frankisch Ryk gelykig most verdêeld wordn ounder ol de zeuns, en e maniere vo toch ‘t Karolingisch Ryk, da deur zyn voader Karel den Grôotn ipgebouwd was, tegoare t'houdn. Den oudste zeune zoudt ossan ’t keizerschap ervn, tegoare met ’t ippergezag over zyn eventuele broers, die ton ounderkeunink van e dêelstoat zoun zyn. Lotharius krêeg azo de keizerstitel met Italië en ’t ippergezag, Lodewyk den Duuts Beiern en Pepeyn Aquitanië.

Zyn regerienge

Denier van Lotarius I (840-855)

Van ’t noajoar 822 regeert ‘n over Italië en regelt ’n ook ‘t besteur van de Kerkelikke Stoat via de Constitutio Romana.

In 823 wierd ’n nog e ki tout keizer gekrôond in Rome deur paus Paschalis I.

De probleemn begostn achter da Lodewyk den Vroomn nog ’n achterkommertje krêeg me zyn twidde vrouwe Judith van Beiern: Karel (den Kletsn). Ounder eur druk krêeg Karel an zyn zes joar in 829 ook zyn keuninkryk, mo da woarn de belangrykste dêeln die beloofd woarn an Lotharius. Van ton wast er constant boel en wierd den ênen oorloge achter den andern gevoerd.

Verdrag van Verdun

Uuteindelik zyn z’overêen gekommn met et Verdrag van Verdun in 843. ’t Ryk wierd verdêeld in drie stikkn:

Omdan de drie nieuwe rykn nog gin noame an, wierdn ze regnum Hlotharii (ryk van Lotarius), regnum Caroli (of Karli) (ryk van Karel) en regnum Hludovici (ryk van Lodewyk) genoemd.

’t Middnryk van Lotharius

‘t Middnryk was e belangryk stik met de keizerlikke residentie in Aken. ‘t Was e lang gebied dat em uutstrekte van de Nôordzêe tout an de Middelandsche Zêe. ’t Bestound uut de Lêge Landn, met in 't westn de Schelde ols grenze (dus zounder ‘t Groafschap Vloandern), den Elzas, Bourgondië, Franche-Comté, Rhône-Alpes, Provence, ’t westelik dêel van Zwitserland, Nôord-Italië, de Duutsche gebiedn ten westn van de Reyn met Aken.

Olgauwe krêeg Lotharius probleemn met de Vikings, die Friesland binn vieln. Deur ol zyn oorloogn teegn zyn familie wast ’n styf verzwakt en in 841 wast ’n verplicht van ênigte groafschappn of te stoan an de Deensche Vikings Rorik en Harald.

In 849 wierd ’n ziek en begost ’n zyn ryk te verdêeln ounder zyn drie zeuns in Péronne. Zyn oudste zeune Lodewyk II wierd in 850 tout co-keizer gekrôond deur paus Leo IV. Zelve trok Lotarius I em were in e klôoster in Prüm ols monnik, woa dat ’n gestorvn en begroavn is. Ip 29 september wordt ’n nog ossan verêerd ols hillign.

Verdrag van Prüm

Verdêlienge ounder zyn drie zeuns in 855 by 't Verdrag van Prüm:

  • Lodewyk II, den oudstn, krêeg Nôord-Italië met de keizerskrône
  • Lotharius II krêeg et nôordelik dêel van ’t middnstik, da regnum Hlotharii genoemd wierd en loater in de 10e êeuwe Lotharingia. Da was ’t begun van de noame Lotharingn.
  • Karel van Provence krêeg et zudelik dêel van 't middnstik: Bourgondië en Provence met Arles

De drie zeuns van Lotharius I an gin wettige zeuns vor under ip te volgn.

  • Karel van Provence stierf in 863. Zyn bezittiengn wierdn verdêeld ounder zyn twi broers Lodewyk II en Lotharius II. Lodewyk krêeg Arles, Aix en Embrun en Lotharius ‘t bisdom van Lyon, Vienne en Grenoble.

Verdrag van Meerssen

  • Lotharius II stierf in 869.

In 870 wierdn, met ’t Verdrag van Meerssen, zyn gebiedn verdêeld ounder z’n nounkels Lodewyk den Duuts van Oost- en Karel den Kletsn van West-Francië.

  • Keizer Lodewyk II stierf in 875 en Karel den Kletsn liet em in Rome tout keizer van 't Hillig Rôoms Ryk krôonn.

Vrouwe en jounges

Lotharius I trouwde den 15stn november 821 in Diedenhofen met Irmingard van Tours, die in 849 ‘t vrouwnklôoster Erstein in den Elzas stichtte en in 851 stierf. Under jounges:

Carloman (853): ounwettig