Myxomatose
Myxomatose es e dôdelikke ziekte die allêne mo by kenyns vôornkomt. De ziekte wordt verôorzoakt deur 't Myxoma-virus en verspreid deur al bloedzuugnde insektn lyk luuzn, muggn en vlôoin. De ziekte e va langst oe mêer te vindn by temme kenyns, zelfs by kenyns die zyn ingeënt.
Symptoomn
[bewerkn | brontekst bewerken]Wrêed typisch zyn de kankerachtige bultn die under ountwikkeln ip 't vel. Allêne zyn die bultn der nie alsan, woaby da je toun moet iplettn van verkêerde diagnose. Verder e je ôok nog dikke ôorrandn, sloaperige, dikke of toe ôogn met etter die dudelik verwyzn no myxomatose. De vorme zounder bultn die ip Pasteurella trekt, es spytig genoeg dodelikker dan de geweune vorme me bultn.
Geschiedenisse
[bewerkn | brontekst bewerken]Z'en de ziekte vôor 't êest etwoar in de joarn 1800, by toevol by meegebrochte kenyns gevounn in Uruguay. Deur dan de Australiërs veel probleemn addn met wilde kenyns, die ulder do onnatuurlyk, zonder natuurlikkn vyand en dus ongestôord kostn vestigen, en ze de ziekte kunstmoatig verspreid vôo de populoatie van die bêestn te loatn doaln.
Ne Fransn bacterioloog, Dr. Paul Armand Delille, et de ziekte in juni van 't joar 1952 ingebroch by twêe kenyns die ip zyn erf roundliepn. Ne wilde 'm of van de kenyns ip zyn erf. Ze weetn nie juste oe of wa, ma binn de vier moandn was 't em al nen epidee die em al 50 kilomeiters van zyn erf verspreid a. Ne peisde em dan 't verzekerst stropers woarn die e poar kenyns van zyn erf gepakt ann en ip dæ maniere de ziekte en elpn verspreidn. De ziekte bereikte Iengeland in 1953. Twêe joar loater in 1954 wa byna 90% van de wilde kenynnebevolkienge gekerveerd in Frankryk.
Inentienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Der es en inentienge da e kenyn vôor zes moandn ka beschermn. Ze makt gebruuk van et levend virus Shope fibroma. In Australië es die inentienge illegoal.
Natuurlikke resistentie
[bewerkn | brontekst bewerken]Der zyn zeldzoame gevalln bekend waby dan de nakomeliengn van en ôoit besmet kenyn e natuurlikke resistentie ountwikkeln.