Huus Habsburg: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 2: Regel 2:
[[Ofbeeldienge:Schweiz Frühmia Adel.svg|thumb|<center>'t Gebied van de Habsburgers round 1200 in 't roze]]
[[Ofbeeldienge:Schweiz Frühmia Adel.svg|thumb|<center>'t Gebied van de Habsburgers round 1200 in 't roze]]
[[Ofbeeldienge:HRR 14Jh.jpg|thumb|<center>'t Gebied van de Habsburgers (1273-1378) in 't oranje]]
[[Ofbeeldienge:HRR 14Jh.jpg|thumb|<center>'t Gebied van de Habsburgers (1273-1378) in 't oranje]]
't '''Huus Habsburg''' was e belangryke Europeesche dynastie, genoemd achter 't kastêel Habichtsburg in Aargau, nu e kantong in Zwitserland. De Habsburgers woarn ofkomstig uut Zwitserland.
't '''Huus Habsburg''' was e belangryke Europeesche dynastie, genoemd achter 't kastêel Habichtsburg in Aargau, nu e kantong in [[Zwitserland]]. De Habsburgers woarn ofkomstig van Zwitserland.


Groaf [[Rudolf I (HRR)|Rudolf IV van Habsburg]] kwam in 1273 den êeste [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg|Rooms-Duutsche keunienk]] van 't Huus Habsburg as Rudolf I. In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk deur Ottokar II van Boheemn te versloan, die hertog van Ôostnryk was. De Habsburgers regeerdn nog mêer of zes êeuwn over Ôostnryk.
Groaf [[Rudolf I (HRR)|Rudolf IV van Habsburg]] kwam in 1273 den êeste [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg|Rooms-Duutsche keunienk]] van 't Huus Habsburg als Rudolf I. In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk deur Ottokar II van Boheemn te versloan, die hertog van Ôostnryk was. De Habsburgers regeerdn nog mêer of zes êeuwn over Ôostnryk.


Hertog [[Albrecht II (HRR)|Albrecht V van Oostnryk]] kwam in 1438 Rooms-Duutsche keunienk as Albrecht II. Achter hem begost de periode van de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)|Habsburgsche keizers]], die ook nog regeerdn over [[Boheemn]], [[Hongareye]], 't [[Hertog van Bourgondië|Hertogdom Bourgondië]], Nôord-[[Italië]], [[Spanje]] en [[Portugal]] met de bezittiengn over zêe.
Hertog [[Albrecht II (HRR)|Albrecht V van Ôostnryk]] kwam in 1438 [[Rôoms-Duutsche keunienk]] als Albrecht II. Achter hem begost de periode van de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)|Habsburgsche keizers]], die ook nog regeerdn over [[Boheemn]], [[Hongareye]], 't [[Hertog van Bourgondië|Hertogdom Bourgondië]], Nôord-[[Italië]], [[Spanje]] en [[Portugal]] met de bezittiengn over zêe.


[[Maximiliaan I|Maximiliaan van Ôostnryk]] trouwde mè [[Maria van Bourgondië]]. Achter heur dôod in 1482 begost de periode van de [[Habsburgsche Nederlandn]]. Vo de [[Noordelikke Nederlandn]] tout 1581 (officieel 1648). Vo de [[Zudelikke Nederlandn]] tout 1795.
[[Maximiliaan I|Maximiliaan van Ôostnryk]] trouwde mè [[Maria van Bourgondië]]. Achter heur dôod in 1482 begost de periode van de [[Habsburgsche Nederlandn]]. Vo de [[Noordelikke Nederlandn]] tout 1581 (officieel 1648). Vo de [[Zudelikke Nederlandn]] tout 1795.


[[Keizer Karel V]] stound de Nederlandn en de Spoansche gebiedn of an zyn zeune [[Filips II van Spanje]], en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk|Ferdinand I]], woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in de [[Spoansche Habsburgers|Spoanschn tak]], die begost by zyn voader [[Filips I van Kastilië|Filips I]], en den Ôostnrykschn tak by Ferdinand I.
[[Keizer Karel V]] stound de Nederlandn en de Spoansche gebiedn of an zyn zeune [[Filips II van Spanje]], en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere [[Ferdinand I van et Illig Rôoms Ryk|Ferdinand I]], woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in de [[Spoansche Habsburgers|Spoanschn tak]], te begunn by zyn voader [[Filips I van Kastilië|Filips I]], en den Ôostnrykschn tak by Ferdinand I.


