Vierschare
De vierschare was in 't Ancien Regime een rechtbank woa da zowel strafrechtelikke zaken als burgerlikke zaken gevonnist wiern. Vierscharen werkten ip lokaal niveau. De heer van de heerlikeid of 't rechtsgebied stelde de schepens an. 't Waren die schepens die recht spraken. Den baljuw als vertegenwoordiger van 't keuninklik gezag kost overtreders van de wet vôor de vierschare trekken, en ie wakte d'r ook over dat d'uutsprake van de schepens uutgevoerd wier. 't Woord vierschare verwyst no de vier banken voe de vier partyen by 't proces: d'eiser, de verwerder (de gedaagde), de schepens als rechter, en den baljuw als openbaar ministerie.
Locatie van de vierschare van 't Brugse Vrye
[bewerkn | brontekst bewerken]Voe 't Brugse Vrye zetelde de vierschare in de Middeleeuwen in de Steiger (ten Steeghere), een gebouw ip de Burg van Brugge by d'Illig-Bloedkapelle, en later in 't Landuus van 't Brugse Vrye, ook ip de Burg van Brugge, mor an den overkant van 't pling tegenover de Bloedkapelle.
Taken van de vierschare van 't Brugse Vrye
[bewerkn | brontekst bewerken]Recent ounderzoek wêes uut dat de strafrechterlikke zaken wiern ipgesplitst in enerzyds moordzaken, verkrachtinge, en andere zware delicten waarip dat de dôodstraffe stound, en anderzyds de klêne misdryfsjes, injuriën genaamd, womee dat bedoeld wiern al de zaken lik schelden, verwyten, bloeneuzen, trekn en duwn, waarip dat er erestraffen stoundn.
Ingeval dat de dôodstraffe wier uutgesproken wier ze meestal uutgevoerd ip de Burg, dus vlak vôor 't Landuus. De beul die 't werk moste doen wier tonne de scherprechter genaamd. Eén van de bekende scherprechters die voe 't Brugse Vrye werkte was Hans-Jürgen. Onderzoek van criminele rechtsprake kun je doen an d'and van baljuwsrekeningen. Ze wordn bewaard in 't Algemeên Ryksarchief in Brussel, en dadde vanaf de Middeleeuwen. Ook 't Stadsarchief Brugge bewaart een oeden verluudboek waarin dat er vonnissen van criminele processen zyn bewaard.
De burgerlikke zaken die deur de vierschare gevonnist wiern, waarn al de zaken wo dat er tussen den eiser en de verwerder een ounderling contract was, een verbintenisse, lik byvoorbeeld een koopcontract, e pachtcontract, een arbeidscontract, enzovodder. Processen vôor de vierschare waren in 't openbaar, met minimum twêe schepens.
Procedeure
[bewerkn | brontekst bewerken]Processen vôor de vierschare begosten geweunlik met een eis, overtyd heesch genaamd. Processen die begost waren vôor de kamer, maar afgeleid wiern no de vierschare wieren requeste loco heesch genaamd. Ondanks de taakverdelinge tussen de kamer en de vierschare, en ondanks 't verschil in begundocument, verliep de procedeure in 't Vrye grotendeels gelykig.
Afschaffinge
[bewerkn | brontekst bewerken]In 1787 probeerde den Oostenrykse keizer Jozef II 't rechtswezen in de Zudelikke Nederlandn t'ervormen, mor omdat er vreed vele protest tegen kwam, is dadde uutendelik nie deure gegaan. In de jaren die volgden was 't heel onrustig in Europa: in 1789 was er de Fransche Revolutie, de Brabantse Omwentelinge, riepen de Verenigde Belgische Staten under ounafankelikheid uut, wiern ze were veroverd deur d'Oostenrykers, vielen de Franschen binn, eroverden d'Oostenrykers uus nog ne keer, en vielen uutendelik de Franschen definitief binn. Met de komste van Napoleon en de Franschen wier heel 't rechtssysteem van 't Ancien Regime ofgeschaft. De vierschare en de kamer van 't Brugse Vrye wier vervangen deur de Municipaliteit van de stad Brugge en 't Land van 't Vrye.
Bronne
[bewerkn | brontekst bewerken]- INGHELBRECHT, L., Processen in het Brugse Vrije, Taakverdeling tussen kamer & vierschaar, in: Jaarboek Spaenhiers, Koekelare, 2007.