Tienke
| Tienke | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 E vintje van e tienke | |||||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Sôorte | |||||||||||||||
| Tinca tinca |
Tienkn (Tinca tinca) zyn e sôorte visschn uut de familie van de karpers.
Uutzicht
[bewerkn | brontekst bewerken]Tienkn zyn olyfgroene tout goudbruun van kleur en ze trekkn van vorme up geweune karpers. 't Grôte verschil zit in de vorme van de vinn (die vele rounder zyn van e tienke) en nunder schubbn, die vele klinder zyn dan van karpers. Doadeure zyn ze vele gletscher of de mêeste visschn, nunder vel trekt nog 't mêeste up dat van e poalienk. Z'en ouk dradjes an nunder mule, woamei dan ze bêestjes zoekn up de ground.
De joungsjes en e grôte, zworte plekke teegn nundern steirt, woavan dat er nie echt eweetn is voun wuk dat dient (ol zoudt kunn zyn voun aar visschn te doen twyfeln over wuk da nundern vôorkant is).
Verspreidienge en leefomgevienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Ze kommn vôorn in olle sôortn troebel woater woa dan der vele plantn in stoan. In kloar woater of in beekn die zêre stroomn leevn ze nie, in brak woater kunn ze wel overleevn.
Ze zwemmn round in hêel West-Europa (ouk up de Britsche Eilandn) tout verre in Azië (Baïkalmeer en de Jenisej (de grotste riviere die in de Nôordelikke Yszêe uutmoundt)).
Leevnswyze
[bewerkn | brontekst bewerken]Tienkn eetn mêestol by nachte en ze zoekn toune achter algn, plantn en olle sôortn zochte bêesterie, dan ze uut de môze dan ze upzuugn, filtern. Beisn 'n dag verduukn ze nunder mêestol geweune tusschn de plantn.
In mei en juni poain ze en legt 't wuvetje tusschn de 300 en 800 000 eiers tusschn de plantn van 't woater woa dan ze in leevn.
In de wienter oudn ze e wientersloape, in tydn dat er nie vele gin zuurstoffe en is, kunn ze nunder metabolisme ouk indeliks vertroagn.
Visschers duvn ouk wel oltemets ekir e tienke uut 't woater oaln en 't zyn ouk nog wel menschn die e tienke in nunder vyvertje steekn, omdan ze stoffn zoudn ofgeevn die neukn van aar visschn zoudn kunn geneezn. In 't Iengels noemt de tienke tench, mor en aar noame doctor fish.
Aar betêkenisse
[bewerkn | brontekst bewerken]E tienke is in West-Vloandern ouk e wôord voun e dom vromens.