De Spoanschn tak stierf uut in 1700, achter den dôod van [[Karel II van Spanje]] en wierd vervangn deur den Anjou-tak van 't Huus Bourbon ounder [[Filips V van Spanje]].
De Spoanschn tak stierf uut in 1700, achter den dôod van [[Karel II van Spanje]] en wierd vervangn deur den Anjou-tak van 't Huus Bourbon ounder [[Filips V van Spanje]].
Regel 16: Regel 16:
In 1736 trouwde [[Maria Theresia van Ôostnryk|Maria Theresia]], dochter van [[Karel VI van et HRR|Karel VI]], mè [[Frans I van et HRR|Frans III]] van [[Ipper-Lotharingen#D’hertoogn van Ipper-Lotharingen|Lotharingen]]. Tegoare hen ze de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg-Lotharingen|Habsburg-Lotharingen]]-dynastie gesticht, die blêef bestoan tout in 1806.
In 1736 trouwde [[Maria Theresia van Ôostnryk|Maria Theresia]], dochter van [[Karel VI van et HRR|Karel VI]], mè [[Frans I van et HRR|Frans III]] van [[Ipper-Lotharingen#D’hertoogn van Ipper-Lotharingen|Lotharingen]]. Tegoare hen ze de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg-Lotharingen|Habsburg-Lotharingen]]-dynastie gesticht, die blêef bestoan tout in 1806.


De latste keizer van 't HRR, Frans II, kwam in 1804 keizer van Ôostnryk. Da keizerryk blêef bestoan tout in 1918.
De latste keizer van 't Hillig Rôoms Ryk, [[Frans II (HRR)|Frans II]], kwam in 1804 [[keizer van Ôostnryk]]. 't Keizerryk blêef bestoan tout in 1918.


== De stamvoaders ==
== De stamvoaders ==
Regel 25: Regel 25:


== Groavn van Habsburg ==
== Groavn van Habsburg ==
* Radbot (985-1045). Ounder hem wierd ’t Habsburgkastêel gebouwd en 't Muri-klôoster van de Benedictynn gesticht in Aargau. Zyn zeuns woarn: Werner I, Otto I en Albrecht I.
* Radbot (985-1045). Ounder hem wierd 't Habsburgkastêel gebouwd en 't Muri-klôoster van de Benedictynn gesticht in Aargau. Zyn zeuns woarn: Werner I, Otto I en Albrecht I.
* Werner I (1030-1096). Zyn zeuns woarn: Otto II en Albrecht II.
* Werner I (1030-1096). Zyn zeuns woarn: Otto II en Albrecht II.
* Otto II († 1111). Je zoudt den êestn gewist zyn die hem ''von Habsburg'' liet noemn. Je was de voader van Werner II
* Otto II († 1111). Je zoudt den êestn gewist zyn die hem ''von Habsburg'' liet noemn. Je was de voader van Werner II
Regel 33: Regel 33:
* Albrecht IV (ca.1188-1239), voader van Rudolf IV
* Albrecht IV (ca.1188-1239), voader van Rudolf IV
De Habsburgsche bezittiengn wierdn verdêeld tusschn Albrecht IV en zyn broere Rudolf III. Albrecht hield Aargau en de westelikke stikkn en Rudolf III krêegt de ôostelikke stikkn.
De Habsburgsche bezittiengn wierdn verdêeld tusschn Albrecht IV en zyn broere Rudolf III. Albrecht hield Aargau en de westelikke stikkn en Rudolf III krêegt de ôostelikke stikkn.
* [[Rudolf I (HRR)|Rudolf IV]] was den êestn Habsburger in 't [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg|Hillig Rôoms Ryk]] als Rudolf I. Je was keunienk mo gin keizer.
* Rudolf IV, zeune van Albrecht IV, was den êeste keunienk van 't [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg|Hillig Rôoms Ryk]] van 't Huus Habsburg als [[Rudolf I (HRR)|Rudolf I]]. Je was [[Rôoms-Duutsche keunienk]] mo gin keizer.


== Hertog van Ôostnryk ==
In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk, deur Ottokar II van Boheemn, die hertog van Ôostnryk was, te versloan in de Slag van Marchfeld. ’t Hertogdom blêef nog 640 joar ounder de Habsburgers.
In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk, deur [[Lyste van hertoogn en keuniengn van Boheemn#Erfelikke keuniengn|Ottokar II van Boheemn]], die hertog van Ôostnryk was, te versloan in de Slag van Marchfeld. 't Hertogdom blêef nog 640 joar ounder de Habsburgers.


