2023
't Joar 2023 is e geweun joar die begunt ip e zundag in de Gregorioansche kalender. 't Is 't 23e joar van 't 3e millennium en van d' 21e êeuwe en 't vierde joar van 't decennium 2020-2029.
Gebeurtenissn
[bewerkn | brontekst bewerken]- januoari
- 1 - Kroatië komt by d' Eurozone en wordt ook lid van 't Schengengebied.
- 1 - Luiz Inácio Lula da Silva (Lula) legt den eed of ols President van Brazilië.
- 5 - De begroavienge van paus Benedictus XVI goat deure ip 't Sint-Pieterspling in Vaticoanstad.
- 8 - COVID-19-pandemie: China heroopnt zyn grenzn vor internationale bezoekers en meldt 't ende van de reisbeperkiengn die in moarte 2020 begost woarn.
- 8 - Anhangers van de Brazilioansche ex-president Jair Bolsonaro bestormn 't parlementsgebouw, 't presidentieel werkpaleis en 't Hooggerechtshof van Brazilië.
- 15 - Yeti Airlines-vlucht 691 stort nere in Pokhara, Nepal, woarby dan der zekers 69 menschn an hunder ende kommn.
- 16 - De mêest gezochtn Italioansche maffiaboas Matteo Messina Denaro wordt g'arresteerd in Palermo, Sicilië.
- 18 - By een helikoptercrash in Brovary, Oekraïne stervn 14 menschn, oender andere de minister van Binnlandsche Zoakn van 't land, Denys Monastyrsky.
- 25 - De foetbalkeeper Simon Mignolet wint de trofee, de Belgische Goudn Schoe. By de vrouwn is Nicky Evrard, ook keeper, de winnaresse.
- 26 - 't Ryksarchief van België krygt vandoage een oude Vlamsche oorkonde van de Vlamsche groaf Filips van den Elzas. 't Bezegelde perkamentn document dateert van 1176 en was eigndom van d' abdie van Mêesn. 't Verdween in 1914 binst den Êerste Weireldoorloge, en 't wierd oenlangs weregevoendn in de collecties van 't Metropolitan Museum in New York.
- 30 - Deur e zelfmôordanslag ip e moskee in de stad Peshawar in Pakistan vallen te minste hoenderd doë en mêer of 220 gekwetste.
- februoari
- 4 - 't Amerikoans leger hèt e Chineesche ballong, die al ênigte doagn boovn Amerika vliegt en die verzekers gebruykt wordt vo spionage, uyt de lucht geschootn boovn den Atlantischn Oceoan. Volgns de Chineezn goat 't over e weerballong die uyt koers gerakt is.
- 6 - Een eirdbevinge met e kracht van 7,8 ip de schoale van Richter treft Turkeye en Syrië, gevolgd deur nog e twêedn met e kracht van 7,5. Der vallen teminste 50.000 doë en mêer of 122.000 gekwetste.
- 20 - Een eirdbevinge met e kracht van 6,4 treft Zuyd-Turkeye en wordt ook gevoeld in Syrië, Libanon en Egypte.
- 21 - De Russische president Vladimir Poetin lat weetn da Rusland 't nucleair oentwoapeningsverdrag New START met de Verênigde Stoatn ipschort.
- 27 - 't Verênigd Keuninkryk en d' Europeesche Unie kommen toet een akkôord over veranderingn van 't Nôord-Iers Protocol.
- 28 - By e treingaccident in Thessalië, Grieknland, kommen 57 menschn an hunder ende en vallen der mêerdere gekwetste.
- moarte
- 10 - 't Nationoal Volkscongres, 't parlement van de Volksrepubliek China, herverkiest Xi Jinping unaniem ols president vor e derde termyn.
- 10 - Silicon Valley Bank, de 16e grotste bank in de Verênigde Stoatn, goat failliet, woardeure da 't grotste bankfaillissement oentstoat sedert de financiële crisis van 2008, mè gevolgn vo bedryvn over hêel de weireld.
- 17 - 't Internationoal Strafhof voardigt een arrestoasjebevel uyt vo de Russische president Vladimir Poetin, 't êerste teegn e permanent lid van de Veiligheidsroad van de Verênigde Noasjes.
- 25 - De Russische president Vladimir Poetin lat weetn dat 'n tactische kernwoapens goa stationeern in Wit-Rusland.
- 26 - In hêel Israël zyn massoale protestn uytgebrookn achter da premier Benjamin Netanyahu zyn minister van Defensje oentsleegn hèt, omdat 'n hem publiekelik uytgeprookn had teegn d' omstreedn justiesjehervorminge van de regeringe.
- april
- 4 - Finland wordt 't 31e lid van de NAVO.
- 14 - Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) is gelanceerd deur de European Space Agency (ESA) in Kourou, Frans-Guyana, vo te zoekn of dat er leevn meugelik is ip de moanen van de planete Jupiter. De verwachte ankomstdoatum is 2031.
