Brontekst bekijken van Poperienge

{{plat|Poperiengs}}
{{infobox Belgische gemêente|
|naam=Stad Poperienge
|officieel=Poperinge
|kaart=[[Ofbeeldienge:PoperingeLocatie.png|250px]]
|kaartbijschrift=Liggienge binn 't arroundissement [[Yper]]<br/> in de provinsje West-Vloandern
|wapen=Poperinge wapen.gif 
|vlag= Poperinge vlag.svg
|gewest=VLA
|provincie=WVLA
|arroundissement=[[Arroundissement Yper|Yper]]
|latitudeGraden=50
|latitudeMinuten=51
|latitudeSeconden=17
|longitudeGraden=2
|longitudeMinuten=43
|longitudeSeconden=32
|opp=119,33
|inw=19.718
|mannen=49,77%
|vrouwen=50,23%
|dichtheid=165,24
|0-17=21,06
|18-64=59,67
|65=19,27
|buitenlanders=2,77
|werkloos=3,78
|postcode=8970<br />8970<br />8972<br />8972<br />8972<br />8978 
|deelgemeente=Poperienge<br />[[Rinnegelst]]<br />[[Krombeke]]<br />[[Proovn]]<br />[[Roesbrugge-Oarienge]]<br />[[Woatou]]
|burgemeester=Christof Dejaeger ([[CD&V]])
|bestuur=[[CD&V]], Samen
|partijen=[[CD&V]]<br />[[Open VLD]]<br />Samen<br />[[Vlaams Belang]]<br />[[Groen!|Groen]]<br />[[N-VA]]
|zetels='''25''' (2019-'24)<br />12<br />7<br />3<br />1<br />1<br />1
|netn=057
|web=[http://www.poperinge.be/ www.poperinge.be]
|datum1=01/01/2018
|datum2=01/01/2013
|datum3=01/01/2018
|datum4=01/10/2018
|}}

'''Poperienge''' (officieel [[Nederlands]]: ''Poperinge'') is e [[België|Belgische]] [[stad|steej]] in [[West-Vloandern]]. 't Weun doar om en by de 20.000 menschen.  Poperienge legt in de [[Westhoek|Westouk]] tegen [[de Schreve]]. 
't Is ekend voe zyn [[ommel]], een ingrediënt voe bier. 
[[Ofbeeldienge:L'Hôtel de ville de Poperinge.JPG|thumb|left|<center>Stadhuus van Poperienge]]

== Geschiedenisse ==
* De noame Poperienge komt messchiens van: Pupurn+inga+heim. 't Uus van menêre Pupurn, e Frank uut de joarn 430.
* Round 666 zou Poperienge wegegeevn zyn an een abdy die nu in Sint-Omer legt. Da klôoster goa joarenlank vele invloed en op 'n stad (tout an de [[Fransche Revoluusje]] zelfs). Doadeure kom et ouk da Poperienge nôois ni afankelik wos van de [[Groaf van Vloandern|Groavn van Vloandern]]. Dat adde zyn vôor- en nadêeln.
* In 1147 gaf [[Diederik van den Elzas]] Poperienge neur êeste keure. Die keure wos in 1187 nog e ki bevestigd deur Graaf [[Filips van den Elzas]] die ouk toestemmienge gaf om mart t'oudn in Poperienge (de Vrydagmart die nu nog ossan bestoat). 
* Poperienge e nôois goed overêenekomn mi [[Yper]]. De rivaliteit wos dikkers ni te doen. Yper koste ni verdroagn da Poperienge ouk [[Loaknandel|loakenindustrie]] ad. In de joarn 1341 viel Yper zelfs Poperienge an, en nam ze krygsgevangn mei. Poperienge muchte vogens e verdrag gin loakn moakn, en doarom moestn ze ouk na 't tribunoal van de Groaf van Vloanderen (1372). De 2 partiejn blêevn palavern. Uut die tyd stamt ouk de bynoame van de Poperienknoars: [[Keikop]].
* In 't middn van 'n 16sn êeuw gounk 't minder goed. De loaknindustrie zat op zyn gat en d'r wos vele armoe. Dat wos êen van de reedns woarom da 't calvinisme zuk e succes adde in 't streke. Êen van d'oogtepuntn van 'n [[Beeldnstorm]] wos in Poperienge.
* In 1678 kwam Poperienge by Vrankryk ounger Lodewyk XIV. 
* In 1713 kwam Poperienge by Ôostnryk, deur 't Verdrag van Utrecht.
* Op 25 april 1794 kwam Poperienge were by Vrankryk voor e goe 20 joar.
* In 'n [[Êestn Weireldôorlog]] blêef de stad vry; ze wos dus ni hêle kapot emakt lik Yper. Poperienge zag mêer of in 'n [[Twiddn Weireldôorlog]].

