Waddnzêe

Liggienge van de Waddnzêe by Denemarkn, Duutsland en Holland

De piere van Holwerd by de Waddnzêe in de provinsje Friesland

Liggienge van de Waddneilandn by Denemarkn, Duutsland en Holland locoatie Nôordzêe

De Waddnzêe (Nederlands: Waddenzee, Fries: Waadsee, Duuts: Wattenmeer, Deens: Vadehavet) is e binnzêe tusschn de Waddneilandn en de Nôordzêe an den êne kant, en an den andere kant 't vasteland van Holland, Duutsland en Denemarkn.

Geografie

't Gebied van de Waddnzêe strekt hem uut tusschn Den Helder in Holland en "Esbjerg" in Denemarkn. De Waddnzêe is 500 kilometer lank en hèt een brêedte van gemiddeld 20 kilometer. D' ippervlakte bedroagt oungevêer 10.000 km². De Waddnzêe grenst in 't nôordn van Holland an de provinsje Nôord-Holland, Friesland en Groningen, in Duutsland an 't district Aurich, Nedersaksn en Sleeswyk-Holstein (regio Ôost-Friesland), en in 't nôordôostn an 't schiereiland "Jutland" in Denemarkn (regio Zuud-Denemarkn).

Grôte hoavns an de Waddnzêe

Denemarkn: "Esbjerg" - Duutsland: "Bremerhoavn", "Emden" en "Cuxhoavn" - Holland: Den Helder, Delfzeyl en Harlingen.

Grôte kanoaln en riviern die in de Waddnzêe uutmoundn

E poar grôte kanoaln en riviern moundn uut in de Waddnzêe: Denemarkn: "Kongeå" - Duutsland: de Eems, de "Wezer", "Elbe" en de "Eider" - Holland: 't Eemskanoal, 't Van Harinxmakanoal en (via de sluuzn in den Ofsluutdyk) de Yssel.

Eilandn van de Waddnzêe

Eilandn met hunder officiële noame zyn:

Denemarkn (beweund)

Rømø Mandø Fanø

(ounbeweund)

Langli Koresand

Duutsland (beweund)

Borkum, Juist, Norderney, Baltrum, Langeoog, Spiekeroog, Wangerooge, Neuwerk, Pellworm,

Nordstrand (tegenwoordig walvast) Halligen (Hooge, Langeness, Oland, Gröde, Nordstrandischmoor, Hamburger Hallig) Langeness, Oland, Gröde Nordstrandischmoor Hamburger Hallig) Amrum Föhr Sylt (door de Hindenburgdamm met de vaste wal verbonden)

(ounbeweund)

Lütje Hörn Kachelotplate Memmert Minsener-Oldoog Alte Mellum Großer Knechtsand Nigehörn Scharhörn Trischen Onbewoonde Halligen (Habel, Süderoog, Südfall, Norderoog)

Holland (beweund)

Texel Vlieland Terschelling Ameland Schiermonnekôog

(ounbeweund)

Noorderhaaks of Razende Bol Rottermeplaat Rottumeroog

Trivia

• De Waddnzêe is êen van de belangrykste plekkn vo zêehoundn.
• De Waddnzêe makt gêen verbiendienge mêe met de Zuuderzêe. Dat hèt te moakn met de komst van de 32 kilometer langn Ofsluutdyk in 't joar 1932. Teegnwôordig noemt die zêe Ysselmeer.
• De riviere de "Hunze" moe were ounofgebrookn toet an de Waddnzêe stroomn. Dat is in e plan gepresenteerd (Hunzevisie 2030).
• E grôot dêel van d' Hollandsche Waddnzêe is beschermd nateurmonument en is deur den UNESCO angeweezn ols Biosfeerreservoat.

Referensjes

• Geschiedenisse van de eilandn en de Waddnkust - ecomare.nl
• Waddenzee werelderfgoed Woar natuur en cultuur al êeuwn samengoan - npogeschiedenis.nl

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Waddnzêe van Wikimedia Commons.