- 15 - Duytsland stopt mè kernenergie achter 't sluytn van hunder latste drie kerncentroales.
- 15 - In hêel Soedan breekn gevechtn uyt tusschn 't Soedanees leger en de paramilitaire Rapid Support Forces. De RSF verovert d' internationale luchthoavn en 't presidentieel paleis in Khartoum.
- meie
- 6 - Charles III en Camilla van 't Verênigd Keuninkryk wordn officieel gekrôond toet keunink en keuniginne in Westminster Abbey, Londn.
- 9 - 13 - In den Ingelsche stad Liverpool goat 't 67e Euroviezjesongfestival deure. Zweedn wint mè 't liedje "Tattoo" gezoengn deur Loreen.
- 17 - De streke van Emilia-Romagna in Itoalië wordt getroffn deur zwoare overstromingn.
- juni
- 6 - De Kachovkadamme, e stuwdamme an de Dnjepr in 't zuudn van Oekraïne wordt verwoest, mè zwoare overstromingn toet gevolg.
- 8 - Rook van hoenderde busbrandn in grôte dêeln van Canada woaiert uut over Toronto en New York, die mè verstikknde luchtbezoedelinge kampn.
- 16 - E grôot dêel van 't westn van Vrankryk wordt getroffn deur 'n eirdbevienge. 't Epicentrum ligt circa 30 kilometer ten ôostn van La Rochelle.
- 24 - Jevgeni Prigozjin, de leider van de Wagnergroep, verkloart dan zyn troepn 't Russisch militair hoofdkwartier in de Zuud-Russische stad Rostov an den Don bezet hèn. De Wagner-troepn goan volgns hem verder iptrekkn noa Moskou. De Russische president Vladimir Poetin reageert ip tv en sprèekt over "landverroad". Loater ip den dag wordt dudelyk dat den ipmars van de Wagner-troepn gestopt is en da Prigozjin hem goa vestign in Wit-Rusland.
- 25 - De Belgische basketvrouwn, de Belgian Cats, zyn Europees Kampioen. In Ljubljana winn ze d' EK-finale teegn Spanje met 58-64.
- juli
- 1 - Den Hollandsche keunink Willem-Alexander biedt noamns e dêel van de regeringe excuses an vo 't sloavernyverleedn.
- 7 - Den Hollandsche premier Mark Rutte biedt 't oentslag an van zyn kabinet-Rutte IV. 't Kabinet valt vanwege d' asielcrisis.
- 25 - In België hèt de volksjury e beslissinge genoomn in 't assisenproces over d' ansloagn in Brussel den 22ste moarte 2016. Van de 10 beschuldigdn wordn der zesse over hêel de lyne schuldig verkloard, tweie gedêeltelyk schuldig en tweie oenschuldig.
- 26 - Ip de Nôordzêe, dichte by 't Hollands Waddneiland Ameland, brèekt e zwoare brand uut ip e vrachtschip mè 3800 otto's, woarvan bykan 500 elektrisch.
- ogustus
- 24 - Japan begunt mè 't loozn van radioactief woater van Fukushima in den oceoan, wat da styf vele kritiek krygt.
- september
- oktober
- 7 - Hamas schiet vanuut de Gazastroke twèeduusd rakettn ip Israëlische plekkn in de grensstreke en ip de grôte steedn Tel Aviv en Jeruzalem, binst da gewoapnde terroristn Israël binnvalln. Der valln zeker 1.300 dôo. Noa schattinge wordn 200-250 menschn gevangn genoomn en ols gyzeloars noa Gaza overgebrocht.
- 16 - In Brussel schiet e Tunesiër in noame van de terreurorganisoasje IS drie Zweedn nere, woarvan dan der tweie 't nie overleevn. De Zweedn woarn supporters vo de foetbolinterland tusschn België en Zweedn. De match wordt stopgezet vanwege de gebeurtenisse.
- 20 - Vincent Van Quickenborne gèeft zyn oentslag ols minister van Justiesje van België, in verband met de terreuranslag van 16 oktober in Brussel. 't Kwam uut da Tunesië e joar gelee'n gevroagd had vo d' uutleveringe van den terrorist die twèe Zweedn vermôordde, moa den bevoegde magistroat gaf doa gèen gevolg an.
- november
- 2 - Storm Cairán zorgt vo vele miserie en schoa in Nôord-en West-Europa, mè windvloagn van mêer of 100 kilometer ter eure. In Bretagne, Vrankryk wordt e rukwind van 207 km/h gemeetn, windkracht 12 ip de schoale van Beaufort.
- 14 - Anhoudende reegn zorgt ip verschillige plekkn in Vloandern vo woateroverlast. In West-Vloandern is 't provincioal rampnplan van kracht. Surtout de Westhoek wordt getroffn deur zwoare overstromingn.
