Erembalds
De Erembalds (of Erembouts) woarn e machtign clan uut de 11ste en 12ste êeuwe. Ip 2 moarte 1127 en ze Karel den Goein, groaf van Vloandern, vermôord in de Sint-Donaaskerke van Brugge ip de Burg.
Ze zyn genoemd noa voader Erembald van Veurne (†1089), die burggroave van Brugge was van ca.1067-1089.
Vôorgeschiedenisse
[bewerkn | brontekst bewerken]De familie was ofkomstig van Saksische stammn die under an kommn vestign an de zêekustn in 't groafschap Guînes, Ardres, Alveringem, Veurne, de bussen van Tourhout en de streke van 't loatere Brugse Vrye. 't Woarn boern, visschers, marchangs en soldoatn, en ze woarn geboundn an de groavn.
In den tyd da Boudewyn V van Rysel (1035-1067) groave van Vloandern was, was Boldran de burggroave van Brugge. Je was getrouwd met Dedda of Duva, die e reloasje aad met Erembald van Veurne, de woapnknecht van eur vint. Z'a beloofd van met em te trouwn en em burggroave te moakn ot eur vint zou dôod goan. Erembald zocht nu noar e maniere vor em te vermôordn zounder dat er etwien 't gezien aad. In de joarn 1060 is 't gelukt. Binst dan z'an 't voarn woarn ip de Schelde duwde Erembald Boldran in 't woater en deur z'n zwoare woapnuutrustienge kwamt 'n nie me boovn.
Kort d'r achter trouwde Erembald me Dedda. Z'a nog gin jounges en met 't geld van Boldran kocht Erembald de rechtn ip 't burggroafschap.
De Erembaldclan
[bewerkn | brontekst bewerken]Me Dedda krêeg Erembald vier zeuns en een dochter. De zeuns woarn:
- Robert (jounges: Walter, Albert, Robert)
- Lambert Nappin (jounges: Bordsiard, Robert, Walter)
- Disdir Haket (1100-1133) was burggroave van Brugge van 1115 tout 1127 en van 1130 tout 1133. (z'n dochter was getrouwd mè Walter Crommelin van Lissewege]. Gervaas van Praet, koamerlink van Karel de Goein, krêeg 't burggroafschap van 1127 tout 1130.
- Bertulf was prôost en kanselier
- Wulfric Cnop
De macht van de Erembalds
[bewerkn | brontekst bewerken]In dien tyd bloeide de commerce in Vloandern en deur die rykdom was ter e nieuwe klasse van geldoadel gekommn, die een vryer statuut krêegn: ministerieeln. Ze kostn ip die maniere goed under ofkomste wegsteekn.
De Erembalds haan Robrecht den Fries gesteund by z'n gevecht vo groave van Vloandern te wordn. Achter z'n overwinnienge kostn z'under vanuut under klasse tout e ryke, machtige clan ipwerkn.
In 1089 wierd Bertulf, êen van de zeuns van Erembald van Veurne, angesteld als prôost van de Sint-Donaaskerke in Brugge. Drie joar loater miekt ie dêel uut van 't doageliks bestier. Je versterkte z'n macht me succes deurdat 'n vele te zeggn krêeg over de kanselarye van Brugge, de groafelyke domeinn en 't kapittel van de Sint-Donaaskerke en je zette z'n familie ip de machtigste poziesjes van 't Groafschap Vloandern. Bertulf a zelve gin jounges, mo deur z'n macht en rykdom kost 'n de dochters van z'n broers loatn trouwn in oadellyke families, wa da nie gebrukelyk was in dien tyd. De regel was trouwn binn den eign stand.
Een andere machtige familie in Brugge woarn de Van der Straetens. Tancmar Van der Straeten was den aolmoezenier van Karel de Goein en vyand van de Erembalds. J'a zelve gin jounges mo j'a twi neevn g'adopteerd, Gilbert en Walter.
Karel de Goein aad e nieuwe ridderwet ingevoerd: Ridders woarn van nu vôort under oadellykn titel kwyt achter e joar getrouwd gewist te zyn met een horige.