In 1806 wierd 't HRR ipgezeid deur [[Napoleong]], en Frans II van de dynastie Habsburg-Lotharingen, kwamt den êeste keizer van Ôostnryk ounder de noame Frans I. De keizers van Ôostnryk hieldn under titel van aartshertog van Ôostnryk tout achter de [[Twidde Weireldoorloge]] in 1918 (Êeste Ôostnryksche Republiek).
In 1806 wierd 't [[Hillig Rôoms Ryk]] ipgezeid deur [[Napoleong]], en [[Frans II (HRR)|Frans II]] van de dynastie Habsburg-Lotharingen, kwamt den êeste [[keizer van Ôostnryk]] ounder de noame Frans I. De keizers van Ôostnryk hieldn under titel van eirtshertog van Ôostnryk tout achter de [[Twidde Weireldoorloge]] in 1918 (Êeste Ôostnryksche Republiek).


== Hertoogn van Ôostnryk (1282-1452) ==
== Hertoogn van Ôostnryk (1282-1452) ==
* Rudolf I (1278-1282)
* [[Rudolf I (HRR)|Rudolf I]] (1278-1282)
* Rudolf II, zeune van Rudolf I, hertog van Ôostnryk en Stiermarkn (1282–1283), tegoare zyn broere:
* Rudolf II, zeune van Rudolf I, hertog van Ôostnryk en Stiermarkn (1282–1283), tegoare me zyn broere:
* Albrecht I, hertog (1282–1308), keunienk (1298–1308). Zyn zeuns woarn: Rudolf III, Frederik I, Leopold I, Albrecht II, Otto, Hendrik
* Albrecht I, hertog (1282–1308), keunienk (1298–1308). Zyn zeuns woarn: Rudolf III, Frederik I, Leopold I, Albrecht II, Otto, Hendrik
* Rudolf III (1298–1307), of Rudolf I van Boheemn, was den êeste keunienk van Boheemn van 't Huus Habsburg
* Rudolf III (1298–1307), of Rudolf I van Boheemn, was den êeste keunienk van Boheemn van 't Huus Habsburg
Regel 48: Regel 49:
* Albrecht II (1330–1358), tegoare mè:
* Albrecht II (1330–1358), tegoare mè:
* Otto (1330–1339)
* Otto (1330–1339)
* Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar '''Aartshertog''', mo de nieuwn titel wierd moar officieel erkend in 1453.
* Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar '''Eirtshertog''', mo de nieuwn titel wierd moar officieel erkend in 1453.
Achter zyn dôod wierd ie ipgevolgd deur zyn twi broers Albrecht III en Leopold III, die tegoare regeerdn tout dan ze in 1379, by 't Verdrag van Neuberg, de Habsburgsche gebiedn splitstn.
Achter zyn dôod wierd ie ipgevolgd deur zyn twi broers Albrecht III en Leopold III, die tegoare regeerdn tout dan ze in 1379, by 't Verdrag van Neuberg, de Habsburgsche gebiedn splitstn.
* Albrecht III hield 't hertogdom Ôostnryk.
* Albrecht III hield 't hertogdom Ôostnryk.
Regel 54: Regel 55:
De lyne van Albrecht III stierf uut in 1457 en de gebiedn kwoamn loater were tegoare in 1490.
De lyne van Albrecht III stierf uut in 1457 en de gebiedn kwoamn loater were tegoare in 1490.


=== Lyne van d’Albertynn ===
=== Lyne van d'Albertynn ===
* Albrecht III (1365-1395)
* Albrecht III (1365-1395)
* Albrecht IV (1395–1404), zyn zeune
* Albrecht IV (1395–1404), zyn zeune
* Albrecht V (1404–1439), zyn zeune, van 1438 [[Roomse keunienk]] as [[Albrecht II (HRR)|Albrecht II]].
* Albrecht V (1404–1439), zyn zeune, van 1438 [[Rôoms-Duutsche keunienk]] als [[Albrecht II (HRR)|Albrecht II]].
* Ladislaus Posthumus (1440–1457), zyn zeune, keunienk van [[Boheemn]] en [[Hongareye]]
* [[Ladislaus Posthumus]] (1440–1457), zyn zeune, keunienk van [[Boheemn]] en [[Hongareye]]