- 22 - Reguliere verkiëziengn in Holland vo de Twêede Koamer. Winnoare is de PVV van Geert Wilders.
- Van 30 november toet 12 december goat den 28stn internationoale klimoatconferensje (COP28) deure in Dubai, Verênigde Arabische Emiroatn.
- december
- 22 - In d'n oorloge tusschn Israël en Hamas zyn der al mêer of 20.000 Palestynsche dôo gevaln in de Gazastroke.
- 31 - Keuniginne Margrethe II van Denemark'n makt bekend da ze de 14ste januoari 2024 trôonsofstand goat doen, achter da ze 52 joar ip de trône gezeet'n hèt.
Gestorvn
[bewerkn | brontekst bewerken]- januoari
- 3 - Walter Cunningham (90), Amerikoanschn astronaut
- 10 - Jeff Beck (78), Iengelsche gitarist
- 12 - Lisa Marie Presley (54), Amerikoansche zangeresse
- 16 - Gina Lollobrigida (95), Italioansche actrice
- 18 - David Crosby (81), Amerikoansche gitarist en zanger
- februoari
- 3 - Paco Rabanne (88), Spoansche mode-oentwerper
- 8 - Burt Bacharach (94), Amerikoansche compositeur, liedjesschryver, ploatnproducent en pianist
- 14 - Peter Renkens (55), frontman van de Belgische new-beat-groep Confetti's
- 15 - Raquel Welch (82), Amerikoansche actrice
- 24 - Vic Anciaux (91), Vlamsche polletieker en dokteur
- moarte
- 10 - Michel De Meyer (70), Vlamsche weerman
- 27 - Wim de Bie (83), Hollandsche cabaretier en schryver
- 30 - Johan Leysen (73), Vlamschn acteur
- april
- 4 - Birger Jensen (72), Deensche foetballist
- 13 - Mary Quant (93), Ingelsche mode-oentwerpster
- 17 - Gilbert Bossuyt (75), West-Vlamsche polletieker
- 19 - Charles-Ferdinand Nothomb (86), Belgische polletieker
- 22 - Barry Humphries (Dame Edna) (89), Australischn acteur en komiek
- 25 - Harry Belafonte (96), Amerikoansche zanger en acteur
- 25 - Paul van Vliet (87), Hollandsche cabaretier
- meie
- 1 - Gordon Lightfoot (84), Canadeesche folkzanger, compositeur en tekstschryver
- 6 - Gommaar Timmermans (92), Vlamsche striptêkenoare en schryver
- 24 - Tina Turner (83), Amerikoansche zangeresse en actrice
- juni
- 12 - Silvio Berlusconi (86), Italioansche polletieker, zoaknman en mediamagnoat
- 15 - Glenda Jackson (87), Ingelsche actrice en politica
- 23 - Willem Nijholt (88), Hollandschn acteur en zanger
- 29 - Begga D'Haese (89), Vlamsche beeldhouwster
- juli
- 11 - Milan Kundera (94), Tsjechisch-Fransche schryver
- 13 - Josephine Chaplin (74), Amerikoansche actrice
- 16 - Jane Birkin (76), Ingels-Fransche actrice, zangeresse en model
- 21 - Tony Bennett (96), Amerikoansche zanger
- 23 - Martine Tanghe (67), Vlamsche journaliste en nieuwslezeresse
- 26 - Sinéad O'Connor (56), Iersche zangeresse en liedjesschryfster
- 27 - Bea Van der Maat (62), Vlamsche zangeresse, presentatrice en actrice
- ogustus
- 8 - Federico Bahamontes (95), Spoansche coureur
- 10 - Antonella Lualdi (92), Italioansche actrice en zangeresse
- 23 - Jevgeni Prigozjin (62), Russischn oligarch
- 24 - Rina Pia (88), Vlamsche zangeresse
- 30 - Mohamed Al-Fayed (94), Egyptische zoaknman en miljardair
- 30 - Jan Jongbloed (82), Hollandsche foetballist
- september
- 13 - Roger Whittaker (87), Britsche zanger
- 20 - Odilon Polleunis (80), Vlamsche foetballist
- 23 - François Glorieux (91), West-Vlamsche pianist en compositeur
- oktober
- 20 - Wies Andersen (87), Vlamschn acteur, regisseur en presentateur
- 21 - Bobby Charlton (86), Ingelsche foetballist
- november
- 17 - Bob de Groot (82), Belgische striptêkenoare en –scenarist
- 17 - Samantha (75), Vlamsche zangeresse
- 19 - Rosalynn Carter (96), Amerikoansche first lady
- 29 - Henry Kissinger (100), Duuts-Amerikoanschn diplomoat, polletieker en Nobelpryswinnoare
- december
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie 2023 van Wikimedia Commons. |