== Beziensweirdigheedn & attraksjes ==
:[[Ofbeeldienge:Nuvola single chevron right.svg|15px]] ''Kykt noa [[Bouwkundig erfgoed in Poperienge]]''
* [[Talbot House]]: een opvangcentrum voe d'Iengelse soldoatn in [['14 - '18]], woa da ze e bitje kusn rustn vôorn da ze were na 't front moestn.
* Kom je mi je [[vèlo]], ton ku je de [[Hoppelandroute]] (43&nbsp;km) e ki probeern. Ze legt in 't nôordwesn va Poperienge, tegen [[de Schreve]].
* [[Maria Ommegank|Ommegank]]: de joarlikse procesje ('n êestn zundag va juli) ter erinnering an 't miroakel van e dôodgebôorn kiendje da were levend kwam in zyn graf.
* Drie kerkn: [[Sinte-Beirtns (Poperienge)|Sinte-Beirtns]] (loat-gotisch), [[Oeze Vrouwn (Poperienge)|Oeze-Vrouwn]] (gotisch), e [[Sint-Jan (Poperienge)|Sint-Jan]] (gotisch).
* Hopmuseum: je lêert er olles over [[ommel (plante)|ommel]] en 'n plok.
* Hoppefêestn: vullebak fêestn, mit e grôotn stoet; olles stoat in 't têekn van 'n ommel vaneigens.

== Bekende Poperienknoars ==
* [[Geike Arnaert]] (1979), zangeresse
* [[Lanceloot Blondeel]] (1498-1561), kunstenoare 
* [[Leonard Lodewijk De Bo]] (1826-1885), schryver van standaardwerkn vo 't West-Vlams. Ni in Poperienge ebôorn, moa d'r wel lange ewund.
* Lucien Deschodt, oud-burgemêester en volksvertegenwôordiger voe de [[CVP]].
* [[Dirk Frimout]] (1941), 'n êestn Belg in de ruumte. 
* [[Mêester Ghybe]], fictivve figeure uut de folklore.
* [[Lodewyk Maekeblyde]] (1564-1630), e poater-jezuït.
* [[Anne Provoost]], schryfster.
* [[Henri d'Udekem d'Acoz]] (27 november 1933), oud-burgemêester en nonkel va prinsesse Mathilde.
* Roger Lambert, 'n paster va de onze lieve vrouwe kerke.

== Poperiengs ==
De toengvol van Poperienge trekt styf goed op 'n dien van Yper e [[Veurne]], e komt van ol de West-Vlamsche dialectn messchiens nog 't mêest overêen met 't [[Vlemsch]] in [[Frans-Vloandern]]. E poar kenmerkn van 't Poperiengs:
* 't Vôorvoegsel van de verleedn dêelwôordn is ''e'' en ni ''ge'' 
:Vôorbeeld: ''En et dat nie ezeid''.
* In 't Poperienks moakn ze dikkers 't mêervoud van wôordn mi 1 lettergrepe deur d'r een -s an te plakkn:
:Vôorbeeld: ''Wyder eetn friets''.
:Vôorbeeld: ''De tands van de kats zyn scherp''.
* E typies woordje bie de Poperingnaars is ''enni?'' Meestol komt dat op 't einde van de zinne, voe bevestiginge te vroagn van de tegenparty lik:
:Vôorbeeld: ''Ken dat toch èzeid, enni?''
:Vôorbeeld: ''Dat zin oglyk toeren, enni?''
:Vôorbeeld: ''Dat wist je nie, enni?''
* Nog e typies stopwôordje by Poperienknoars is "''bing''". 't Kut ouk ecombineerd zyn mi anger stopwôordjes.
:Vôorbeeld: '''t Is oglyk etwot te zeggn enni, bing.''

== Streekproductn ==
* [[Hommelbier]]
* Ennepot: enne, koof en keun in gelatinesaus. Om koud op t'eetn. Ze moakn da surtout in de weke da 't kerremesse is in Poperienge (vlakby, in 't nôorden van [[Vrankryk]], bestoat er e varioasje op da ze [[:fr:Potjevleesch|Potjevleesch]] noemn).
* Mazarinetoartn: tartje in warme sause mi [[butter]] en [[kanêel]].
* [[Ommel]]- of Hoppescheutn: de jounge lootn of scheutn van de hoppeplante; styf ewild deur de sjieke restorangs.
[[Ofbeeldienge:AfficheACDC.JPG|thumb|<center>Affiche van 't optreedn van [[AC/DC]] in ''Hotel Belfort'' (1977)]]
== Varia ==
* Poperienge is vernoemd in ''The Canterbury Tales'', e weireldberoemd, Iengels werk van Geoffrey Chaucer uut 'n 14sn êeuw. In 't ounderdêel ''Chaucer's Tale of Sir Topas'' kuj de vogende passage leezn:
: Yborn he was in fer contree, In Flaundres, al biyonde the see, At Poperyng in the place;
:(vertoald) E wos ebôorn in e plekke in e ver land, In de Vloanders over de zêe, Poperienge wos de noame; 
* In Poperienge bestoat er e relatif grôotn [[metal]]-aanang. In 1984 en 1985 was t'r ''Poperinge Heavy Sound'', e festival da 't niveau van Graspop ad. In 1985 en ze d'rmei estopt omdan d'r e poar Duutschers, die te vele edrounkn addn, 't kerkof en begun upgroavn. [[Metallica]] et nunder êeste Belgische optreedn in de Maecke Blyde espeeld op 12 februoari 1984. Ouk  vo [[Slayer]] wos Poperienge nunder êeste Europeesche optreedn. [[AC/DC]] et in 1977 nog opetreedn in ''Hotel Belfort''.

