Van den vos Reynaerde

Dat artikel es geschreevn in 't Ypers.

Van den vos Reynaerde is e Middelnederlands bêestnepos en 't is êen van d'hogtepuntn van de Nederlaanstoalige literatuur. 't Is eschreevn deur Willem die Madocke maekte (Madocke is en oenbekend boek van dienn Willem) an 't ende van de dertienste êeuwe, etwoaschn in Vloandern (verzeker in of nie te verre va Gent), en is gelik andere weerkn van den West-Europeeschn Reinaertcyclus gebaseerd up 't werk Ysengrimus dat in 't Latyn was geschreevn.

De personoages

Reynaert (vos)
Nobel (lêeuw), keunienk
Tybeert (katrol)
Bruun (beir)
Isengryn (wulf)
Grimbeert (das)

't Veroal

Beisn e dag an 't hof va keunienk Nobel zyn olle bêesn te plekke, buutn Reynaert de vos. Reynaert en is gin froain en ol d'aar bêesn kloagn dervan. 'n Keunienk wult nem ankloagn en ne zendt Bruun en Tybeert achter Reynaert. Mo 'n dien is vaneigens veel te lêep (peis mor an d'uutdrukkienge 't Is e lêepn vos) en ne lokt z'in de volle deur diengn te zeggn woa dan ze gin nêen en kunn teegn zeggn. Bruun grakt vaste at 'n zêem wult eetn en Tybeert in 't hennekot van e paster at 'n muuzn wult pakkn.

't Is uutendelik de koozn van Reynaert (Grimbeert) die nem kut overtuugn voe mei te goan. At 'n vôorn 'n keunienk stoat, wulln ze nem van olles te laste leggn, mo Reynaert zei da Nobel moeste uppassn van Isengryn (Reynaert ze voader), Bruun en Tybeert en dan ze voun 'n trôon over te neemn e masse goud han. 't Wos de keunienginne die nem overtuugde voen de drie te stekkn en up te sluutn. Reynaert zevve wos dus vry en gienk zogezeid up bedevoart no Rome.

Betêkenisse

Wuk da Willem hiere doet, is lachn met olles en iederêen (zounder dan ze 't zevve deure han, verzeker). Pasters en wuuvn, de menschn van oadel zyn dom en 't geweun vook is wrêed en primitief. De vromenschn en noamn die ollemoale wulln zeggn dan ze geirn va bille goan (Ogerne (o geirn), Julooke ('k lokkn joun, 't wuuf van 'n paster), Hersint (neur zint het) en Vuilemaerte (vule moarte))

E stiksje

Stanbeeld va Reynaert in Hulst (Zêeuws-Vloandern)

Hieroender viend je d'êeste verzn van Van den vos Reynaerde.

Willem, die Madocke maecte,

Daer hi dicken omme waecte,

Hem vernoyde so haerde

Dat die avonture van Reynaerde

In dietsche onghemaket bleven

(Die Arnout niet hevet vulscreven),

Dat hi die vijte van Reynaerde dede soucken

Ende hise na den walschen boucken

In dietsche dus hevet begonnen.

God moete ons ziere hulpen jonnen!

Nu keert hem daer toe mijn zin,

Dat ic bidde in dit begin

Beede den dorpren enten doren,

- Ofte si commen daer si horen

Dese rijme ende dese woort,

Die hem onnutte sijn ghehoort -

Dat sise laten onbescaven:

Te vele slachten si den raven,

Die emmer es al even malsch.

...

Nog êentige upmerkiengn

In te plekke va Madocke ('n êestn versregel), stoat er in bepoalde handschriftn vele bouke. Dat is e veraanderienge die nie juste is, 't is gebeurd omdan ze loater nemêe wistn wuk da Madocke wos. 't Bovenste stik van bepoalde perkamentn is ofeschript en doarup is ter toune vele bouke eschreevn. A je up 'n êestn lienk duuwt (hieroender by de lienks), goj e vôorbeeld zien van e verkêerde versche.

In de latste versregels (3340 toet 3448) stoat er oek en acrostichon (noamdicht, d'êeste letters van die verzn moakn e wôord of e zinne): BI WILLEME (deur Willem), wuk dat in êestn lienk ieroender oek nie stoat. In 't Comburgsche Andschrift stoat dat wel, mo stoat er oek vele bouke.

Externe koppeliengn

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Reynard cycle van Wikimedia Commons.