Gwyde van Dampierre

Gwyde me zyn twi vrouwn Mathilde van Béthune en Isabelle van Luxemburg

Gwyde van Dampierre (ca. 1226 - Compiègne, 7 moarte 1305), van 't Huus Dampierre, was de twidde zeune van Willem II van Dampierre en Margaretha van Constantinopel. Je was groaf van Vloandern binst de Guldnspoornslag (11 juli 1302), en ook markgroaf van Noamn van 1263 tout 1298.

Zyn jounge joarn

Zyn moeder volgdeg heur zuster Johanna ip in 1244. Van da moment begost de Vlams-Henegouwsche successieoorloge vo 't erfrecht tusschn de Dampierres, de zeuns van Margaretha heur twidde vint, en de Avesnes, de zeuns van heur êeste vint.

De Frãnsche keunienk Louis IX kwam tusschn en je besliste in 1246 dat Henegouwn noa 't Huus Avesnes most goan en Vloandern noa 't Huus Dampierre. Margaretha trok partye vo de Dampierres en ze miek den oudstn, Willem III van Dampierre, tegoare met heur co-groaf van Vloandern. Achter da Willem in 1251 gestorvn was van de kwetseurn van e steekspel, binst e tornôoi in Trazegnies, kwam Gwyde in zyn plekke.

Zyn halfbroere, Jan van Avesnes, blêef hem verzettn teegn zyn moeder. Je sloot e boundgenôotschap mè Willem II van Holland teegn Vloandern en je trouwde mè Willem zyn zuster Aleid van Holland. Willem II van Holland was van 1254 tout 1256 ook keunienk van 't Hillig Rôoms Ryk.

In 1253 mislukte de Vlamschn invoasje in Zêeland. 't Vlams leger wierd versleegn in de Slag by Westkapelle ip Walcheren, en Gwyde en zyn broere, Jan van Dampierre, wierdn gevangn zet. Gwyde was gekwetst an zyn twi bêenn en je spakte vo de reste van zyn leevn. Jan was een ooge kwyt.

Vrouwn en jounges

Gwyde trouwde in 1246 mè Mathilde van Béthune, die Béthune, Dendermonde, Richebourg en Warneton erfde van heur voader Robert VII van Béthune.

Under jounges:

• Robrecht III van Vloandern (1249-1322), groaf van Vloandern
• Willem van Dendermonde, ook Willem Crèvecoeur genoemd (ca. 1249-1311), hêre van Dendermonde, Richebourg en Crèvecœur
• Jan van Dampierre (ca. 1251-1291), bisschop van Metz en loater van Luuk
• Margaretha van Dampierre (ca.1251-1283), getrouwd met hertog Jan I van Broabant
• Boudewyn (ca. 1252-1296)
• Maria van Dampierre (ca. 1253-1297), getrouwd mè Willem V van Gulik en loater mè Simon van Château-Villain.
• Beatrice van Dampierre (ca.1253- 1296), getrouwd mè Floris V van Holland
• Filips van Chieti (ca.1257-1308), getrouwd mè Mathilde van Courtenay, gravinne van Chieti, en loater mè Filippa van Milly

Mathilde stierf in 1263 en Gwyde hertrouwde in 1265 met Isabelle, dochter van Hendrik V van Luxemburg

Under jounges:

• Filippine (†1306), gestorvn in 't gevang van Blois an heur 19 joar. Ze was verloofd mè den Iengelschn trôonipvolger, de loatern Edward II. Keunienk Philippe IV van Vrankryk zetteg heur gevangn vor under trouw te belettn. Z'hen heur verzekers vergiftigd.
• Jan I van Noamn (1267-1330), markgroaf van Noamn
• Hendrik van Lodi (1270-1337)
• Beatrix (†1307)
• Johanna (†1296), nunne
• Margaretha (†1331)
• Gwyde van Noamn (†1311)
• Isabelle (†1323)

Zyn loater leevn

Louis IX zette den achtste kruustocht in gank. Je stak in 1270 over van Sicilië nor Afrika voe Tunis an te valln. Gwyde was mee gegoan, mo Louis stierf doar al e moand loater. Zyn broere Charles I van Anjou pakte doa 't bevel over. In Vrankryk wierd Louis ipgevolgd deur zyn zeune Philippe III, mo 't was mor in 1285, o zyn klêenzeune Philippe IV ip den trôon kwam, da d'echte miserie tusschn Vloandern en Vrankryk begost.

Margaretha van Constantinopel haad de 29stn december 1278 trôonsofstand van Vloandern gedoan voe Gwyde. Je was ton ol 53 jaar oud.

