Maria van Bourgondië
| 1457 – 1482 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
       Gravinne van Vloandern, Artois, Franche-Comté, Henegouwn,   |
||||||
|
||||||
|
.svg)
Maria van Bourgondië (13 februoari 1457, Brussel - 27 moarte 1482, Brugge) was hertoginne van Bourgondië (titulair), hertoginne van Broabant, Lothier, Limburg, Gelre en Luxemburg, markgravinne van Noamn, gravinne van Vloandern, Artois, Franche-Comté, Charolais, Henegouwn, Holland, Zêeland en Zutphen.
Eur byname was Maria de Ryke omda ze hêel 't Bourgondisch Ryk, toun ol êen van de rykste gewestn van West-Europa, geërfd ad. Ze was de dochter van hertog Karel de Stoutn. Heur moeder wos Isabelle van Bourbon die e vree skoan proalgraf hed in de groate Sint Michiels abdie van Antwerpen, moa dedie es ollange ofgebroken deur Napoleong die do zyn oorlogsskeepswerve gemakt had. De sanskulotten en ton zovele kapot gemakt en gestolen moa van da graf keun je nu nog wa zien in de kathedroale in Antwerpen en in Amsterdam in et ryksmuseum. (de pleuroars of beskrièmers, da zyn beeldekes rond et graf)
Huwelik
[bewerkn | brontekst bewerken]Ze trouwde in Gent in 1477 me Maximiliaan I van Habsburg (1459-1519), beter bekend lik Maximiliaan van Oostnryk, en ze kreegn drie kienders woarvan dat er moa twee de kanse addn om de volwassen leeftyd t'hoaln:
- Filips I van Kastilië (1478 - 1506), bygenaamd Filips de Schôonn, voader van Keizer Karel V
- Margaretha van Oostnryk (1480-1530)
Maria's regerienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Os eur voader doad ging in 1477 most ze zy em totoal ounvoorbereid upvolgn. Gelukkig was ze wel vree goe me Margaretha van York, eur stiefmoedre. Da wos un vree gelêerde en rappe vrouwe. Z'e Maria van Bourgondië ôok Vlams gelêerd en z'et heur vele g'holpen met euren trouw me Maximiliaan en ôok tegen den altyd moa ipdriengerige politiek van de Fransken keunienk Louis XI. Dien zei da volgens 't Frans opvolgings- en erfrecht een vrouwe gin recht oad ip Frans bezit en dus da Bourgondië were noa Frankryk most goan. Dus had ie, al vanos heur voader doad was, Artesië, in wa ta nu Frans-Vlaanderen es, ingepakt. Moa 't was vree moeilik vo Maria omda een vrouwe byvoorbeeld militair nie zo vele kostte doen gelik nen vint die oltyd an de kop van un leger kostte stoan.
Naturlik ad da dramoatische gevolgen. Direct eistn sommigste steedn, voorol Brugge en Yper en sommigste streekn (lik[Broabant en Olland) under verloorn privileges were up. En me succes want deur de toekennienge van het Groot Privilege (11 februari 1477) verkreeg Maria financiële en militaire steun van de Staten-Generaal der Nederlandn.
Eur titels
[bewerkn | brontekst bewerken]5 januoari 1477 - 27 moarte 1482:
ertoginne van Bourgondië (titulair, want de Fransche keunienk Louis XI ad da gebied ol veroverd by 'n dood van Karel de Stoutn)
ertoginne van Broabant
ertoginne van Gelre
ertoginne van Limburg
ertoginne van Lothier
ertoginne van Luxemburg
markgravinne van Noamn
gravinne van vry Bourgondië (Franche-comté)
gravinne van Artesië
gravinne van Charolais
gravinne van Vloandern
gravinne van Enegouwen
gravinne van Olland
gravinne van Zeeland
gravinne van Zutphen
Dôod
[bewerkn | brontekst bewerken]
't Ryk van eur was van korte deure. Up den desastreuzn dag van zes moarte 1482, binst ne volknjacht in de busschn van Wyndoale by Toeroet, miste eur peird ne sproung en viel. Maria vloog over eur peird en die beeste kwam up eur terechte. Mè lik resultoat en bekknbreuke en en inwendige bloedienge. Z'èn Maria noa 't Prinsenhof in Brugge gebrocht, moa 't mochte nie mè elpn, den 27sten moarte es ze an eur verwoundiengn bezweekn.
Z'èt e proalgraf gekreegn in d'Onze-Lieve-Vrouwekerke van Brugge, nevers da van eur voader Karel de Stoutn. Je kut ze doar nog osan goan bekykn.
By upgroaviengn round 1980 èn ze 't graf van Maria weregevoundn, moa nie da van Karel.
Ton ist er ôok een otopsie gewist van heur geroamte en men es ton tot de bevindinge gekomn da ze verzekers nen pneumotoraks gekregen et. Dat es een gat in de longe verzekers deur een gebroken rebbe. Z' e nog een ende geleefd en ze moe vree ofgezien en. Sommeste van de orgoann gelik 't herte werden in een loaden kiste elders begroaven, da wos ton gebruukelik. Heur vint Maximiliaan is begroaven in Innsbruck.
Externe koppeliengn
[bewerkn | brontekst bewerken]- Portret in Digitaal Vrouwenlexicon
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Maria van Bourgondië van Wikimedia Commons. |