Romoanschn styl
De romoanschn styl is de benoamienge van de kunstvormn in Europa van ca. 900 tout ca.1150. Den term wordt surtout gebruukt vo d’architecteure van kerkgebouwn, klôosters en burchtn. Vo die periode woarn de kerkn en gebouwn mêer van hout gemakt, omdat de Germoann olf-sedentair woarn en dus minder belang en tyd stoakn in bouwn.
Den term
[bewerkn | brontekst bewerken]Eest wierdn de termn vôor-gotisch, Byzantyns en roundboognstyl gebruukt, mor in 1820 begost de Franschn kunsthistoricus Charles de Gerville den term romoans te gebruukn, omdat ’n vound da ’t styf gelêek ip d’architecteure van ’t oude Rome. Moar in feite komt de styl vôort uut de karolingischn styl, die de Romeinsche architecteure were ountdekt aad en vôort evolueerde noa de romoanschn styl. De karolingischn styl, die begost ounder Karel den Grootn, wordt ôok de karolingische renaissance genoemd.
Kenmerkn
[bewerkn | brontekst bewerken]Kenmerkn van de romoanschn styl zyn:
- klene gebouwn mè dikke meurn en zwoare steunbeirn
- vieriengstorre
- zwoare zuuln
- roundboogn boovn de klêne roamn
- decoratieve elementn an den buutnkant: dwerggaleryen, liseenn, lombardische bandn
- dikkers ne forsn westbouw
- 't gebruuk van tungewelvn
- decoroaties mè meurschilderiengn of fresco’s
- rounde vormn
De meurn droegn ’t grotste dêel van ’t gewicht van ’t gebouw. Doadeure woarn grôte roamn nie meugelik en is ’t ossan dounker en koud in romoansche gebouwn.
De romoansche kerkn woarn vrêe symmetrisch, ’t groundplang in de vorm van e kruus en ’t kôor was ossan noa ‘t ôostn gericht, ’t illig land Palestina. Boovn de portoaln stoundn d’r veel beeldouwwerkn. Die beeldouwwerkn en ôok de fresco’s beeldegen bybelsche vertelliengn uut en 't evangelie wierd mè beeldn verkloard vo de kerkgangers die nie kostn leezn. By de fresco’s en miniateurn gebruuktn ze nog gin perspectief en de belangrykste figeurn wierdn grotter geteeknd of d’andere.
De romoanschn styl bestound uut drie periodes:
- Vroegromoansche periode: nog gin gewelvn van stêen mor overkappiengn in hout
- Zuvere romoansche periode: ol de romoansche elementn wordn gebruukt
- De overgangsperiode noa de gotiek wordt vroeggotiek genoemd
Romoansche bouwwerkn in West-Vloandern
[bewerkn | brontekst bewerken]- Adinkerke: de torre van de Sint-Audomaruskerke
- Anzegem: de 12e eeuwsche vieriengstorre
- Bovekerke: de torre van de Sint-Gertrudiskerke
- Brugge: - dêeln van ‘t Oud Sint-Jan
- - de beneenkapelle van d’Illig-Bloedbasiliek
- Ettelgem: ruïne van de Sint-Eligiuskerke
- Gilwe: de Sint-Dionysiuskerke
- Toeroet: de Sint-Pieterskerke
- Vichte: d'Oude Kerke (zoalkerke uut de 11ste eeuwe)
In de 12ste eeuwe kwamt er geleidelik an veranderienge in de styl, die evolueerde noa de gotiek.