=== Lyne van de Leopoldynn ===
=== Lyne van de Leopoldynn ===
Regel 68: Regel 69:
* Albrecht VI (1446-1463), zyn broere
* Albrecht VI (1446-1463), zyn broere


== Aartshertoogn van Ôostnryk (1453-1918) ==
== Eirtshertoogn van Ôostnryk (1453-1918) ==
Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van hertog Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar aartshertog. Da gebeurde by 't middelêeuws document de ''Privilegium Maius'', achter gedoan van 't ''Privilegium Minor'' van 1156, woaby dat ounder keizer [[Frederik Barbarossa]] 't markgroafschap Ôostnryk 'n hertogdom kwam.
Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van hertog Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar eirtshertog. Da gebeurde by 't middelêeuws document de ''Privilegium Maius'', achter gedoan van 't ''Privilegium Minor'' van 1156, woaby dat ounder keizer [[Frederik Barbarossa]] 't markgroafschap Ôostnryk 'n hertogdom kwam.
Keizer Karel IV wilde de nieuwn titel nie erkenn en ’t was mo van 1453, ounder keizer [[Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk|Frederik III]] da den titel, die otomoatisch overg’erfd wierd deur den oudste zeune en vergelykboar was prinsn in andere keuniengshuuzn, officieel erkend wierd.
Keizer [[Karel IV (HRR)|Karel IV]] wilde de nieuwn titel nie erkenn en 't was mo van 1453, ounder keizer [[Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk|Frederik III]] da den titel, die ottomoatisch overg’erfd wierd deur den oudste zeune en vergelykboar was me prinsn in andere keuniengshuuzn, officieel erkend wierd.


Loater wierd de Pragmatieke Sanctie van 1713 ingevoerd in ’t vôordêel van [[Maria Theresia]], woaby da dochters ook under voader kostn ipvolgn.
Loater wierd de Pragmatieke Sanctie van 1713 ingevoerd in 't vôordêel van [[Maria Theresia]], woaby da dochters ook under voader kostn ipvolgn.


D'eirtshertoogn:
D’aartshertoogn:
* Van [[Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk|Frederik III]] (1453) tout [[Frans II (HRR)|Frans II]] (1806).
* Van [[Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk|Frederik III]] (1453) tout [[Frans II (HRR)|Frans II]] (1806).
Kykt no de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)|lyste van de keizers van 't Hillig Rôoms Ryk]].
Kykt no de [[Lyste van Rooms-Duutsche keuniengn en keizers van et Hillig Rooms Ryk#Huus Habsburg (1438-1740)|lyste van de keizers van 't Hillig Rôoms Ryk]].
Regel 90: Regel 91:
[[Keizer Karel V]] (Karel I van Spanje) stound de Nederlandn en zyn Spoansche gebiedn of an zyn zeune [[Filips II van Spanje]], en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere [[Ferdinand I (HRR)|Ferdinand I]], woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in e [[Spoansche Habsburgers|Spoanschn tak]] en 'n Oostnrykschn tak. Zyn voader [[Filips I van Kastilië]], stichtte de [[Spoansche Habsburgers]] deur in 1496 te trouwn mè [[Johanna van Kastilië]].
[[Keizer Karel V]] (Karel I van Spanje) stound de Nederlandn en zyn Spoansche gebiedn of an zyn zeune [[Filips II van Spanje]], en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere [[Ferdinand I (HRR)|Ferdinand I]], woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in e [[Spoansche Habsburgers|Spoanschn tak]] en 'n Oostnrykschn tak. Zyn voader [[Filips I van Kastilië]], stichtte de [[Spoansche Habsburgers]] deur in 1496 te trouwn mè [[Johanna van Kastilië]].


Achter Karel II zyn dôod brak de [[Spoansche Successieoorlog]] (1701-1713) uut, die resulteerde in de [[Vrede van Utrecht]], woaby da [[Filips van Anjou]] erkend wierd als keunienk Karel V van Spanje.
Achter Karel II zyn dôod brak de [[Spoansche Successieoorlog]]e (1701-1713) uut, die resulteerde in de [[Vrede van Utrecht]], woaby da [[Filips van Anjou]] erkend wierd als keunienk Karel V van Spanje.
[[Ofbeeldienge:Carlos segundo80.png|thumb|left|600px|<center>De stamboom van Karel II toogt dat er vele intêelt was]]
[[Ofbeeldienge:Carlos segundo80.png|thumb|left|600px|<center>De stamboom van Karel II toogt dat er vele intêelt was]]



Versie van 16 mrt 2017 19:22

Et Habsburgkastêel in Aargau (Zwitserland)
't Gebied van de Habsburgers round 1200 in 't roze
't Gebied van de Habsburgers (1273-1378) in 't oranje

't Huus Habsburg was e belangryke Europeesche dynastie, genoemd achter 't kastêel Habichtsburg in Aargau, nu e kantong in Zwitserland. De Habsburgers woarn ofkomstig van Zwitserland.

