Nero (keizer)
Nero (Antium, 15 december 37 - teegn Rome, 9 juni 68) was een Romeinsen keizer van 13 oktober 54 toet an zyn dôod. Je was de zeune van Gnaeus Domitius Ahenobarbus en Julia Agrippina de joungere en was langst hur kant verwant an den keizer Augustus.
Naamn
[bewerkn | brontekst bewerken]Zyn ôorsprounkelike name (voar zyn adoptie deur den keizer Claudius) was Lucius Domitius Ahenobarbus. Achter zyn adoptie veranderde tjie zyn name toet Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus. Otje ton zelve keizer wierd, wierd zyn officiêle name Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus en vanof 't joar 66 Imperator Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus.
Upvolgienge van Claudius
[bewerkn | brontekst bewerken]In 't joar 50 kreeg Nero zyn ma Agrippina, die met den keizer Claudius was getrouwd, 't vô mankoar da Claudius de jounge Nero adopteerdige. Den filosôof Seneca wierd ook vanuut zyn verbannienge teruggeroepn vô Nero zyn lêermêester te zyn. In 't joar 53 trouwdigde tjie met de dochter van de keizer, Claudia Octavia, en in oktober van 't joar 54 wierd Claudius deur Agrippina vergiftigd en zyn zeune Britannicus in 't gevang gesmeetn, zodoanig da zodat Nero hem zounder concurrense toet keizer kost uutroepn. Vô 't toch moa hêelteganstn zeker te maakn hèt Nero Britannicus in februoari van 't joar 55 loatn vergiftign.
Invloed van Agrippina
[bewerkn | brontekst bewerken]Gedeurende d' êeste poar moandn van zyn keizerschap haad Agrippina een grôotn invloed up Nero, moar achter den dôod van Britannicus wier ze uut 't paleis verbann'n zodoanig da den 18-joarigen Nero ollêene an de macht kwaam. Zyn vôrnoamste adviseurs up da moment woarn Seneca en de prefect van de Pretorioanse wacht, Sextus Afranius Burrus. Vier joar derachter (in 59) wierd z' uutendelik in updracht van hur eigen zeune vermôord.
Vrede en welvoart
[bewerkn | brontekst bewerken]D' êeste vuuf joar van zyn keizerschap woarn een goudn tyd vô Rome en 't Romeinse Ryk, mè vrede en welvoart ounder 't kundig advies van Seneca en Burrus. Derachter hield Nero em veel minder bezig met 't besteur en gaaf tjem over an zyn passies vô Griekse culteure, kunste, moar ook an drank en seks.
In 't joar 62 stierf Burrus (de geruchtn zein da tje vermôord was deur Nero), Seneca diende zyn ountslag, moa da wierd deur Nero geweigerd. Nero liet em van Claudia Octavia schêen en ze wierd terechtgesteld, en vervangn deur een maîtresse Poppaea.
De grôte brand van Rome
[bewerkn | brontekst bewerken]Vanof dien tyd gieng het ollemolle bergof. Nero peisde dat je een grôot talent haad as dichter, zanger en acteur, en liet 't besteur hêelteganstn voarn vôr hem up zyn kunstn toe te leggn. Bovendien verwoestte een grôte brand in 't joar 64 een grôot dêel van Rome, en der woarn geruchtn de rounde an 't doen da Nero den brand zelv' haad aangestookn, ofdat je een gedicht an 't componeern was binst dat je noa den brand keek. Da kwaam voarol omdat er een nieuw paleis wierd upgetrokkn up de plekke die deur den brand was platgemakt.
't Grôot en luxueus paleis da Nero liet bouwn in 't verwoeste gedêelte van de stad (de Domus Aureus, of goudn huus), da van den Palatynheuvel toet an den Esquilynheuvel rêekte, makte hem nie geliefd by d' inweuners van Rome. Nie ollêene kostn d' inweuners van de verbrande wykn nie noar under huus werekêren, moa bovendien maktn de grôte kostn een financiêle crisis nog erger.
't Ende
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Is ton ook nie te verwoundern dat in 't joar 65 een complot teegn hem wierd ountdekt, moa da was moa 't begin van de probleemn. Uutendelik kwaamn der in 't joar 68 vier upstandn an 't licht (Glaba in Spanje, Otho in Portugal, Rufus in Gallië en Clodisu Macer in Nôord-Afrika, en dat hèt de Romeinse Senoat doen besluutn Nero of te zettn. On z' hem kwaamn arresteern hèt Nero zyn eign kele deurgesneen.
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Nero van Wikimedia Commons. |