Kaffie
Kaffie of kafje (Nederlands: koffie) is e drankske da ze moakn van de gemoaln e gerôosterde kaffiebôonn van de kaffieplante en woater da juste gekookt ei.
De plante komt ôorsprounkelik uut Ôost-Afrika, moa 't zyn de Arabiern die 't populair emakt en ("kaffie" is ofeleid van 't Arabische "qahwa al bunna" ('wyn van de bône')). Dankzy d'Ollanders is kaffie oek in Europa bekend erocht.
In hêel veel landn wordt de kaffie goe deuregekokt, soms zelfs gemingeld me 'n ilft gedrôogde cardemomzoadn.
Vroegr oa je in praktisch iedren stad minstns êenn kaffiebrandery. De reuke van die branderyen was machtig voe kaffieliefhebbers. Sinds de joarn '80 zyn de klêne kaffiebranders verdweenn, ipgeslorpt of overgepakt lik Bruynooghe.
In 't middenôosten kenn ze ôok de witte kaffie: de gedroogde zoadn van cardemom wordn twintig minuutn goe deuregekokt met veel suker. De smoake ei niks te moakn van 't gêne da wulder kaffie noemn.
Ep't portret stoat een zatte kaffie, mô 't zyn der ouk die ne spoelkom kaffie zeggn.