Poapegoais

E gryzn rôodsteirt of jacko.

Ryk:	Animalia (Bêestn)
Stamme:	Chordata
Klasse:	Aves (Veugels)

Orde

Psittaciformes

Poapegoais (Psittaciformes) zyn en orde van veugels die up te dêeln zyn in 3 families en 372 bekende sôortn.

Systematiek

Vroegerder woarn poapegoais inedêeld in 2 families: Psittacidae (echte poapegoais) en Cacatuidae (kaketoes), mor oundertusschn is er e derde familie: Strigopidae (kakapo, kea en kaka).

't Zyn 2 grôte verschilln tusschn d'echte poapegoais en de kaketoes: kaketoes hen aar pluumn die 't lucht nie breekn en doadeure hen ze oek gin blienknde kleurn en ze kunn nundern kuif oek beweegn en rechte zettn, poapegoais kunn dadde nie.

Verspreidienge

Poapegoais kommn up viere van de zes continentn vôorn: ollêne up Antarctica en in Europa zittn der ginne, olhoewel dan der ol sôortn parkietn zyn die hier nu wel overleevn, oundermêer halsbandparkietn. 't Zyn oek fossieln evoundn in Europa, dus t'hen der wel nog ezeetn.

Nu viend je ze in olle tropische en subtropische streekn en ze hen nunder anepast an verre olle sôortn leefomgevienge, van oerwoud over woestynn en koude bergstreekn.

Beschryvienge

De mêeste poapegoais leevn in groepn en doadeure is 't beter voun ze nie ollêne in e kôoitje t'houdn. Êen dienk dan gelyk zyn voun olle poapegoais is nundern krommn, scherpn bek, woamei dan ze harde nootn kunn breekn of schorse van boomn kunn trekkn, doabuutn hen oek olle poapegoais pôotn met twêe têenn die vooruut stoan en twêe die achteruut stoan.

Overzicht van bekende en specialle poapegoais

Psittacidae

Noame	Verspreidienge	Uutleg
Psittacus erithacus – Grysdn rôodsteirt of jacko	Centroal- en Zuud-West-Afrika	E bekende sôorte van poapegoais, die ol hier vele houdn is omdan ze slim zyn en oek e bitje kunn koutn.
Ara – Echte ara's	Centroal en Nôordelik Zuud-Amerika, Zudelik Middn-Amerika, vroegerder oek up Caraïbische eilandn lik Cuba en Jamaica	E geslacht van grôte papegoais die styf bekend zyn deur nunder kleurn en omdan vele bêestenparkn (lik Bellewaerde) der hen.
Anodorhynchus hyacinthinus – Hyacinthara	Zuud-Amerika (oerwoud in Brazilië, Bolivië en Paraguay)	Grotste, vliegnde sôorte van poapegoais, gin echtn ara. Ze zyn van kleur bykan hêlegans kobaltblauw, met e bitje gilf an nundern bek en nunder oogn.
Melopsittacus undulatus – Paruche	Australië, nu oek up aar plekkn	Klêne sôorte van poapegoais die ol hier vele houdn in in kôoin en volièrn.
Psittacula krameri – Halsbandparkiete	Afrika en India, boovn 'n evenoare	De sôorte van parkiete die ol hier met 't mêeste zit, in Vloandern zoudn der ol 10 000 zittn.
Loriinae – Lori's	Zuud-Ôost-Azië, Australië, Tasmanië, eilandn in de Pacific, nie up Nieuw-Zêeland	E geslacht van poapegoais die fel ekleurd zyn en die surtout nectar drienkn. 't Bestoat oek e sôorte van hoolfoapn die lori's noemn.
Psephotus haematonotus – Rôodrug(parkiete)	Australië	E sôorte die vele in kôoin en volièrn houdn is.
Platycercus – Rosella	Australië en Tasmanië	Bekende volièresôorte.
Neophema petrophila – Rotsparkiete	Australië en êentige eilandn an de kust	De rotsparkiete is d'ênige sôorte van poapegoais die ollêne an de kust leeft en doar oek nest droagt. Ze kommn verre nôois mêer of 100 meiters van de zêe.

