Bloedvienke
| Bloedvienke | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soorte | |||||||||||||
| Pyrrhula pyrrhula Linnaeus, 1758 |
Bloedvienkn (Pyrrhula pyrrhula, Nederlands: goudvink) is e sôorte van vienkachtige uut de familie van de bloedvienkn. In hêel de weireld zoudn der 150 meljoen veugels kunn zyn, in Europa zoudn der 7,5 meljoen broedkoppels zyn.
Noame
[bewerkn | brontekst bewerken]De noame bloedvienke komt van nundern rôodn bost. In 't Iengels noemn ze nem bullfinch, omdat nunder nekke up 'n dienn van e stier trekt.
Beschryvienge
[bewerkn | brontekst bewerken]
Bloedvienkn zyn kloeke veugels, met de dikke nekke. De vintjes en de puppn trekkn up makoar, mo de vintjes zyn wel stravver ekleurd. De noame bloedvienke en ze ekreegn deur de rôodn bost van 't vintje. 'n Rik van de vintjes is grysde, 'n dienn van de puppn is bruun, juuste lik nundern bost. Z'hen olletwêe e grysde nekke en e zworte striepe vanboovn up nundern kop, e bitje lik e kaptje. Nundern bek is grôot en z'hen der vele macht in. Ze kommn à peu près 15 cantimeiters lank.
An ze vliegn, is nunder wit gat goed te zien, woadeure dan ze in de vlucht oek gelykn up e nôordvienke (die at 'n geweune zit, mêer up e geweune vienke trekt).
Leefomgevienge en verspreidienge van de oundersôortn
[bewerkn | brontekst bewerken]Zounder sperreboomn in de coté goj verre nôois bloedvienkn viendn, mo 't meugn gerust oek aar boomn (loof- en noaldboomn) tusschn stoan. 't Is oek best da 't er van olles van strukery ounder groeit. Oundertusschn gebeurt het oek dan ze in hovetjes te zien zyn, mo dat is idder uutzounderlik. In 't vôorjoar durvn ze oek wel ekir in bogoardn roundvliegn voun de bottn van fruutboomn of te pekkn, etwot die nunder nie pupulair makt byn fruutkwêkers.
't Zyn e masse oundersôortn van de bloedvienke, voogns Avibase:
- P. p. pyrrhula: nominoat, Nôordsche bloedvienke enoemd, Scandinavië, Ôost-Europa, Rusland toet an de Zêe van Ochotsk (Ôost-Rusland), komt oltemets oek toet in België
- P. p. europoea: d'oundersôorte van ol hier, Denemarkn, Nôord-West-Duutsland met 'n Oder die de ôostelikke grenze is, Holland, 't ôostn van Vrankryk
- P. p. pileata: Britsche Eilandn
- P. p. rossikowi: Kaukasus en ezo zudelikker no Nôord-Anatolië (oundermêer Turkeye).
- P. p. iberiae: 't nôorn van 't Iberisch Schiereiland en de Pyreneeën
- P. p. cineracea: Zuud-Siberië, Transbaikal, Altaigebergte, Nôord-Mongolië
- P. p. griseiventris: Japan (Hokkaido en Honchu), Rusland (Sachalin, streke tusschn de Amoer en de Oessoeri), nundern boog is grysde (griseiventris wult grysdn boog zeggn), ze zyn ollêne e bitje rôod an nunder koakn
- P. p. cassinii: Rusland (Koerieln, Kamtsjatka, kuststreekn an de Zêe van Ochotsk)
In West-Vloandern zittn der oek bloedvienkn, surtout round Kortryk, Yper-Heuvelland en de kust.
De sôorte van up de Azôorn wos vroeger geweune ereeknd ounder Pyrrhula pyrrhula, mor is nu en aparte sôorte ekommn: Pyrrhula murina. 't Zyn nog êentige oundersôortn die loater messchien aparte sôortn gon kommn.
Levenswyze
[bewerkn | brontekst bewerken]
Teetn
[bewerkn | brontekst bewerken]
Bloedvienkn eetn van olles van plantery, surtout zoad van wiet (ges, nittels, ganzemeur, herderstasje,...) en bottn van boomn. Doabuutn eetn z'oek beiers, bloemn, fernient en tettienks
Vôortplantienge
[bewerkn | brontekst bewerken]E koppel bluuft ossan thope, mo 't is 't wuvetje die nest droagt, 't vintje bluuft der wel by. Da nest zit mêestol nie ol te hoge, tusschn e meiter twientig en e meiter tachentig. Mêestol zit da nest in e struke, mo 't kut oek in noaldboomn zyn. 't Deurt en dag of vuve voun 't nest, die in de vorme van e riengel emakt is, grêed te krygn. Toune begunt de puppe te broedn, mêestol up viere toet zes eiers. 't Broedn deurt twêe weekn, in tusschntyd krygt het wuvetje teetn van 't vintje. E zort ie oek dan der gin aar veugels of bêestn byn 't nest kommn, e territorium verdedigen bloedvienkn nie.
An de joungn ebôorn zyn, zyn ze blend en hen ze nog gin pluumn. Toune krygn ze surtout bladluuzn, miern en slekkn voun 't eetn. Achter acht doagn goan nunder oogn oopn en begunn ze t'ankern achter teetn. Van nu vors begunn olletwêe d'ouders teetn te zoekn en te geevn. 't Is achter 35 doagn dan de joungn zelfstandig zyn.
Bloedvienkn kommn in 't wilde toet acht joar oud, nie in 't wilde kunn ze zeevntiene kommn.
Externe koppelienge
[bewerkn | brontekst bewerken]- De bloedvienke up Soortenbank.nl.
- Verspreidiengskoarte van de bloedvienke.
- Site in 't Duuts met e bitje mêer uutleg en fotto's.
- E man die beiers an 't eetn is.
|
Mêer ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien ip Pyrrhula pyrrhula ip Wikimedia Commons. |