Lotharingen
Lotharingen was oorsprounkelyk 't ryk van Lotharius II. 't Was 't mêest nôordelyk stik van 't Middnryk van zyn voader keizer Lotharius I, die zyn ryk verdêeld haad ounder zyn drie zeuns.
't Ryk van Lotharius II wierd regnum Hlotharii (ryk van Lotharius) genoemd en loater in de 10e êeuwe Lotharingia. De noame evolueerde in 't Duuts noa Lothringen en in 't Frans noa Lorraine.
Verdrag van Prüm
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Frankisch Ryk was, achter 't Verdrag van Verdun in 843, verdêeld in: West-Francië, Ôost-Francië en Middn-Francië.
In 855 wierd Middn-Francië van keizer Lotharius I, met et Verdrag van Prüm, were verdêeld ounder zyn drie zeuns.
Zyn zeune Lotharius II krêeg 't mêest nôordelyk stik. Zyn keunienkryk regnum Hlotharii strekte van de Nôordzêe tout an 't Juragebergte w.o. 't nôordelyk stik van Bourgondië
't Bestound uut 't gebied van de Lêge Landn tusschn Schelde en Reyn, mo zounder 't groafschap Vloandern, met de streke van Aken, Keuln, Koblenz en Mainz (’t oud Germania Inferior en Germania Superior).
Verdrag van Meerssen
[bewerkn | brontekst bewerken]In 870, met 't Verdrag van Meerssen, wierd 't ryk van Lotharius II verdêeld ounder zyn nounkels Karel de Kletsn van West-Francië en Lodewyk den Duuts van Oost-Francië.
Lodewyk den Duuts krêeg Aken, twi derdn van Friesland, en 't gebied ten ôostn van de Moas, de boovnlope van de Moezel en de nôordelyke Jura. Karel de Kletsn krêeg olles ten westn der van.
Achter 'n dôod van Lodewyk den Duuts in 876, probeerde Karel de Kletsn zyn ôostelik stik te verovern, mo dat is nie gelukt. Lodewyk zyn zeune, Lodewyk de Joungn, versloeg zyn nounkel in de Slag van Andernach.
Verdrag van Ribemont
[bewerkn | brontekst bewerken]In 880, met 't Verdrag van Ribemont, hen de klêenjounges van Karel de Kletsn, Lodewyk III en Karloman, under westelyk stik van Lotharingen ofgestoan an Lodewyk de Joungn, die azo hêel Lotharingen krêeg en zyn grenze van Ôost-Francië kost verschuuvn no 't westn.
De keuniengn van Lotharingen
[bewerkn | brontekst bewerken]- Lotharius II (855–869)
- Karel de Kletsn (869–870)
- Lodewyk de Joungn (880–882)
- Karel den Dikkn (882–887)
- Arnulf van Karinthië (887–895)
- Zwentibold (895–900)
- Lodewyk et Kiend (900 – 911)
- Karel de Simpeln (911–922)
De drie machtigste groepn in Lotharingen woarn de Matfriedn, de Konradyners en de Reginars.
In 900 sneuvelde keunienk Zwentibold in e gevecht teegn de broers Matfried IV van de Metzgouwe en Gerhard I van de Gulikgouwe.
De probleemn woarn begost achter da Zwentibold in 896 de broers Matfried IV en Gerhard I, van 't Huus van de Matfriedn, ofgezet haad en under bezittiengn confisqueerde. En in 898 haad ie zyn roadgever, de machtige groaf Reginar I van Henegouwn van 't Huus Reginar, an de kant gezet.
Achter da Zwentibold gesneuveld was, trouwde Gerhard I mè zyn weeuwe Oda van Saksn, e zuster van Hendrik de Veugeloare.
Lodewyk et Kiend, die mo 7 joar oud was, volgde Zwentibold ip in Lotharingen. Je was den ênigste wettige zeune van Arnulf van Karinthië en de latste Karolingsche keunienk in Ôost-Francië. Je was mo zjuuste keunienk in noame, want in dien tyd woarn der verschillige geslachtn bezig met under ip te werkn en te probeern zovele meugelyk macht te krygn.
De belangrykste Konradyn was Gebhard, groaf van Rheingau en Wetterau. In 903 gaft ie zyn eign den titel van hertog van Lotharingen, in noame van Lodewyk et Kiend. (Kebehart dux regni quod a multis Hlotharii dicitur). Doamee wast ie e sôorte van platsvervanger van de jounge keunienk.
D'hertoogn van Lotharingen
[bewerkn | brontekst bewerken]- Gebhard van Lotharingen (903–910)
- Reginar I van Henegouwn (910–915)
- Giselbert van Lotharingen (925–939)
- Hendrik I van Beiern (939–940)
- Otto van Verdun (942–944)
- Konrad de Rôoin (944–953)
- Bruno de Grôotn (953–965)
In 911 stierf Lodewyk et Kiend. De Reginars hen lange gevochtn teegn de Konradyners vo de macht in Lotharingen. Ounder 't leiderschap van hertog Reginar I, koozn ze de Karolienger Karel de Simpeln van West-Francië ols keunienk van Lotharingen in de plekke van Konrad I, die verkoozn was in Ôost-Francië.
De latste keunienk van Lotharingen
[bewerkn | brontekst bewerken]Karel de Simpeln was de latste keunienk van Lotharingen.
In Ôost-Francië volgde Hendrik de Veugeloare Konrad I ip. Je was den êeste keunienk van de Saksische dynastie de Liudolfiengers. In 922 verjoegt ie Karel de Simpeln uut Lotharingen, en in 925 kost ie Lotharingen were ounder Ôost-Francië briengn, achter dat ie hertog Giselbert versleegn haad. Giselbert kwam Hendrik zyn vazal en je trouwde in 928 mè zyn dochter Gerberga van Saksn.
Ip 't ende van zyn leevn haad Hendrik ol de stamhertogdommn verênigd en je wordt doadeure anzien ols de stichter van et middelêeuws Duutsland. Lotharingen was van ton 'n hertogdom ounder Duutsland.
In 959 wierd et hertogdom gesplitst in Neder-Lotharingen (Lotharingia inferior) en Ipper-Lotharingen (Lotharingia superior).
De splitsienge van 't hertogdom
[bewerkn | brontekst bewerken]Bruno de Grôotn was de joungste zeune van Hendrik de Veugeloare en e broere van Otto I, die in 962 keizer kwam.
Bruno was eirtsbisschop van Keulen en de latstn hertog van hêel 't hertogdom Lotharingen. Je verdêelde 't hertogdom in 959 in twi stikkn en je stelde twi vice-hertoogn an:
- Godfried I vo Neder-Lotharingen
- Frederik I vor Ipper-Lotharingen.
Kykt no: