Sark

Sark (Frans: Sercq, Sercquiais: Sèr) is e klêen eilandje en êen van de Kanoaleilandn. ’t Weunn 600 menschn up en uppervlakte van 5,45 km². ’t Wos toet in december van 2008 ‘t latste feodoal besteurssysteem van de Westersche weireld. ’t Is gin ounofhankelikkn stoat, ’t stoatshoofd (Seigneur) is ofhankelik van de Keunienginne van ‘t Verênigd Keunienkryk, en is een dêel van 't rechtsgebied van Guernsey.

Uutzicht en liggienge

Sark bestoat uut 2 stikkn, Greater Sark en Little Sark, die deur e smol stik land (La Coupée) an makoar angn. Nu is er leunienge ezet, in tyde wos dadde nie ezô en moestn de jounges up nunder handn en voetn kruupn voun nie dervan esmeetn te zyn deur de golvn.

't Hoogste punt van Sark is 114 meters hoge, woardat er een windmeuln stoat sedert 1571, moa woardan de ziln in den êeste weireloolôge weggenoomn zyn. Little Sark haad een antol mynn woardat er lôoderts wierd upgedolvn.

Brecqhou, e klinder eilandje ounder Greater Sark, is upeist deur Sark, mo dat is nie anveird deur de broers Barclay (eigenoars van The Daily Telegraph, en Iengelsche gazette), die ’t eilandje ekocht enn.

Geschiedenisse

Der is moa winnig mè zekerheid geweetn voar 933 ô Sark een dêel wierd van 't groafschap van Normandië. Olhoewel dan der in de middelêeuwn af en toe klôostergemêenschappn up 't eiland verbleevn was Sark ounbeweund in de 16^e êeuwe, en dee van tydn dienste as een uutvolsbasis voa piroatn.

Helier de Carteret, Seigneur van St. Ouen in Jersey, kreeg permissie van Queen Elizabeth I vô Sark te koloniseern mè 40 families uut St. Ouen up vôorwoarde dat je 't eiland vry hield van piroatn. Ieder van die 40 families kreegn een stik van 't eiland as under eign, en sommige van die 40 ôorsprounkelike plottn bestoan nog olsan. De platselike bevolkienge probeerdige under eign rechtsgebied te krygn, moar doar hèt 't hoofdeiland van Guernsey een stokstjie voarn gestookn.

Gedeurende de twidde weireldoolôge wierd Sark gelik d' andere Kanoaleilandn bezet deur de Duutsers.

Up den vierden juli 2007 hèt Sark zyn feodoal systèm beginn'n ountmanteln, en een kamer van 30 man vorm nu de regerienge. Doavn zyn der 28 verkoozn en twê ounverkoozn leedn.

Seigneur

John Michael Beaumont is den tegenwôordign en twêentwientigstn Seigneur van Sark, een positie dat je in 1974 overg'erfd hèt. Je weunt in La Seigneurie.

Voar de constitutionêle hervormiengn van 2008 was den Seigneur van Sark 't hoofd van de feodoale regerienge. Volgens d' ôorsprounkelike keunienklike brievn moest het eiland minstens deur 40 bewapende man beweund wordn, en doadeure wierd Sark in 40 plottn die grôot genoeg woarn voar êen familie upgedêeld, de zogenoamde Quarantaine. Elk van de 40 eigenoars haan een stemme in de Chief Pleas. Loater wierdn sommige van de plottn upgedêeld, moar die haan nie de zelste rechtn gelik d' ôorsprounkelike plottn.

Chief Pleas

Chief Pleas (Frans: Chefs Plaids; Sercquiais: Cheurs Pliaids) is 't parlement van Sark. Toet an 2008 bestound het uut de Seigneur, de Seneschal (president van de Chief Pleas), de 39 andere plottn van de Quarantaine, en 12 vertegenwôordigers van de reste van de bevolkienge.

Clameur de Haro

Een van d' oude wettn in de Kanoaleilandn is 't oud Normandisch gebruuk da 't Clameur de haro genoemd wordt. Ounder da gebruuk kan iederêen die peist dat er een inbreuke is gedoan up zyn rechtn, die inbreuke onmiddellik doen stoppn. Doavoarn moet je in de tegenwôordigheid van getuugn êest den Onze Voader in 't Frans zeggn, gevolgd deur de wôordn "Haro, Haro, Haro! À mon aide mon Prince, on me fait tort!" ("Haro, Haro, Haro! Ter hulpe, myn Prins, 'k zyn onrecht angedoan!"). De klacht moet ton binn'n de 24 eurn by de griffier geregistreerd wordn.

Vlagge

De vlagge van Sark is ountworpn gewist deur Herbert Pitt en is in 1938 in gebruuk gekommn.

De vlagge bestoat uut 't Sint-Joriskruus (d' Iengelse vlagge) t' hope met de twê lêeuwn van de Normandische vlagge.

Sercquiais

Sercquiais is een dialect van de Normandische toale, en is nog gesprookn deur d' oudere inweuners. 't Gebruuk van de toale is wel an 't ofneemn deur de recente toevloed van mensn die de toale nie kenn'n.

Upvoedienge

Sark volgt over 't olgemêen 't upvoediengssystèm van Iengeland. Der is êen schole up Sark vô kienders tusschn 5 en 15 joar oud. Vô verdere studies in 't hoger middelboar moetn ze noa Guernsey of Jersey goan.

Transport

'êen van de charmes van Sark is dan der gin ottos up ryn. D' ênigste voertuugn die toegeloatn zyn peirdekoetsn, villos en tracteurs. Passagiers en goedern kommn met de ferry van Guernsey. Der is gin luchthaavn up Sark, en der is zels een wet da 't verbied van over 't eiland te vliegn (Air Navigation (Restriction of Flying) (Guernsey) Regulations 1985), moa der zyn moa winnig mensn die under doavn antrekkn.

Externe koppelienge

Site van 'n overheid