Thomas Hardy

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

Thomas Hardy (Higher Bockhampton by Dorchester, graafschap Dorset, 2 juni 1840 – odoa, 11 januoari 1928) was 'n Ienglsche romangschryvre en e dichtre uut 't tydperk van keuneginne Victoria. Y wordt y algemêen anzien lik êen van de grôote schryvrs van d' Ienglsche lettrekunde.

Leevn

Hardy wierd geboorn lik zeune van e stêenkappre e mêtsre en in de joarn 1862 – 1867 krêegt y e schoolinge vô bowmêestre. Achtre e poar joar die stiel gedoan 't ên, voend 'n dat 'n z'n eign hêelegans moste geevn an 't schryv'n. In z'n werkn steund y regelmoatig ip zyn êeste kennisse en ervoaringe.

Tusschen 1871 en 1895 schrêeft 'n 13 romangs. Zyn êeste werk The Poor Man and the Lady, wierd nie anveird deur d'uutgeevers, zôda Hardy in e vroede koleire 't andschrifte no de moane hielp. Gelukkig krêegt 'n tonne de nôodige road en anmoediginge en y beslôot van toch vôort te doene. Zyn twêe volgnde werkn verschêen zoendre zyn name d'rip. Achtre 't verschynn van drie romangs zagtr nor uut dat 'n de juuste droai en de juuste tôone gevoenn ad. Y koste tonne deurebreekn mê Far from the Madding Crowd. Y wierd hêel rap e gevierde schryvre, die zyn platse in de weirld van de lettrn a gevoenn.

Hardy hield ip mê proza te schryvn achter da Jude the Obscure (1895) en ook Tess of the d'Urbervilles (1891), veele teegnwiend a gekreegn, verzekers vô de duudlyke stellinge tegen 't trown, en de vô dien tyd oenzeedlikke inoed.

Vanof tonne kêerdn weere noa zyn grôote liefde, de kunste van 't dichtn. Ook doamee krêegt 'n weere de wiend van achtrn.

Achtr de dôod van z'n êeste wuuf Emma Gifford in 1912 -ze woarn 38 joar getrowd- êrtrowde y mê Florence Dugdale. Undr uus, genaamd Max Gate, in Dorchester, deur Hardy zeive oentworpn, moa vrêe oengerieflik, wierd e beevoartplatse vôr andre schryvers, lik vô Siegfried Sassoon en Thomas Edward Lawrence.

Hardy blêef in de weere toe ip êenigte daagn vo zyn dôod. Zyn begraavinge, ip 16 januoari in d' Abdy va Westminster, was noga e poespas. Zyn famielje en zyn môatn addn êm lievre zien begraavn in Stinsford, moa zyn gemachtigde uutvoerdre Sir Sydney Carlyle Cockerell, stoendr ip dat zyn asse zou begraavn wordn in "den hoek van de dichtrs", in d' Abdy va Westmienstre. D'r wierd ip 't ende oovrêen gekomn da Hardy zyn êrte in Stinsford zoe meugn rustn.

Dr stoa vo Thomas Hardy e stanbeeld ip 'n euvle in Dorchester.

Romangs

The Poor Man and the Lady (Den oarme vint en de chieke madam), 1867, nôoit verschêenn en verloorn gegoan
Desperate Remedies (Wanôpige middels), 1871
Under the Greenwood Tree (Oendre de groene boom) , 1872
A Pair of Blue Eyes (E kople blow oogn), 1873
Far from the Madding Crowd (Verre van de ofstoempnde stadsdrukte), 1874
The Hand of Ethelberta (Den and van Ethelbertha), 1876
The Return of the Native (De wêerekomste van den inbôorling), 1878
The Trumpet-Major (1880)
A Laodicean (Een oenverschilligoard), 1881
Two on a Tower (Twêe ip e tôorn), 1882
The Mayor of Casterbridge (De burgemêestre va Casterbridge) (1886)
The Woodlanders (De dêeze van de busschen) (1887)
Tess of the d'Urbervilles (Tess van de d'Urbervilles) (1891, verfilmd deur Roman Polański oender de tietle Tess)
The Well-Beloved (De keppe), 1892/1897
Life's Little Ironies (De kleêne ironien van 't leven), 1894, e kolleksje van verschillende veraaln
Jude the Obscure (Jude de duustr), 1895 ; in 1996 verfilmd mê vo tietle "Jude", oendre bestier van Michael Winterbottom