In 1126 doagde Richard van Raeske, achter e ruuzje, Walter Van der Straeten, de vint van êen van Bertulfs nichtn, uut vor e duel. Walter, die ridder was, refuseerde omdat et beneen z'n stand was, nu dat Richard nie me van oadel was achter e joar getrouwd te zyn me Bertulfs nichte.
Karel de Goein wildeg al een ende 't machtsmisbruuk van de Erembalds vermindern en doarom gaft 'n de ridder gelyk, achter dan d'r twoalf getuugn ounder ede verkloard aan da de nichte van Bertulf nie van oadellyke ofkomste was. Eur vint, die van niks wist ot 'n trouwde, was roazend en je begost overal 't nieuws te verspreidn da de Erembalds ofstammeliengn woarn van horigen. De Erembalds verweirdegen under me geweld, mo doarip begost Karel under bezittiengn an te sloan.
Ze vernieldn nu 't uus van Tancmar Van der Straeten en vermôordegn de huusknechtn. O Karel dat hôorde riept 'n z'n roadsmann tegoare vor e straffe te bespreekn. D'r wierd ofgesprookn van 't huus van Bordsiard, de zeune van Lambert Nappin, in brande te steekn. Achter dan ze 't vonnis uutgevoerd aan kwoamn de Erembalds tegoare in de Prôosdye en doar wierd er beslist dan ze Karel giengn van kant moakn.
De môord ip Karel den Goein
[bewerkn | brontekst bewerken]Ip 2 moarte 1127 is Karel de Goein 's nuchtnds no de Sint-Donaaskerke gegoan vo z'n doageliks gebed, tegoare met êenigte woapnknechtn, die vanachter in de kerke blêevn. Karel gienk an 't altoar zittn me z'n gebeednboek. Ip da moment zyn de Erembalds binngekommn vor em te vermôordn. 't Zou Bordsiard gewist zyn die em nere gestookn et. Ze vermôordegen ôok de woapnknechtn en nog andere anhangers van de groaf.
Vloandern gerakte in e serieuze crisis omda Karel de Goein gin ipvolger aad, moar in 't begun dost er niemand reageern uut schrik van de Erembalds.
De gevolgn
[bewerkn | brontekst bewerken]Ip 7 moarte 1127 kwamt er reacsje. Gervaas Van Praet viel me z'n lêenmann de vestigienge van Wilfried Cnop, êen van de Erembalds, in Raveschoot by Eeklo an. Van overal in 't land kwoamn d'r gewoapnde mann meevechtn. Z'en 't kastêel vernield, verschillige Erembalds gelyncht en under bezittiengn verdêeld. Wilfried Cnop zelve kost vluchtn en je trok in by z'n broere Bertulf in Brugge. Doarip vertrok Gervaas Van Praet ook noa Brugge. Ip 9 moarte lietn de Bruggeliengn em binn, tegoare me z'n mann, langs de stadspôorte an 't Zand.
Bertulf kost ountsnappn en vluchtte noa 't landgoed van z'n nichte heur vint, Alard van Woestn, by Yper. Willem van Lo, die burggroave van Yper gewordn was, kost em doa gevangn pakkn en je wierd terechtegesteld ip de markt van Brugge.
De keunienk van Vrankryk, Louis VI, profiteerde van de crisis in Vloandern deur de Normandiër Willem Clito, een achterklêenzeune van groaf Boudewyn V van Vloandern, te kiezn als ipvolger. De 23 moarte volgdegt ie Karel de Goein ip.
Den twiddn april benoemdn ze Gervaes van Praet tout burggroave van Brugge, als belôonienge vo z'n couroage. De môord in 1060 ip burggroave Boldran, die e vôorouder van van Praet zou gewist zyn, wierd azo ook goed gemakt.
Haket en z'n zeune Robert kostn vluchtn no 't kastêel van z'n schonzeune Walter Crommelin van Lissewege, woa dat 'n oundergedookn blêef tout da Diederik van den Elzas groaf van Vloandern kwam. In 1130 wierd 'n ounschuldig verkloard en were angesteld als burggroave van Brugge.
Loater begostn de Erembalds van Ruddervôorde uut te wykn noar Iengeland, Schotland en Ierland, woa dan ze de noame Rutherfords (of Rutherfurds) krêegn.