Stekveugel
(deureverweezn van Stekveugels)
Stekveugels of stekkers (AN roofvogels) zyn veugels die verre in hêel de weireld te viendn zyn en die bykan ollemoale ollêne mo vlêes eetn. Sommigte sôortn, lik voolksjes, vangn leevnde bêestn, aar, lik giern, êetn ollêne mor oas. Z'hen ollemoale scherpe klauwers en vêle macht in nunder pôotn voun bêestn te kunn stekkn en oek e scherpn bek voun stikkn vlêes van nunder prôoie te kunn ofscheurn.
Indêlienge
[bewerkn | brontekst bewerken]De mêeste weetnschappers verdêeln de stekveugels in 5 families:
- Accipitridae: haoviks, oarnds, buzerds, kiekndievn, wouwn en giern van de Oude Weireld
- Pandionidae: visoarnd (gin dichte familie van de zêeoarends)
- Sagittariidae: secretoarisveugel
- Falconidae: voolkn en caracara's
- Cathartidae: giern van de Nieuwn Weireld (bekendste sôortn zyn de condors)
Sôortn
[bewerkn | brontekst bewerken]West-Vloandern
[bewerkn | brontekst bewerken]In West-Vloandern zittn der e stik of 10 sôortn stekveugels, ol bestoat er nie voun ollemoale en echte West-Vlamsche noame.
- Tôornvoolke (Falco tinnunculus)
- Boomvoolke (Falco subbuteo)
- Slechtvoolke (Falco peregrinus, kunn an bykan 400 ter heure duukn en is doamei de rapste bêeste up de weireld)
- Buzerd (Buteo buteo)
- Visoarnd (Pandion haliaetus)
- Grysde wouwe (Elanus caeruleus, mo nu en toun ekêe en ollêne tusschn moarte en meie)
- Rôo wouwe (Milvus milvus)
- Zworte wouwe (Milvus migrans)
- Havik (Accipiter gentilis)
- Sperwer (Accipiter nisus)
- Bynoarnd of wespendief (Accipiter apivorus, apis = by, vespula = frutnier)
- Blauwn kiekndief (Circus cyaneus)
- Grauwn kiekndief (Circus pygargus)
- Bruunn kiekndief (Circus aeruginosus)
- Europeeschn zêeoarnd (Haliaeetus albicilla, 'n Amerikoanschn zêeoarnd is Haliaeetus leucocephalus (bald eagle))
Aar (bekende) sôortn
[bewerkn | brontekst bewerken]- Stêenoarnd (Aquila chrysaetos)
- Amerikoanschn zêeoarnd (Haliaeetus leucocephalus)
- Harpy (Harpia harpyia, enoemd no de harpyen uut de Grieksche mythologie)
- Lammer- of boardgiere (Gypaetus barbatus, in Europa verre uutestorvn deurdan de menschn peisdn dat 'n lammers en kienders aat. En it eigentlik verre ollêne bêenn, dat 'n hêlegaans upit of lat kapot volln up rotsn)
- Voale giere (Gyps fulvus, in 2007 woarn der bykan 100 overevloogn no België (oek in West-Vloandern) omdan ze in Spanje nie mir enoeg teetn voundn deurdan dôo bêestn moestn wegedoan zyn)
- Witrikgiere (Gyps africanus, de giere die mêestol te zien is an der reportaagn zyn over lêeuwn up 'n tilleviezje)
- Galapagosbuzerd (Buteo galapagoensis, ollêne mo te viendn up de Galapagoseilandn, zit doar nog 300 000 joar, de Darwinvienkn ol zeker 2 meljoen joar)
- Secretoarisveugel (Sagittarius serpentarius, êen van de weinige stekveugels die surtout joagn oul loopn, e kut zest nie ol te goed vliegn. En het zyn noame ekreegn omdan klerkn vroeger de pluumn van zyn kop gebruuktn voun te schryvn)
- Californischn condor (Gymnogyps californianus, stief bedreigd en nu were uutezet up 2 plekkn in de Verênigde Stoatn en 1 in Mexico)
- Andescondor (Vultur gryphus, het e spanwydte van 3,2 meiters, gin êen aarn landveugel doet beter)