Geleedpôtign

Geleedpôtign
Arthropoda collage: Kolihapeltis, Stylonurus, schorpioen, krabbe, duusdpôot, vlinder
Taxonomische indêlienge
Ryk: Animalia (Bêestn) Ounderryk: Eumetazoa (Orgoanbêestn) Superstamme: Ecdysozoa (Vervellers)
Stamme
Arthropoda Latreille, 1829

Geleedpôtign (Arthropoda) zyn e stamme van koudbloedige, oungewervelde bêestn met een uutwendig skelet (exoskelet), e gesegmenteerd lyf en gelede anhangsels. Z' omvattn d' insektn, de kobbn, de duusdpôotn en de kreeftachtign. 't Woord Arthropoda komt van ’t Grieks ἄρθρον árthron, "gewricht" of "geledienge", en πούς pous (gen. podos), "voet" of "pôot".

Indêlienge

Geleedpôtign wordn in vuuf ounderstammn ingedêeld, woavan dat er êen uutgestorvn is:

• Chelicerata: de kobbeachtign (Arachnida) met de schorpioenn, hooiwoagns, veugelkobbn, teekn, mytn; de deegnkrabbn (Merostomata) en de zêekobbn (Pycnogonida). Ze wordn gekenmerkt deur chelicerae (mounddêeln), anhangsels zjuuste boovn under mound, en z' hen mêestal acht pôotn.
• Crustacea: de kreeftachtign met ounder andere kreeftn, krabbn, geirnoars, pissebeddn en zêepokkn. Ze wordn gekenmerkt deur vuuf poar uutsteeksels ip under kop. D' êeste twei poar zyn antennes en de latste drie poar vormn de mounddêeln.
• Hexapoda: de zespôtign met ounder andere d' insektn en de spriengsteirtn.
• Myriapoda: de duusdpôotachtign. Under lyf bestoat uut vele segmentn, elk met êen of twei poar pôotn.
• Trilobietn: zêebêestjes die uutgestorvn zyn in 't geologisch tydperk Perm.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Arthropoda van Wikimedia Commons.