Groaf Rudolf IV van Habsburg kwam in 1273 den êeste Rooms-Duutsche keunienk van 't Huus Habsburg als Rudolf I. In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk deur Ottokar II van Boheemn te versloan, die hertog van Ôostnryk was. De Habsburgers regeerdn nog mêer of zes êeuwn over Ôostnryk.

Hertog Albrecht V van Ôostnryk kwam in 1438 Rôoms-Duutsche keunienk als Albrecht II. Achter hem begost de periode van de Habsburgsche keizers, die ook nog regeerdn over Boheemn, Hongareye, 't Hertogdom Bourgondië, Nôord-Italië, Spanje en Portugal met de bezittiengn over zêe.

Maximiliaan van Ôostnryk trouwde mè Maria van Bourgondië. Achter heur dôod in 1482 begost de periode van de Habsburgsche Nederlandn. Vo de Noordelikke Nederlandn tout 1581 (officieel 1648). Vo de Zudelikke Nederlandn tout 1795.

Keizer Karel V stound de Nederlandn en de Spoansche gebiedn of an zyn zeune Filips II van Spanje, en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere Ferdinand I, woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in de Spoanschn tak, te begunn by zyn voader Filips I, en den Ôostnrykschn tak by Ferdinand I.

De Spoanschn tak stierf uut in 1700, achter den dôod van Karel II van Spanje en wierd vervangn deur den Anjou-tak van 't Huus Bourbon ounder Filips V van Spanje.

In 1736 trouwde Maria Theresia, dochter van Karel VI, mè Frans III van Lotharingen. Tegoare hen ze de Habsburg-Lotharingen-dynastie gesticht, die blêef bestoan tout in 1806.

De latste keizer van 't Hillig Rôoms Ryk, Frans II, kwam in 1804 keizer van Ôostnryk. 't Keizerryk blêef bestoan tout in 1918.

De stamvoaders

Rekenienge houdnd met de stamboom van de Acta Murensia uut 1160, die wel nie hêel betrouwboar is, zou Guntram de Rykn anzien zyn als de stamvoader van 't Huus Habsburg. Vo da Rudolf van Habsburg keunienk kwam, woarn de Habsburgers groavn in 't Zwitserland en 't zuudwestn van Duutsland van nu.

  • Guntram de Rykn (ca. 930-973) was groaf in Breisgau en hertog van Muri. Je was ofkomstig uut den Elzas en voader van:
  • Lanzelin of Kanzelin (950-991), groaf van Altenberg, Klettgau en Thurgau. Zyn zeuns woarn: Radbot, Rudolf, Werner en Landolf.

Groavn van Habsburg

  • Radbot (985-1045). Ounder hem wierd 't Habsburgkastêel gebouwd en 't Muri-klôoster van de Benedictynn gesticht in Aargau. Zyn zeuns woarn: Werner I, Otto I en Albrecht I.
  • Werner I (1030-1096). Zyn zeuns woarn: Otto II en Albrecht II.
  • Otto II († 1111). Je zoudt den êestn gewist zyn die hem von Habsburg liet noemn. Je was de voader van Werner II
  • Werner II († 1167), voader van Albrecht III
  • Albrecht III († 1199), voader van Rudolf II
  • Rudolf II († 1232), voader van Rudolf III en Albrecht IV
  • Albrecht IV (ca.1188-1239), voader van Rudolf IV

De Habsburgsche bezittiengn wierdn verdêeld tusschn Albrecht IV en zyn broere Rudolf III. Albrecht hield Aargau en de westelikke stikkn en Rudolf III krêegt de ôostelikke stikkn.

Hertog van Ôostnryk

In 1278 krêegt ie de controle over Ôostnryk, deur Ottokar II van Boheemn, die hertog van Ôostnryk was, te versloan in de Slag van Marchfeld. 't Hertogdom blêef nog 640 joar ounder de Habsburgers.

