Oofdluze

Oofdluze
Taxonomische indêlienge
Ryk: Animalia (Bêestn) Stamme: Arthropoda (Gelêedpôtigen) Klasse: Insecta (Insectn) Orde: Phthiraptera (Luuzn) Familie: Pediculidae (Menscheluuzn) Geslacht: Pediculus Sôorte: Pediculus humanus (Menscheluuze)
Oendersoorte
Pediculus humanus capitis Carl de Geer, 1778

En oofdluze (Pediculus humanus capitis) is en insecte en e parasite, die menschebloed drienkt. Da bloed zuugt 'n up uut 't vel van 't oofd en dadde drie toet zes kirs up e dag. At 'n dadde nie kut, toune goat 'n dôod.

Leevnswyze en vôortplantienge

Luuzn kunn kwêekn lik de keuns en ze kruupn gemakkelik over van 'n êen persôon no 'n aarn. An nunder potjes en ze klêne aksjes womei dan ze gemakkelik over de fyne oarn van etwien z'n oofd kunn roundwareern. Zeker in schooln woa dan de fraks van de joenges ollemoale an kapstokkn naasn makoar angn, is er e grôte kanse dat er e luzeploage uutbrikt.

't Wuvetje legt neur eiers an 'n ounderkant van en oar en achter te grôte weke, kommn z'uut. Toune deur et nog tiene doagn vôorn dan ze zevve kunn vorskwêekn.

Uplossiengn

't Beste is vaneigns voun te vorkommn daj der krygt, mo dat en is nie ossan zo simpel. Zorn da jen oar ossan proper ewosschn is, is gin uplossienge, want luuzn zittn ol zo geirn in proper of in vuul oar.

Vaststellienge

Luzekam

Je ku zien of daj luuzn et, deur e luzekam te gebruukn. E luzekam is e kam woavan dan de tann vele noader va makoar stoan dan van e geweunn kam. Deur 't oar van etwien te kammn, bluuvn der luuzn tusschn de tann zittn en ezô kuj zien (deur bevôorbeeld 'n kam uut te kloppn boovn e wit blad) of dat er etwien luuzn et.

't Gebeur nie vele dat er mor êen twien van e menage luuzn et, angezien dat er in en uus vele contact is.

Vergeevn

't Ênigste dat er kut edoan zyn teegn luuzn, is nunder vergeevn. Dat kut zyn deur 't oar te wosschn met luzeshampoo, deur der e sôorte va spuns in te wryvn of deur der vergif up te sputn. 't Is wel nôdig dat dadde nog eki gebeurt, want d'eiers goan doa nie van kapot. 't Is oek best van 't oar nog eki te kammn met e luzekam, voun zeker te zyn dan olle luuzn deruut zyn. 't Is best van ouk nie te vele van die zoakns te gebruukn, want luuzn kunn doar achter en ende teegn.

Aar luuzn

• Bladluuzn: verschillige sôortn, zuugn zop uut plantn, gin echte familie van geweune luuzn
• Enneluuzn: leevn up enn en zuugn doar ouk bloed van
• Planteluuzn: klindere bladjes die in 'n oksel van aar bloars en takkn groein. Nie goed voun d'upbriengste en doavôorn moet er eluusd zyn (die bladjes oftrekkn)
• Schoamluuzn: especialiseerd voun up dikker oar te leevn (lik schoam- en okseloar)

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Pediculus van Wikimedia Commons.