Abêle (boom)
| Abêle | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bloarn van en abêle | |||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Sorte | |||||||||||||
| Populus alba L., 1753 |
Abêeln (oek witte abêeln enoemd, Populus alba) zyn boomn uut de familie van de wulgn en van 't geslacht van de poppeliern.
Noame
[bewerkn | brontekst bewerken]De noame Abêle komt van 't Latyn Albellus en bestoat oek in aar toaln.
- Nederlands: witte abeel
- Iengels: abele (oude noame, nu is white poplar vele mêer gebruukt)
- Platduuts: abeel
- Frans: aube (oud-Frans: aubel)
- Cataloans: àlber
- Corsicoans: albaru
Verspreidienge
[bewerkn | brontekst bewerken]
.jpg)
Abêeln kommn van ôorsproung uut Marokko en Spanje, mo zyn verspreidiengsgebied lopt nu vors over West-Europa, Ôost-Europa toet an Siberië. Ze kunn goed teegn oge temperatuurn, mo de wienters meugn nie te koud zyn.
't Zyn liefebbers van woater en in nuze streekn zyn ze specioal an de kust eplant omdan ze goed teegn zout in de lucht kunn.
Oundertusschn zyn abêeln oek in Nôord-Amerika ezet en doa groein ze nu in 43 stoatn. Ze zyn anzien lik exootn, in Connecticut zyn ze oundertusschn were uuteroeid. Up de mêeste plekkn zettn ze e platselikke sôorte poppeliere (cottonwoods) in de plekke.
Kenmerkn
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Is e loofboom die e klêne 30 meiters oge ku kommn. De gletsche schorse is wit van kleur (oltemets met e groen- of grysdachtigen schynk) en 't stoan overol ruutjes up. De bloarn zyn wit vanboovn en vanoundern, ol komt 'n boovnkant achter en ende wel groene. Van vorme zyn de bloarn elobt, me vuuf lobbn vanvôorn. De katjes van êen boom zyn ossan van 't zeste geslacht, de vintjes zyn grysde en rôod vanoundern, de wuvetjes groen-grysde. Ze vermêezn oek deur uutlopers te vormn, tout 30 meiters van 'n ôorsprounkelikkn boom weg.
Gebruuk
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Out van abêeln is nie echt interessant voun gebruuk, ze zyn surtout eplant omdan ze schône zyn en omdan ze goed teegn zeure ground, overstromiengswoater en zout kunn.
Abêle in platsnoamn
[bewerkn | brontekst bewerken]- Abêle: parochie die dêels up 't groundgebied van Woatou en dêels up dadde van Boeschepe ligt.
- Abêle: industriegebied in Roeseloare
- Abeelhoek: wyk in Kuurne