In 1806 wierd 't Hillig Rôoms Ryk ipgezeid deur Napoleong, en Frans II van de dynastie Habsburg-Lotharingen, kwamt den êeste keizer van Ôostnryk ounder de noame Frans I. De keizers van Ôostnryk hieldn under titel van eirtshertog van Ôostnryk tout achter de Twidde Weireldoorloge in 1918 (Êeste Ôostnryksche Republiek).

Hertoogn van Ôostnryk (1282-1452)

  • Rudolf I (1278-1282)
  • Rudolf II, zeune van Rudolf I, hertog van Ôostnryk en Stiermarkn (1282–1283), tegoare me zyn broere:
  • Albrecht I, hertog (1282–1308), keunienk (1298–1308). Zyn zeuns woarn: Rudolf III, Frederik I, Leopold I, Albrecht II, Otto, Hendrik
  • Rudolf III (1298–1307), of Rudolf I van Boheemn, was den êeste keunienk van Boheemn van 't Huus Habsburg
  • Frederik I (1308–1330), tegoare mè zyn broere:
  • Leopold I (1308–1326)
  • Albrecht II (1330–1358), tegoare mè:
  • Otto (1330–1339)
  • Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar Eirtshertog, mo de nieuwn titel wierd moar officieel erkend in 1453.

Achter zyn dôod wierd ie ipgevolgd deur zyn twi broers Albrecht III en Leopold III, die tegoare regeerdn tout dan ze in 1379, by 't Verdrag van Neuberg, de Habsburgsche gebiedn splitstn.

  • Albrecht III hield 't hertogdom Ôostnryk.
  • Leopold III krêeg o.a. Stiermarkn mè Wiener Neustadt, Karinthië, Krain en Tirol.

De lyne van Albrecht III stierf uut in 1457 en de gebiedn kwoamn loater were tegoare in 1490.

Lyne van d'Albertynn

Lyne van de Leopoldynn

  • Leopold III (1365-1386). Zyn zeuns woarn Willem, Leopold IV, Ernst den Yzern, Frederik IV
  • Willem (1386–1406)
  • Leopold IV (1386-1411)
  • Ernst den Yzern (1406-1424), voader van:
  • Frederik V (1439-1490), of keizer Frederik III, voader van Maximiliaan van Ôostnryk.
  • Albrecht VI (1446-1463), zyn broere

Eirtshertoogn van Ôostnryk (1453-1918)

Rudolf IV (1358–1365), oudste zeune van hertog Albrecht II, brocht in 1359 den titel van hertog noar eirtshertog. Da gebeurde by 't middelêeuws document de Privilegium Maius, achter gedoan van 't Privilegium Minor van 1156, woaby dat ounder keizer Frederik Barbarossa 't markgroafschap Ôostnryk 'n hertogdom kwam.

Keizer Karel IV wilde de nieuwn titel nie erkenn en 't was mo van 1453, ounder keizer Frederik III da den titel, die ottomoatisch overg’erfd wierd deur den oudste zeune en vergelykboar was me prinsn in andere keuniengshuuzn, officieel erkend wierd.

Loater wierd de Pragmatieke Sanctie van 1713 ingevoerd in 't vôordêel van Maria Theresia, woaby da dochters ook under voader kostn ipvolgn.

D'eirtshertoogn:

Kykt no de lyste van de keizers van 't Hillig Rôoms Ryk.

Kykt no 't Huus Habsburg-Lotharingen.

De Spoansche Habsburgers

Keizer Karel V (Karel I van Spanje) stound de Nederlandn en zyn Spoansche gebiedn of an zyn zeune Filips II van Spanje, en Ôostnryk, Rôoms Duutsland en de keizerskrône an zyn broere Ferdinand I, woadeure da zyn weireldryk gesplitst wierd in e Spoanschn tak en 'n Oostnrykschn tak. Zyn voader Filips I van Kastilië, stichtte de Spoansche Habsburgers deur in 1496 te trouwn mè Johanna van Kastilië.

Achter Karel II zyn dôod brak de Spoansche Successieoorloge (1701-1713) uut, die resulteerde in de Vrede van Utrecht, woaby da Filips van Anjou erkend wierd als keunienk Karel V van Spanje.

De stamboom van Karel II toogt dat er vele intêelt was
Wikimedia Commons