Woals

Woals (Walon in 't Woals, Wallon in 't Frans) is e Romoansche streektoale die in 't grotste dêel van de Woaln geklapt wordt deur e dêel van de bevolkienge. Volgens schattiengn zyn der 600.000 menschn die Woals klappn.

't Woals makt dêel uut van de "Langues d'Oïl" (Oïl-toaln), die ountstoan zyn tusschn de 8ste en de 12ste êeuw in verschillige streekn van 't Nôord-Gallo-Romeins gebied. Die toaln kommn van 't Latyn.

't Woals hèt ook Keltische en Germoansche invloedn. Ip 100 Woalsche woordn zoun der 90 van 't Latyn kommn, 9 van 't Germoans en 1 van 't Keltisch. Moa 't Woals da nu geklapt wordt bevat ook e hêel dêel Fransche woordn die ingevoerd zyn sins de Fransche Revoluusje.

Der zyn ook nog andere klindere Belgo-Romoansche toaln of dialectn in de Woaln: 't Picardisch (Bergn-Dôornik), 't Gaumais, e variant van 't Lotharings of Lorreins (Virton) en 't Champenois (Beneen-Semois). Soms is 't woord "Woals" gebruukt vo de vier groepn t'hope, dus synoniem vo Belgo-Romoansche dialectn.

Den dag van vandoage zyn al de Woalstoalign ook Franstoalig. Ze klappn allêne moa Woals in bepoalde situoasjes, ounder goeie moatn. Round 1900 klaptege 90% van de Woaln assan Woals. 't Woals is één van de 500 toaln in de weireld die ip uutstervn stoan.