Cacatuidae

Noame	Verspreidienge	Uutleg
Cacatua sulphurea – Klêenn geelkuifkaketoe	Indonesië (Sunda en Sulawesi), uutezet in Hong Kong	Bedreigde sôorte, surtout deur 'n handel in wilde bêestn.
Cacatua gelerita – Grôotn geelkuifkaketoe	Nieuw-Guinea, Australië (ôorsprounkelik in 't zuudn en 't ôostn, mor oek loseloatn in Perth en doa nu an 't uutbreidn)	Mêest verspreide sôorte van kaketoes en in sommigte steedn nie geirn ezien omdan der zovele zyn.
Callocephalon fimbriatum – Helmkaketoe	Zuud-Ôost-Australië	Grysde sôorte, woavan da 't vintje e rôo plekke vaboovn up zyn kop het.
Calyptorhynchus – Roafkaketoes	Verschillige plekkn in Australië, Tasmanië en klindere eilandn	Geslacht van 5 kaketoes die ollemoale in Australië te viendn zyn en die ollemoale zworte pluumn hen.
Eolophus roseicapilla – Roazn kaketoe	Verre hêel Australië en Tasmanië	Mêest verspreidn kaketoe, ollêne up plekkn woa dat er te vele bus is, zittn ze nie.
Probosciger aterrimus – Poolmkaketoe	Indonesië, Nieuw-Guinea en Nôord-Ôost-Australië	E grôotn, zwortn kaketoe met e rôo plekke up zyn koakn.
Nymphicus hollandicus – Valkparkiete	Australië	E sôorte die ol hier vele in volièrn en kôoin houdn is en die lange ounder de geweune poapegoais (Psittacidae) ezet is, mo nu en eign geslacht ounder de kaketoes ekommn is.

Strigopidae

Noame	Verspreidienge	Uutleg
Strigops habroptila – Kakapo of uulpoapegoai	Nieuw-Zêeland (Whenua Hou of Codfish en Puke Nul of Anchor), twêe eilandn zounder uutheemsche rovers lik houns, rattn, marterachtigen en kattn)	Sôorte die evolueerd is nor e nachtelik leevn en die oek nie ku vliegn. Deur dan der menschn ankwaamn up Nieuw-Zêeland (êest Maori en loater Europeoann) en dedie bus kaptn, joegn up de veugels en oek rovers lik kattn meibrochtn, gienk de populoasje stief achteruut. In 1992 is de regerienge me 't Kakapo recovery plan begunn, olle 50 nog leevndn veugels zyn toune overebrocht nor eilandn zounder rovers. Oundertusschn zyn der were mêer of 100 kakapo's, 't doel is nu voun dervôorn te zorgn dat er minimum 1 groep is die hêlegans zevve kut overleevn, zounder dat er teetn moet byegeevn zyn.
Nestor notabilis – Kea	Nieuw-Zêeland (Zudereiland)	Poapegoai die surtout in de bergn leeft en e slichte noame het: ze zoudn oltemets schoapn kokkeduunn. Ze zyn oek styf curieus en doadeure zyn meuzels en rugzakkn nôois veilig voun kea's. 't Gebeurt oek dan ze trekkn an stikkn calletjoe van otto's toet dan ze 't los krygn.
Nestor meridionalis – Kaka	Nieuw-Zêeland (Zudereiland, Nôordereiland, klindere eilandn lik Whenua Hou of Codfish en Kapiti)	Kākā wult simpelweg poapegoai zeggn in 't Maori, 't is e sôorte die surtout in busschn leeft.
Nestor productus – Norfolk-eilandkaka	Uutestorvn, leefde ollêne up Norfolk en Phillipeiland	Uutestorvn deur ankomste van menschn (Maori en Europeoann). Oek up Chatham zat er e sôorte van poapegoai die nu uutestorvn is, mo 't is nie zeker of dat e sôorte kaka wos.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Psittaciformes van Wikimedia Commons.