Hawaï

Hawaï of Hawaii is een eilandngroep in 't Polynesisch deel van de Stiln Oceoan en één van de stoatn van de Verenigde Stoatn.

Vlagge
Zegel

D' eilandn zyn allemolle van vulkanischn oorsproeng en lign oengeveer 3.200 km van 't Amerikoans vasteland. In de 19e eeuwe was Hawaï e zelfstandig keunynkryk en in 1959 kwam 't de viftigste stoat van de Verenigde Stoatn. De bynoame is The Aloha State en den hoofdstad is Honolulu.

De stoat Hawaï bestoat uyt 137 vulkanische eilandn, de meeste kleene en oenbeweund, waarvan de belangrykste den Hawaïoanschn archipel vormn. D' acht belangrykste eilandn, van noordwest noa zuydoost, zyn Ni'ihau, Kaua'i, O'ahu, Moloka'i, Lāna'i, Kaho'olawe, Maui en 't grotste eiland Hawai'i, vanwoar dat de noame van de stoat komt.

Historie

Hawaï wordt sedert ca. 400 beweund deur Polynesiërs, woarschynlyk ofkomstig van de Marquesaseilandn. Loatere groepn zoun roend 1100 uyt de streke van Tahiti gekomn zyn. 't Woarn styf goeie zeevoarders, die grote zeilkano's gebruyktn. D' eilandn met hunder bevolkynge bleevn eeuwnlank g'isoleerd van de reste van de weireld.

Alhoewel da 't goe meugelyk is dan de Spanjoardn d' eilanden al gezien hèn in de 16e eeuwe, is James Cook den officieeln Europeeschn oentdekker in 1778, binst zyn derde weireldreize.

Hawaï kwam in 1810 e verenigd, internationaal erkend keunynkryk en bleef oenofhankelyk toet dan westersche commerçantn de monarchie in 1893 omverrewierpn. Doarip volgde d' annexoasje deur de VS in 1898. De Japaneeschn anval ip Pearl Harbor (ip 't eiland O'ahu), de 7stn december 1941, betrok de Verenigde Stoatn in de Twèede Weireldoorloge.

Cultuur

D' oorsproenkelyke bevolkynge is nu e minderheid ip d' eilandn. Enigte oude Hawaïoansche geweuntes die deur de toeristnindustrie zyn overgepakt, zyn de luau (traditionele feeste), de hoela (dans) en de lei (blommekrans). Muzyk uyt Hawaï is bekend deur de ukelele, e snoarinstrument.

Toale

Hawaïoans is e toale uyt de Polynesischn tak van d' Austronesische toalfamilie. 't Schrift bestoend nog nie vo dan de missionoarisen ankwoamn en wierd deur hunder oentwikkeld tusschn 1820 en 1826. Doarvoorn wierd de Hawaïoansche geschiedenisse deureverteld via legendes, dikwyls met hulpe van zang en dans (hoela). In de periode van 1830 toet 1950 is 't gebruyk van Hawaïoans ols moedertoale styf achteruytgegoan en wordt er surtout Yngels gesprookn. Toch hèt de toale de latste joarn were meer belangstellynge gekreegn.