Brielle

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

Brielle Den Briel

Liggienge van de voormalige gemêente Brielle
Provinsje	Zuud-Holland
Gemêente	Vôorne an Zêe
Coördinoatn	51°53′NB 4°10′OL
Ippervlak	11,26 km²
Inweuners	14.128 (2023)
{{{foto}}} {{{byschrift}}}

Brielle, ook wel Den Briel, is e stad in d' Hollandsche provinsje Zuud-Holland geleegn ip 't eiland Vôorne-Puttn. Ip 1 januoari 2023 fusioneerde de gemêente Brielle met Hellevoetsluus en Westvoorne toet de nieuwe gemêente Vôorne an Zêe.

Neffest de stad zelve omvatte de gemêente Brielle ook de dorpn Vierpolders en Zwartewaal. De gemêente makte dêel uut van 't soamnwerkiengsverband Stadsregio Rotterdam en loater van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag.

Brielle is geleegn an 't Brielse Meer, een ofgedamd gedêelte van de Moas dat oentwikkeld is toet e belangryk recreoasjegebied. 't Ligt ten ôostn van d' oude voargeule Brielse Gat. Toet 1700 wierd da woater gebruukt vo verbiendienge noa Rotterdam, doarachter is 't verzand woadeure da 't Gat minder goed bevoarboar wierd. 't Goereese Gat was een alternatief.

Geschiedenisse

Brielle is een oude vestiengstad en de bekendste bedevoartsplatse van Zuud-Holland. De vestienge van Brielle die vo 't grotste dêel stamt uut de 17e êeuwe is e ryksmonument en êen van de best bewoard gebleevn verdedigiengswerkn in Holland.

De noame komt van 't Keltisch woord 'brogilo' ('ingeslootn gebied, jachtgebied'). In de 11e en 12e êeuwe bestoend Voorne uut e poar klêene en grôte eylandjes. Ip die eylandn begostn boerefamilies under te vestign. Ze bewerktn veengroend vo landbouw en veetêelt, moa de gebiedn overstroomdn regelmoatig deur de Nôordzêe en de Moas. Doarom begostn ze dykn an te legg'n. Deur de vele overstromiengn wierd 't bewerkt land een eyland en azo oentstoend stilletjesan Brielle.

Den 1stn april 1572 wierd de stad bezet deur de woatergeuzn. D' Innoame van Den Briel wordt algemêen gezien lyk 't eigntlyk begun van den ipstand teegn Filips II van Spanje binst de Tachtigjoarign Oorloge.

In 1585 wierd Brielle Iengels bezit: keuniginne Elizabeth I krêeg 't in oenderpand, tegoare met Ostende, Vlissiengn en Fort Rammekens, in de plekke vo militaire en financiële hulpe in de stryd teegn Spanje. In 1616 kwoamn de gebiedn were by de Republiek van de Verênigde Nederlandn.