Venetioansche Schole (schilderkunst)
De Venetioansche Schole is e schole binn de Italioansche schilderkunst in Venetië van 't ende van de 15ste êeuwe tout in de 18ste êeuwe.
Giovanni Bellini wordt anzien als de stichter van de Venetioansche Schole. Je kwam uut de schildersfamilie Bellini, die bestound uut voader Jacopo Bellini, zyn zeuns Gentile Bellini en Giovanni Bellini en zyn schonzeune Andrea Mantegna.
De schole kendeg eur goudn tydperk in de 16ste êeuwe me Giorgione, Titiaan, Tintoretto en Veronese.
In feite stopte de bloei van de schole met den dôod van Tintoretto in 1594, moar in de 18ste êeuwe kwamt er e nieuw hoogtepunt met de mêer decoratieve kunst van Giovanni Battista Tiepolo, Canaletto, Pietro Longhi en Francesco Guardi.
Ountstoan
[bewerkn | brontekst bewerken]Tout diep in de 15ste êeuwe zoatn de Venetioansche schilders nog vaste in de Byzantynsche tradiesje. Deur dien invloed van de mozaïekn zyn ze lange ip e platte maniere met e verguldn achterground bluuvn schildern.
Dominico Veneziano, e Venetioan die in Firenze werkte, was een uutzounderienge in zyn tyd en e voorloper van de Venetioansche Schole.
Van grôot belang was Antonello da Messina. J'haad in zyn lêertyd in Noapels Vlamsche kunstenoars lêern kenn, die hem den olieverftechniek toogdn. Den êestn die dien techniek gebruukt haad was Jan van Eyck, in 't begun van de 15ste êeuwe.
Van 1475 tout 1476 weunde Antonello da Messina in Venetië en j'introduceerde doa de nieuwn techniek, wa da vor e nieuw tydperk in de Venetioansche schilderkunst zorgde.
De Venetioann, die van nateure uut begoafd zyn met e zuver kleurgevoel, woarn styf enthousiast over den olieverftechniek, die veel nieuwe meugelikheedn gaf vo kleur- en lichteffectn were te geevn. Vodien wierd er in Itoalië allêene mo me tempera, ip boasis van eiwit, of lymverve geschilderd.
Deurda Giovanni Bellini lange in den atelier van zyn voader blêef werkn ist 'n mo loate begost me d'ountwikkelienge van zyn eign styl. 't Bezoek van Antonello da Messina an Venetië makte zyn talentn los. Bellini zyn invloed was enorm en uut zyn schole kwoamn Giorgione en Titiaan vôort.
Kenmerkn
[bewerkn | brontekst bewerken]De Venetioann voundn kleur belangryker of de têekenienge. In de schilderkunst van de Renaissance wierd er in kleurvlakkn geschilderd, die deur dudelikke lynn bepoald wierdn. De schilderkunst was dus têeknkunst me kleuripvullienge. Mo de Venetioann brochtn doa vernieuwienge in. Z'ountdektn dat 't leevn en de bewegienge nie in de lyne moar in de kleur zelve lag. Ze lietn de kleurn in makoar overgoan en vermiengdn ze. De lynn wierdn vervangn deur schoaduwn en de bewegiengn verleevndigdn deur de contrastn van kloar en dounker. Die clair-obscur, woaby dat er me licht en schoaduweffectn gewerkt wordt en woaby dan d'r specioale objectn belicht wordn, begost vele gebruukt te wordn deur de maniëristn.
Nog e vernieuwienge in de Venetioansche schilderkunst was 't landschap. Vó die periode was ter nog gin sproake van een echt leevnd landschap. Ze gebruuktn wel landschapselementn, moar e leevnd landschap me sfeer was e nieuw element.
De Venetioansche Schole is e voorloper gewist van d'Hollandsche Schole in de 17ste êeuwe met o.a. Rembrandt, Frans Hals, Johannes Vermeer en Jan Steen, en ook van de schilderkunst van d'impressionistn uut de twiddn elft van de 19ste êeuwe.