Philippe IV wilde 't gezag van 't Frãns keuniengshuus versterkn. Je vocht teegn Iengeland, Vloandern en de katholieke kerke en j'ha styf vele macht. Je wilde zyn krôondomein vergrôotn in 't noadêel van 't Groafschap Vloandern en je gerakte doadeure in conflict mè de groaf. Gwyde haad ook al miserie mè de Vlamsche steedn, die ryke kwoamn deur de loaknindustrie, en ossan mo mêer ottonomie ipeistn.

Der kwoamn in dien tyd ook mêer en mêer verschilln en spanniengn tusschn 't patricioat en 't proletarioat, de lelioarts en de klauwoarts genoemd.

Gwyde probeerde zo vele meugelik de grôote Vlamsche steedn lik Brugge, Yper, Gent, Doornik, Sint-Omoars en Dowoai ounder controle te krygn, mo da leidde tout verzet. In 1280 kwoamn der grôte volksipstandn tusschn d'ambachtn en de patriciërs, in Yper de Kokerulle genoemd en in Brugge de Grôte Moerlemoaie.

De Vlamsche steedn woarn ofhankelik van Iengeland voe d'anvoer van under wulle, en ze voundn da de Frãnsche keunienk hem nie moste moein met under zoakn.

Vrankryk was al van in 1294 in oorloge met Iengeland. Gwyde trok partye vor Iengeland en van 1296 wast 'n in oopnlikke vyandschap mè zyn lêenheere.

De 7ste januoari 1297 kwoamn Gwyde en Edward I van Iengeland tegoare in 't kastêel van Wyndoale voe te klappn. Twi doagn loater liet Gwyde weetn dat 'n Philippe IV nie mèr anveirde als suzerein. De Frãnsche keunienk reageerde deur e leger no Vloandern te zendn. De 20stn ogustus wierd er in Bulskamp by Veurne slag geleverd, woaby dan de Vloamiengn verloorn en hêel 't westelik stik van Vloandern wierd bezet deur de Frãnsche, die in 1298 were vrede slootn met Iengeland. De klauwoarts, d'ambachtsgildn, trokkn partye voe Gwyde en de Frãnsche krêegn de steun van 't stedelik patricioat, de lelioarts.

In 1298 stound Gwyde 't groafschap Noamn of an zyn zeune Jan I, en in 1299 wast 'n zodoanig verzwakt deur al de miserie en den ouderdom, dat 'n in november de regerienge van 't groafschap Vloandern overdroeg an zyn oudste zeune Robrecht van Béthune.

In 1300 wierdn Gwyde en zyn twi oudste zeuns gevangn gezet, Gwyde in 't kastêel van Compiègne, Robrecht van Béthune in Chinon en Willem van Crèvecoeur in Issoudun.

Vloandern wierd g'annexeerd en miek nu dêel uut van 't Frãns krôondomein. Philippe IV benoemde Jacques de Châtillon tout landvoogd en je liet al de lêeuwn ip de voandels en woapnschildn vervangn deur lelies.

In 1301 kwoamn de wevers met under leider Pieter de Coninck in ipstand teegn 't Frãnsgezind patricioat. Ze woarn kwoad omdan ze zo vele belastiengn mostn betoaln voe 't bezoek van de keunienk te bekostign. In meie van da joar was Philippe IV zyn nieuwe gebiedn kommn bezoekn mè zyn vrouwe Johanna van Navarra. By under bezoek in Brugge haan de patriciërs zo vele geld uut gegeevn en woarn under vrouwn zo ryke geklid da Johanna zei: Ik peisdn da 'k ik hier d'ênigste keuniginne woarn.

Pieter de Coninck kost de klauwoarts ipmoakn vor under mêester te moakn van 't stadsbesteur. Mo Jacques de Châtillon krêeg hulpe van zyn broere, de groaf van Saint-Pol, en algouwe kostn ze met e leger den ipstand ounderdrukkn.

In meie 1302 wierd er gereageerd mè de Brugse Mettn, en den 11ste juli 1302 versloegn ze 't Frãns leger by Kortryk in de Guldnspoornslag. De klêenzeune van Gwyde van Dampierre, Willem van Gulik, zeune van zyn dochter Maria van Dampierre, speeldeg e grôote rolle in de Guldnspoornslag.

Gwyde van Dampierre stierf in e kerker in Compiègne en j'is begroavn in d'abdye van Flines. Je was 79 joar oud. Zyn zeune Robrecht volgdeg hem ip in Vloandern.