Paus Clemens VII
1478 – 1534 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Signore (hêre) van Firenze | ||||||
|
||||||
Paus | ||||||
|
||||||
|
Giulio de’ Medici (Firenze, 26 meie 1478 – Rome, 25 september 1534), was paus ounder de noame Clemens VII, van 19 november 1523 tout an zyn dôod. Je was den twiddn Medicipaus en den ipvolger van Paus Adrianus VI.
‘t Was gin gemakkelikkn tyd vo paus te zyn. Italië was uutgeput deur oorloogn en uutgoavn, en de stryd tusschn de twi grôte concurrentn, Karel V en Frans I van Frankryk blêef mo deurn. De paus a twi meugelikeedn, ofwel neutroal bluuvn ofwel partye kiezn. Doaby was de katholieke kerke slicht gezien deur de luthersche ipstandeliengn. De luthersche lêer breiddege styf uut in Duutsland, woa da de paus ounmeugelik neutroal teegn kost bluuvn.
’n Ander probleem was Hendrik VIII van Iengeland, die Clemens VII in serieuze probleemn brocht deur te willn schêen van Catharina van Aragon, omdat 'n wilde trouwn met Anna Boleyn. Je dreigde met e schisma, e scheurienge van d'Iengelsche Kerke, ot de paus nie zou toegeevn.
Clemens’ boundgenôotschappn wisseldn gedeurig en wierdn bepoald deur de eisn van ’t moment. Deur die wisseliengn kost 'n de macht van de Medici enorm vergrôotn.
Deur ’t verbound me Karel V kost ’n de Medicidynastie ip den trôon van Firenze houdn. Deur hem zyn de signori loater erfelikke hertoogn gewordn. En zyn verbound me Frans I gebruukteg’t ie vo 't huwelik van zyn nichtje Catharina de' Medici t’arrangeern me Frans I ’s twidde zeune Hendrik, die loater keunink van Frankryk wierd.
Zyn jeugd
[bewerkn | brontekst bewerken]Giulio was ’n ounwettige zeune van Giuliano de' Medici en zyn maîtresse Fioretta Gorini. Achter de môord ip zyn voader deur ‘t Pazzi-komplot, e moand achter dat ’n geboorn was, wierd ‘n g’adopteerd deur zyn nounkel Lorenzo il Magnifico en je wierd tegoare me zyn kozyns Piero, Giovanni en Giuliano ipgebrocht.
O Giovanni paus Leo X was, wildeg’t ie Giulio, die e buutngeweun scherp verstand had, geirn dichte by hem houdn ols roadgever. Den 23stn september 1513 benoemdeg’t ie hem tout kardinoal en e joar loater tout aartsbisschop van Firenze. Je liet Giulio ôok ols wettige zeune erkenn deur te loatn verkloarn deur getuugn da zyn moeder kort vo zyn geboorte in ’t stille getrouwd zou gewist zyn me zyn voader.
Vo dat Giulio kardinoal was had ’n e korte reloasje met e bediende in ’t Medicipaleis, woamee dat ’n e zeune had, Alessandro, bygenoamd il Moro omdat ‘n e môorse moeder had. Da most stille g’houdn wordn en Alessandro wierd ipgebrocht in ’t Palazzo Medici, officieel ols de zeune van Lorenzo II, tegoare me Lorenzo ’s dochter Catharina en Ippolito de' Medici, de zeune van Giuliano, hertog van Nemours.
O Lorenzo II stierf in 1519, volgde Giulio hem ip ols regeerder van Firenze, mor in 1523 dêed ’n ofstand van zyn functie vo tout paus Clemens VII verkoozn te wordn. Je stelde Ippolito de’ Medici an vor hem ip te volgn en liet hem begeleidn deur kardinoal Passerini, omdat ’n nog styf jounk was.
Paus Clemens VII
[bewerkn | brontekst bewerken]Achter den dôod van zyn kozyn paus Leo X, in december 1521, was Giulio êen van de best geziene kandidoatn, mor uuteindelik was ’t den Hollander Adrianus VI die paus wierd (1522-1523). ’t Volgnd concloaf luktege ’t wel en den 19stn november 1523 wierd 'n verkoozn tout Paus Clemens VII.
Clemens’ politiek varieerde volgns de situoasje en wierd gekenmerkt deur d’oorloogn tusschn Karel V en Frans I van Frankryk. O Karel V te machtig wierd, liept ’n over no Frans I vor e teegnwicht te vormn. Mo Frankryk verloor in de Slag by Pavia (1525) en ze paktn Frans I gevangn. Clemens blêef Frankryk steunn en Keizer Karel krêegt er genoeg van van ol dat overloopn van de paus. Vor hem te straffn vo zyn latste verboundsbreuke, kwamt ’n of met e leger van surtout Duutsche en Spoansche soldoatn. Vo ze goed ip te stookn had ’n ze verschillige moandn gin soldye betoald, wa dat uutliep ip de Plunderienge van Rome, die begost den zesdn meie 1527.
