Gabriel Fahrenheit
Daniel Gabriel Fahrenheit (Danzig (Gdańsk), 24 meie 1686 – Den Haag, 16 september 1736) was e Pools-Duutsche nateurkundign die best bekend is vo zyn uutviendienge van de kwikthermometer en vo zyn Fahrenheit temperateurschoale. Je weunde 't grotste dêel van zyn leevn in de Republiek van de Verênigde Nederlandn.
De Fahrenheits woarn e Duutsche Hanzefamilie van marchangs. Gabriel was den oudstn van vuuve (twêe zeuns en drie dochters). Achter de vroege dôod van zyn ouders, de 14stn ogustus 1701, deur 't eetn van vergiftigde paddestoeln, most Fahrenheit an zyn 15 joar in de lêer goan by e marchang in Amsterdam.
Deur zyn interesse in nateurweetnschappn begost 'n in die branche te studeern en t' experimenteern. Je reisde noa Berlyn, Halle, Leipzig, Dresden en Kopenhagen. In 1717 vestigde Fahrenheit hem ols glasbloazer in Den Haag en je makte barometers, hoogtemeters en thermometers. Vanof 1718 hield 'n ook leziengn in Amsterdam over scheikunde. Je reisde in 1724 noar Iengeland en je wierd doa verkoozn toet Fellow of the Royal Society.
De Fahrenheit temperateurschoale is gebaseerd ip drie referensjepuntn. 't Nulpunt, 0°F, is verkreegn deur de thermometer in e miengelienge van ys, woater en ammoniumchloride te steekn. 't Twêede referensjepunt, 32 °F, was 't vriespunt van woater, deur de thermometer in zuuver woater te steekn woarip dat er ysvormienge was. 't Derde referensjepunt, 96°F, wierd bepoald deur de lichoamstemperateure van e gezoende mens, gemeetn in zyn moend of oender zyn oksel. In êeste instansje gebruukte Fahrenheit alcool vo thermometervloeistoffe, vanof ca. 1714 èt 'n 't vervangn deur kwik.
In de Verênigde Stoatn wordt de Fahrenheitschoale nog officieel gebruukt. 't Wordt ook nog wel officieus gebruukt deur d' oudere generoasje menschn in 't Verênigd Keunienkryk, Australië, Zuud-Afrika, Canada, Ierland, Indië en Jamaica, omdat die schoale vroeger ook in die landn in gebruuk was. In andere landn wordt de temperateure in groadn Celsius uutgedrukt.