Israël

Stoat Israël מדינת ישראל (Medinat Yisrael) دولة إسرائيل‎ (Dawlat Israïl)
Liggienge van Israël
Officiële toale	Hebreeuws, Arabisch
Hoofdstad	Jeruzalem
Stoatsvorm	Republiek
Stoatshoofd	President: Isaac Herzog
Êerste minister	Benjamin Netanyahu
Ippervlak	22.072 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	9.585.000 (2022) 434 inw./km²
Munte	Israëlische shekel
Tydzone	UTC+2 (zomertyd: UTC+3)
Landcode	IL, ISR
Telefongcode	(+972)
Internet-TLD	.il
Nationale fêestdag	14 meie (Ounofhankelik in 1948)

Israël, officiel de Stoat Israël, (Hebreeuws: מדינת ישראל - Medinat Yisraël; Arabisch: دولة اسرائيل - Dawlat Israïl) is e land in West-Azië. De bevolkienge telt 9,6 miljoen mensen (2022).

't Grenst in 't nôordn an Libanon, in 't nôordôostn an Syrië, in 't ôostn an Jordanië, in 't zuudn an Egypte en in 't westn an de Middellandse Zêe. Den hoofdstad en ook de grôotste stad van Israël is Jeruzalem. Andere belangryke steedn zyn Tel Aviv en Haifa. Een bekende stad in 't zuudn van 't land is Eilat.

Koarte van Israël

De gebeurtenissen uut den Bybel speeln under voe 't grôotste dêel of in Israël. 't Land telt verschill'nde bevolkiengsgroepn, wovan de grôotstn dedie van de Joodn (75%).

Geschiedenisse

Den Bybel vormde vo de zionistn den basis vo te toogn dan ze recht han ip 't gebied in 't Middn-Ôostn en d' iprichtienge van de stoat Israël. Sedertdien kende de jounge stoat vele gewelddoadige conflictn, woavan dan der ênigte den dag van vandoage nog assan vôortdeurn.

In de 19ste êeuwe wierdn de joodn vooral in Ôost-Europa zwoar vervolgd. Doadeure ountstound er e verlangn noar een eign joodsche stoat. Vo de joodn kost dat allêne mor in Palestina gevestigd wordn, want da was vor hunder 't beloofde land.

De Joodsche journalist Theodor Herzl uut Ôostnryk-Hongareye richtte de zionistische bewegienge ip, die streefde noar en eign stoat. Je makte da verlangn bekend ip e zionistisch weireldcongres in 1897. Palestina was ton nog e dêel van 't Ottomoans Ryk.

De Turkn kwoamn sterk verzwakt uut den Êeste Weireldoorloge en in 1920 kwam Palestina e Brits mandoatgebied.

Achter de Twidde Weireldoorloge vertrokkn d' overleevnde joodn van de nazi-concentroasjekampn massoal noa Palestina. In 1947 begost den Arabisch-Israëlischn Oorloge, e burgeroorloge tusschn Arabische en Joodsche inweuners van 't Brits Mandoatgebied Palestina. Israël sloagde derin van e grôot dêel van 't Brits gebied te verovern. Vele Palestynn vluchtegn weg of wierdn verdreevn deur d' Israëlische troepn.

De 14ste meie 1948 riepn de joodn de stoat Israël uut. Doarip kwam d' immigroasje serieus ip gank. In d' êeste drie joar verdubbelde de joodsche bevolkienge. De gebeurs woarn nie gediend met die nieuwe situoasje en der volgdn nog vele oorloogn. Deur d' Amerikoansche steun kost Israël e leger ipbouwn die sterker was of al de legers van d' omriengende landn t' hope.

Tegenwôordig kent 't land vele probleemn met de Gazastrooke. In 2008 en 2012 moest Israël ingrypn deur de raketanvall'n van de terreurorganisoasje Hamas.

Israël e zezelvn vrêed economisch ountwikkeld en et een ooger welvoartsniveau of zyn gebeurs. Vorol ip technologisch gebied blienkn z'uut.

Districtn

De districtn (mechoz, mêervoud: mechozot) zyn:

• Jeruzalem (Jeroesjalajiem), oofstad Jeruzalem
• Nôordn (Tsafon), Nazareth
• Haifa (Chefa), Haifa
• Centrum (Merkaz), Ramla
• Tel Aviv (Tel Aviv), Tel Aviv
• Zuudn (Darom), Beër Sjeva

De districtn Nôordn, Haifa, Centrum en Zuudn zyn ounderverdêeld in subdistrictn (nafa, mêervoud: nafot).

• 
  Luchtfoto van Israël
• 
  De rotskoepel ip den Tempelberg
• 
  De "minarette van Israel" ip den Tempelberg
• 
  Geld uut 1939.
• 
  Een paspôort uut den tyd van 't Brits Mandoat Palestina.

Lienks noa buutn

• Officieel portoal van d' Israëlische regerienge
• Officiële website van 't Israëlisch ministerie van Buutnlandse Zaken
• Ipsommienge van de basiswettn ip d'n officiële website van de Knesset

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Israel van Wikimedia Commons.