Prinsbisdom Luuk
't Prinsbisdom Luuk was e stoat van 't Heilig Rooms Ryk met ols hoofdstad Luuk en vo 't grotste dêel geleegn in 't België van nu. Tusschn 980 en 985 is 't prinsbisdom oentstoan. Notger, die ton bisschop was van Luuk sedert 't joar 972, krêeg van keizer Otto II van 't Heilig Rooms Ryk nie allêne gêestelike moar ook weireldlike macht oender beschermienge van de keizer. De stoat è mêer of 800 joar bestoan toet an de Luuksche Revoluusje in 1789.
't Prinsbisdom makte vanof 1500 dêel uut van de Nederreyns-Westfoalsche Kreits. 't Gebied besloeg 't grotste dêel van de Belgische provinsjes Luuk en Limburg en ênigte exclaves in andere dêeln van België en Holland.
Goeie Steedn
[bewerkn | brontekst bewerken]De Goeie Steedn (Bonnes Villes) woarn de belangrykste plekkn van 't Prinsbisdom Luuk. Vo 't statuut te krygn van Goeie Stad most de stad omwald zyn. By 't begun van de Nieuwn tyd woarn der 21 Goeie Steedn; in 1651 woarn der definitief 23, twoalf Dietsche en elf Romoansche:
- Dietsche steedn (villes thioises):
- Beringen, Bilzen, Borgloon (vroeger Loon), Bree, Hamont, Hasselt, Herk-de-Stad, Maaseik, Peer, Sint-Truudn, Stokkem, Toengern.
- Romoansche steedn (villes françoises):
- Borgworm, Châtelet, Ciney, Couvin, Dinant, Fosses-la-Ville, Hoei, Luuk (hoofdstad), Thuin, Verviers, Wezet.
Maastricht en Bouillon an e speciaal statuut binn 't prinsbisdom.
Ende van 't Prinsbisdom Luuk
[bewerkn | brontekst bewerken]Van 1789 toet 1791 kwam 't prinsbisdom kort e republiek, binst de Luuksche Revoluusje, en in 1791 were e prinsbisdom. De rolle van prins-bisschop endigde definitief os de stoat g'annexeerd wierd deur Frankryk in 1795. In 1815 kwam 't e dêel van 't Verênigd Keunienkryk van de Nederlandn, en in 1830 e dêel van België.