Veraaln

Wessex Tales (Vertelliengn uut Wessex), 1888
A Group of Noble Dames (E groep aadlyke daamn), 1891
Life's Little Ironies (De klêene spotternyjn van 't leevn), 1894
A Changed Man (E veranderde vint), 1913

Hardy's zyn Wessex

Hardy's vertelliengn vienn platse in 't ingebeeld graafschap Wessex, da genaamd is no 't Angelsaksische keuninkryk Wessex dat e stik was van 't Ryk van Zeevn Keuningn dat bestoend vô 't oentstoan van 't Keuninkryk Iengland. Hardy's Wessex, da zyn de teegnwôordige graafschappn Berkshire, Devon, Dorset, Hampshire, Somerset en Wiltshire. De name wierd vo den êeste kêe gebruukt in Far from the madding crowd en pas in de joaren nadien, zekers vanof The Mayor of Casterbridge, peisde Hardy vôort ip 't oentwerp en zagtn 't lik e koadre woabinn da zyn veraaln kostn deuregoan. De nie-bestoande platsnaamn verwyzn nor echte steedn en dorptjies in die streeke. In loatre bewerkiengn van zyn verhaaln ê Hardy d' ôorsproenklikke echte platsnaamn vervangn deur d'ingebeelde. Wa datr zeekre ipvoalt in zyn werk, is da 't de leevnsoasm weeregift uut 't landlyke Wessex van vôo de komste van de tringroete en d'industriêele oemwentlienge, die 't Ienglsche landschap vôgoed zoen verandrn.

Gedichtn

Vanof 1898 wrocht 'n an gedichtn en liet 'n bundels verschynn, toe in 1928. Y schiep 't grôote tonêelstik in rymn en tekste The Dynasts (1904 - 1908). Doa beschryvt y in 130 bedryvn d'ôorloogn van Napoleon van 1805 toe 1815. D' andlienge wordt, juust lik in de romangs, bestierd deur 't nôodlot. Zyn maniere van werkn was e bronne woaruut da andre dichtrs gepit ên.

Voddre dichtwerkn:

Wessex Poems (Gedichtn uut Wessex), 1898
Poems of the Past and Present (Gedichtn van tonne en van nu), 1901
Time's Laughing Stocks, 1910
Satires of Circumstance, 1914
Late Lyrics and Earlier, 1922
Human Shows (Menschlyke uutbêeldiengn), 1925

E proevrtje

De bank in den hof

Ôorsproenklyke tekste ^[1]

Westvlamsche "êrdichtienge" ^[2]

Its former green is blue and thin,
and its once firm legs sink in and in;
soon it will break down unaware,
soon it will break down unaware.

At night when the reddest flowers are black;
those who once sat thereon come back;
quite a row of them sitting there,
quite a row of them sitting there.

With them seat does not break down,
nor winter freeze them, nor floods drown,
for they are as light as upper air,
they are as light as upper air!

Zyn vroegre groen is dinne en blow,
zyn sterke pôotn zyn nu zo flow;
nog e korte tyd en y stuukt inêen,
nog e korte tyd en y stuukt inêen.

By nachte ot de rôodste blommn verdwynn
de deze die doar ôojt zoatn verschynn
'n hêele reeke van undre zitr ton doa
'n hêele reeke van undre zitr ton doa

Oendr undre gewichte go dien bank nie bezwykn,
vo grôote koude noch vo reegn goan zydr wykn,
van ze zyn lichte lik lucht van doaboovn,
ze zyn lichte lik lucht van doaboovn!

E bitje voddr kykn

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Thomas Hardy van Wikimedia Commons.

(en) Hynes, Samuel (ed.) 1994 : Thomas Hardy. A selection of his finest poems. Oxford Poetry Library. Oxford University Press., 266 p. ISBN 0-19-282268-3
(en) The Thomas Hardy Society
(en) The Thomas Hardy Association
(en) Hardy's Wessex

Verwyziengn

Referensjes

Referenties:

↑ Eugenio Montale 1975 : Quaderno di Traduzioni, Arnoldo Mondadori Editore, blz. 62 en Hynes, Samuel (ed.), 1994 : The Garden Seat, blz. 138
↑ geschuufld deur e busveugle

[1] Eugenio Montale 1975 : Quaderno di Traduzioni, Arnoldo Mondadori Editore, blz. 62 en Hynes, Samuel (ed.), 1994 : The Garden Seat, blz. 138

[2] schuufld deur e busveugle

[1]

[2]