Paus Clemens vluchtte no de Castel Sant’ Angelo of Iengelburcht, mo z’hieldn hem doa zeevn moandn vaste. Deur ’t veister zagt ’n Rome brandn en de roazende soldoatn de stad vernieln. Den 8stn december kost ’n vluchtn, verklid in e bedeloare.
Je slôot nu e verbound me Hendrik VIII van Iengeland, die peisde dat de paus hem doadeure wel zou loatn schêen. Frankryk, Venetië, Genua en Firenze slootn hunder an by da verbound.
Zyn board
[bewerkn | brontekst bewerken]Binst dat ‘n ‘n half joar vaste zat in 1527, liet Clemens VII zyn board groein ols têekn van rouwe vo de plunderienge van Rome. Da was sedert de 13e êeuwe teegn de katholieke wet, ’t canoniek recht, die vôorn schrêef dan de gêestelikkn mostn geschoorn zyn. Mo paus Julius II had ôok ol zyn board loatn groein, te zien ip zyn portret deur Rafaël.
Julius liet zyn board stoan van 27 juni 1511 tout moarte 1512, ols têekn van rouwe vo ’t verlies van de stad Bologna deur de Kerkelikke Stoat. Je was doamee den êestn paus sedert den oudheid die e board droeg. Je schoor em wel were of achter neegn moandn en zyn ipvolgers woarn ollemolle were geschoorn.
’t Verschil me Clemens VII was dat ‘n zyn board liet stoan tout an zyn dôod en achter hem lietn d'r drieëntwientig ipvolgers hunder board stoan, van Paus Paulus III tout en met paus Innocentius XII, die stierf in 1700. Clemens VII had azo zounder dat ‘n ’t zelve wist, e mode in gank gestookn, die mêer of ’n êeuwe deurde.
Achter de plunderienge van Rome
[bewerkn | brontekst bewerken]Achter de plunderienge van Rome deur de troepn van Karel V, profiteerdn de Florentynn van de chaos in Italië vo de republiek were in te voern, en de Medici mostn vluchtn. In Firenze peisdegn ze da de paus de steun van de keizer vo goed kwyt was, mo ze slootn toch were vrede. In juni 1529 reisde Clemens no Barcelona vor in ‘t stille besprekiengn t’hen me Karel V. Clemens kost hem overtuugn vor ’n ende te moakn an de republiek Firenze en vo de Medici were an te stelln. Nog ’n overêenkomste was da de keizer zyn dochter Margaretha van Parma, die ton nog e klêen meisje was, zou loatn trouwn me Clemens’ zeune Alessandro. Ols wederdienst beloofde Clemens dat ’n Karel zou krôonn tout keizer.
Den 25stn oktober 1529 reisde de paus no Bologna vo Karel V te krôonn. De krônienge gebeurde den 24stn februoari 1530. Keizer Karel dreigde da de paus zyn verbound me Hendrik VIII van Iengeland most ipzeggn en dat 'n hem gin toeloatienge mocht geevn vo te schêen van Catharina van Aragon, die de tante was van de keizer. Je wist ton nog nie da Clemens in ’t stille ‘n overêenkomste geslootn had me Frans I, vo Catharina de’ Medici te loatn trouwn met Hendrik, de zeune van Frans I.
Clemens begost nu werk te moakn vo zyn eign zeune Allessandro te loatn regeern over Firenze in plekke van Ippolito. Ippolito wierd, styf teegn zyn gouste, deur Clemens tout kardinoal benoemd en vor e politiekn ipdracht noar Hongareye gezoundn. Je was nog mo vertrokkn of de republiek wierd ofgeschaft.
In 1530 benoemde Clemens zyn zeune Alessandro tout signore over Firenze en in 1531 wierd ’n deur Keizer Karel benoemd tout erfelikkn hertog van Firenze.
Zyn dôod
[bewerkn | brontekst bewerken]Den 25stn september 1534 stierf Clemens VII an e loungountstekienge. Twi moandn d’r vôorn had ’n Hendrik VIII van Iengeland, die zyn vrouwe an de kant gezet had, nog g’excommuniceerd. Doadeure wierd de breuke me d’Iengelsche kerke e feit.
En e poar doagn vo zyn dôod gaft ‘n nog ipdracht an Michelangelo vo zyn Latste Ôordeel in de Sixtynsche kapelle.
J’is begroavn neffest Leo X in de basilieke Santa Maria sopra Minerva in Rome.
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Clemens VII van Wikimedia Commons. |