== Kernn ==
Buutn 't steej zevve, leggn der in de gemêente nog de [[deelgemeente|dêelgemêentn]] [[Krombeke]], [[Proovn]], [[Rinnegelst]], [[Roesbrugge-Oarienge]] en [[Woatou]]. [[Abêle]] en [[Sient-Jan-ter-Biezn]] zyn ouk twêe dorptjes op 't groundgebied va Poperienge, moa 't zyn gin dêelgemêentn.

{| border="0" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF"
|- align="center" bgcolor="#CCCCCC"
! # !! Noame !! Ippervlakte !! Bevolkienge (1999)
|- align="right" bgcolor="#efefef"
|I || align="left" | Poperienge || 47,61 || 12.644
|- align="right"
|II || align="left" | [[Krombeke]] || 8,54 || 711
|- align="right" bgcolor="#efefef"
|III || align="left" | [[Proovn]] || 13,10 || 1.394
|- align="right"
|IV || align="left" | [[Rinnegelst]] || 15,20  || 1.405
|- align="right" bgcolor="#efefef"
|V <br/><small>(VII)</small> <br/> <small>(VIII)</small>|| align="left" |  [[Roesbrugge-Oarienge]] <br/> - [[Roesbrugge]] <br/> - [[Oarienge]] || 11,60 <br/>&nbsp;<br/>&nbsp; || 1.105<br/>&nbsp;<br/>&nbsp;
|- align="right"
|VI <br/><small>(IX)</small> <br/> <small>(X)</small>|| align="left" | [[Woatou]] <br/> - [[Sient-Jan-ter-Biezn]] <br/> - [[Abêle]] || 23,28 <br/>&nbsp;<br/>&nbsp; || 1.940 <br/>&nbsp;<br/>&nbsp;
|- align="right" bgcolor="#efefef"
|}

De gemêente Poperienge grenst an e masse landelikke dorptjes, en deur ze lange landsgrenze (de ''Schreve'') ouk a verschillige Fransche gemêentn:
[[Ofbeeldienge:MapPoperinge.svg|thumb|350px|left|Poperienge, dêelgemêentn en beurgemêentn. De geive stikkn zyn bebouwde kernn.]]
{| align="left"
|-
|
*a. [[Bevern-a'n-Yzer]]
*b. [[Stoavel]]  
*c. [[Westvletern (Vletern)|Westvletern]] 
*d. [[Oostvletern]] 
*e. [[Elverdienge]] 
*f. [[Vloamertienge]] 
*g. [[Dikkebus]] 
*h. [[De Klyte]] 
*i. [[Westouter]] 
[[Vrankryk]]:
*j. [[Boeschepe]] 
*k. [[Godsvelde]] 
*l. [[Stêenvôorde]] 
*m. [[Winnezeele]] 
*n. [[Houtkerque]] 
*o. [[Bambecque]] 
|}
{{clear|left}}
== Zustersteedn ==
* Zatec in Tsjechie, sedert 1964
* Wolnzach in [[Duutsland]], sedert 1965
* Hythe in [[Iengeland]], sedert 1980
* Rixensart in Belgie, sedert 1990

== Externe koppelienge ==
* [http://www.poperinge.be Website van de gemêente]
* [http://poperingeverbeeldt.be/ Foto's van overtyd]
* [http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=B345155060928 Mazarinetoartn erkend]
* [http://www.google.be/maps?f=q&hl=nl&geocode=&q=Poperinge&sll=50.805935,4.432983&sspn=4.12447,11.645508&ie=UTF8&ll=50.855376,2.727356&spn=0.032185,0.090981&z=14 Poperienge op Google Maps]

{{commons|category:Poperinge|Poperienge}}
{{GemêentnWVL}}

[[Categorie:Poperienge| ]]
[[Categorie:Stad in West-Vloandern]]