Griep

't Griepvirus dat de Hong Konggriep verôorzaakte (omtrent 100.000 kêern vergrôot)

Echte griep is e ziekte die deur 't influenzavirus wor verôorzaakt en die de luchtweegn enfecteert. Veel mensn zeggn dan ze griep hèn binst dan ze moa juuste een zwoare koude hèn met een bitje korses. Echte griep is een stikstje zwoarder in zyn symptoomn, met een kanse, voarol by d' oude mensn, dan ze dervan stervn.

Symptoomn

Griep kan rap kommn uzettn. Typische symptoomn zyn korses, een zêre kop, hoestn, een zêre kele, styve spiern, een verstopte neuze, en gin goeste hèn van 't eetn.

Pandemie

Aan 't ende van den Êestn Weireldoorloge in 1918 zyn der miljoenn mensn aan de Spoanse griep gestorvn. Klindere pandemieën kwaamn der voarn in 1957 (Azioatische griep) en in 1968 (Hongkonggriep) woaby dan der tienduzenden mensn ommekwaamn. De recente Mexicoanse griep is sedert 11 juni 2009 deur de Weireldgezoundheidsorganisoasje officiêel toet een pandemie uutgeroepn.

Veugelgriep

In 1997 wierd er een variante van 't griepvirus gevoundn, dat ounder veugels gelik kiekens en eendn voarenkommn, en dat in Hong Kong van veugels noa mensn oversproung. De variante is gekend as influenza A/H5N1, en hè hem in de kommende joarn voarol over Zuud-ôost Azie versprêed. Gelukkig is de infectie olsan van veugel noa mens en nie van êen mens noar een ander, van de mortaliteit is hoge (teegn de 60%).

Preventie

Een verpleegstr die met een speitjie FluMist e patiente vaccinirt

Vaccinoasje teegn griep is meugelik, moar omdat 't griepvirus zo rap muteert hè j' ieder joar een ander vaccin nôdig. 't Sôorte vaccin da moe gebruukt wordn wor gecoordinêerd deur de WHO (Weireldgezoundheidsorganisoasje).

Risikogroepn

• mensn van 60 joar of ouder
• mensn die een hertattakke g'hèd hèn, of een hertoperoasje hèn oundergoan
• mensn met astma of loungenemfysèm
• mensn mè sukerziekte
• mensn mè een nierziekte (moa nie nierstêenn)
• mensn mè stêenpuustn, en under familie
• mensn die ounlangs een mergtransplantoasje hèn g'hèd
• mensn mè HIV of AIDS
• mensn mè verminderde weerstand, gelik achter bestroalienge voa kanker
• kienders die vôr een langen tyd aspirine of iet gelykoardigs moetn pakkn

Mensn in de risikogroepn krygn mêestol in oktober een uutnôdigienge van under huusdokteur voar een joarlikse pikeure t' hèn.

Diagnose

De diagnose van griep wordt in d' êeste plekke up boasis van klinische symptoomn gemakt. Analyse van een monster van 't neus- of keelslymvlies kan d' ôorsrpounkelike diagnose bevestign.

Behandelienge

Over 't olgemêen houdn mensn die nie in de risikogroepn zittn gin schoa over van de griep. Bovendien is griep êen van die sôortn ziektn woarda 't lichaam zyn immuunsystèm uutendelik zelve een uplossienge viendt. Mensn woavan da 't immuunsystèm nie goed werkt (gelik mensn met AIDS) kunn'n mè anitviroale middels behandeld wordn.

Vôorbêeldn van antiviroale middels zyn :

• Amantadine
• Rimantadine
• Oseltamivir (merkname Tamiflu)
• Zanamivir (merkname Relenza)

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Influenza van Wikimedia Commons.