Zworte kroaie
| Zworte kroaie | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 E kroaie | |||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Sorte | |||||||||||||
Corvus corone
 |
De zworte kroaie (Corvus corone) is e grôotn zangveugel uut de familie van de kroaiachtigen.
Uutzicht
[bewerkn | brontekst bewerken]Kroain zyn e bitje klinder of roavn (roavn kun bykan 70 cantmeiter lank komn, kroain mor e grôte 50). Ze trekkn der wel stief up, ze zyn hêlegans zwort en up nunder pluumn zit er e groenn schienk.
Verspreidieng en leefgebied
[bewerkn | brontekst bewerken]Zworte kroain komn vôorn in hêel West-Europa en in NO-Azië (corvus corone orientalis). Doatusschn komt de boente kroaie vôorn (die oek witte pluumn het, corvus cornix). De twêe sôortn zyn ountstoan deur ander beisn 'n latstn Ystyd verschillnde populoasches anders evolueerd zyn. Ze kunn wel nog leevnde en zest vruchtboare joungn krygn, die wel eki gebeurt an de grenzn va nunder verspreidiengsgebied.
Kroain komn e bitje overol vôorn (up en round stikkn, mor oek round bebouwienge en in steejn).
Leevnswyze
[bewerkn | brontekst bewerken]Teetn
[bewerkn | brontekst bewerken]Kroain eetn vanolles, mo ze zoekn surtout achter dôo bêestn (lik bêestn die dôod ereen zyn). Z'eet oek wel fruut, zoadn, eiers, overschottn (woadeure dan der oek vele up vuulhoopn zittn) en klindere bêestn (wormtjes, fernient, muuzn, kuntjes,...).
Vôortplantienge
[bewerkn | brontekst bewerken]
Kroain leggn e stik of 7 eiers in e nest da trekt up dadde van en ekster (in hoge boomn mêestol). Achter e klêne 20 doagn komn d'eiers uut en toune geevn de twêe ouders nunder teetn (oltemets nog tope met e jounk van 't joar dervôorn). Achter e goe 35 doagn vliegt z'uut.
Doenienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Kroaien en eksters zyn styve slimme veugels. Ze zyn by de zeldzoame bêesten die de geluudn en stemmn van minsen kunn achterdoene. Ze kenn ôok simple vormen van alloam moakn voe beetr an teetn te groakn.
Voe de nootn te kroaken vliegn ze der mee hôge in de lucht en loatn ze vollen ip nen arten ounderground. Doadeure zyn der regelmoatig ruutn gebrookn in de chique veranda's en me glas overdekte binnenovekes lik in 't Vlams parlement.
In steejn zyn der ol ezien die nootn loatn voln up zêbrapoadn me luchtn. Ander toene otto's passeern, ryen dedie die nootn in brokkn en at were groene is voe de menschn die te voete zyn, landn ze en kunn ze de binnekant van de note uuthoaln en upeetn.