Turksche toaln
Uiterlijk
De Turksche toaln zyn toaln van e zeste toalfamilie, die ekout zyn van de Middellandsche Zêe over Centroal-Azië toet in Nôord-Ôost-Rusland. Ze zyn oltemets nog toet de Altaïsche toaln ereeknd, mo doarover is er nog indeliks vele discuusje. In 't hêle zyn der e goe 180 meljoen menschn woavan dat er e Turksche toale nunder moedertoale is.
Indêlienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Oghuz (Zuud-westelik algemêen Turks)
[bewerkn | brontekst bewerken]- West-Oghuz
- Turks (63 meljoen, kerngebied: Turkeye, Turks-Cyprus, Balkan, oek de moedertoale van e masse immigrantn in de reste van de weireld (bevôorbeeld Duutsland, woa dan der 2 meljoen menschn Turks koutn)
- Gagauz (150 000, kerngebied: Balkan, Moldoavië, Oekraïne, Kazakstan)
- Azeri (31 meljoen, kerngebied: Azerbeidzjan, Iran, aar buurlandn)
- Balkan Gagauz Turks (330 000, kerngebied: Turkeye, Grieknland, Noord-Macedonië)
- Ôost-Oghuz
- Turkmeens (9 meljoen, kerngebied: Turkmenistan, Iran, Irak, Turkeye)
- Khorasan-Turks (400 000, kerngebied: Khorasan (Iran))
- Zuud-Oghuz
- Afshar (600 000, kerngebied: Afghanistan, Iran (oltemets ounder Azeri ezet)
- Verschillige toaln in Iran (Qashqai, Sonqori, Aynallu)
Kipchak (Nôord-westelik algemêen Turks)
[bewerkn | brontekst bewerken]- West-Kipchak
- Kumyk (365 000, kerngebied: Turkeye, Dagestan, Nôord-Ossetië, Tjetjenië)
- Karachai-Balkarisch (400 000, kerngebied: Kabardië-Balkarië, Karatjaj-Tjerkessië (Rusland))
- Krim-Tataars (400 000, kerngebied: Krim, round de Zworte Zêe)
- Krymchak (100, kerngebied: Krim (Krim-Tataars met Hebrêeuwsche invloedn)
- Karaim (6, kerngebied: Krim (Krim-Tataars met Hebrêeuwsche invloedn)
- Urum (45 000, kerngebied: Grieknland, Oekraïne)
- Nôord-Kipchak (Wolga-Oeral)
- Tataars (8 meljoen, kerngebied: Rusland (Tatareye, aar republiekn)
- Baraba (8000, kerngebied: Rusland (verzeker dialect van Tataars))
- Bashkir (1,3 meljoen, kerngebied: Rusland, Oezbekistan, Kazakstan)
- Mishar
- Zuud-Kipchak (Aral-Kaspisch)
Oeigoers (Zuud-ôostelik algemêen Turks)
[bewerkn | brontekst bewerken]- West-Oeigoers
- Oezbeeks (23 meljoen, kerngebied: Oezbekistan en landn derround)
- Oeigoers (12 meljoen, kerngebied: Xinjiang (China), Kazakstan)
- Taranchi
- Ôost-Oeigoers
- Êentige toaln in China, tope goed voun 80 000 gebrukers
Siberisch
[bewerkn | brontekst bewerken]- Nôord-Siberisch
- Sakha/Jakoets (450 000, kerngebied: Rusland (Sakha/Jakoetsk))
- Dolgan (5 000, kerngebied: Rusland (Sakha/Jakoetsk)
- Zuud-Siberisch
- Sayan-Turks
- Tuvan (200 000, kerngebied: Rusland, Mongolië, China)
- Tofa (30, kerngebied: Rusland (Irkoetsk))
- Jenisei-Turks
- Khakas (60 000, kerngebied: Rusland)
- Fuyü Gïrgïs (600, kerngebied: NO-China)
- Shor (10 000, kerngebied: Zuud-Rusland)
- Chulym-Turks
- Chulym (400, kerngebied: Rusland)
- Altai-Turks
- Altai (70 000, kerngebied: Z-Rusland, Mongolië, China)
Oghur
[bewerkn | brontekst bewerken]- Tjoevasjisch (1,3 meljoen, kerngebied: W-Rusland)
- Êentige dôo toaln, lik Huns
Arghu
[bewerkn | brontekst bewerken]- Khalaj (40 000, kerngebied: Iran)