Aartshertoginne Isabella: verschil tussen versies

Van Wikipedia
Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige veranderiengeVolgende veranderienge →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Addbot (discuusjeblad | bydroagn)
5.959 bewerkingen
k Bot: Migrating 22 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q158256 (translate me)
Pastel (discuusjeblad | bydroagn)
4.476 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
{{Dynastie|
{{Dynastie|
| ploatje = [[Ofbeeldienge:Alonso_Sánchez_Coello_001.jpg|thumb|250px|center|Isabella van Spanje geschilderd deur Alonso Sanchez Coello in 1579]]
| ploatje = [[File:Isabel Clara Eugenia (Pantoja de la Cruz).jpg|thumb|200px|center|<center>Isabella van Spanje geschilderd deur Juan Pantoja de la Cruz ca. 1598-1599 (Museo del Prado, Madrid)]]
| noame = Isabella van Spanje
| noame = Isabella van Spanje
| leevn = [[1566]] – [[1633]]
| leevn = [[1566]] – [[1633]]
| functie1 = [[Ofbeeldienge:Flag of the Low Countries.svg|20px|left]] Soeverein van de [[Spoansche Nederlandn]] tegoare mè <br />[[Albrecht van Ôostnryk]]<br />[[File:Brabant-Limburg Arms.svg|20px|left]] [[File:Arms of the Count of Luxembourg.svg|20px|right]] [[Hertog van Broabant#Hertoogn van Broabant, Lothier en Limburg|Hertoginne van Broabant, Lothier, Limburg]] en [[Huus Luxemburg#Hertogdom Luxemburg|Luxemburg]]. <br />[[File:Namur Arms.svg|20px|left]] [[Ofbeeldienge:Blason Comte-de-Flandre.svg|20px|left]] [[Ofbeeldienge:Blason province fr Artois.svg|20px|right]] Markgravinne van Noamn. <br /> [[Groaf van Vloandern|Gravinne van Vloandern]], [[Groafschap Artois#Huus Bourgondië|Artois]], [[Bourgondiërs#Huus Bourgondië (1347–1361)|Franche-Comté]], [[Groafschap Henegouwn#Huus Wittelsbach|Henegouwn]] [[File:Blason comte fr Nevers.svg|20px|left]][[File:Hainaut Modern Arms.svg|20px|right]]
| functie1 = Co-soeverein van de [[Spoansche Nederlandn]] mè [[Albrecht van Oostnryk]]
| periode1 = [[1598]] – [[1621]]
| periode1 = [[1598]] – [[1621]]
| vôorganger1 = [[Filips II van Spanje|Filips II]]
| vôorganger1 = [[Filips II van Spanje|Filips II]]
| ipvolger1 = [[Filips IV van Spanje|Filips IV]]
| ipvolger1 = [[Filips IV van Spanje|Filips IV]]
| functie2 = Landvoogdesse van de Nederlandn
| functie2 =[[Ofbeeldienge:Flag of the Low Countries.svg|20px|left]] [[Landvoogdn van de Nederlandn#Spoansche Nederlandn|Landvoogdesse van de Nederlandn]]
| periode2 = [[1621]] – [[1633]]
| periode2 = [[1621]] – [[1633]]
| vôorganger2 = [[Albrecht en Isabella]]
| vôorganger2 = [[Albrecht en Isabella]]
| ipvolger2 = [[Ferdinand van Oostnryk]]
| ipvolger2 = [[Ferdinand van Oostnryk]]
| voader = [[Filips II van Spanje|Filips II]]
| voader = [[Filips II van Spanje|Filips II]]
| moeder = [[Elisabeth van Valois]]
| moeder = Elisabeth van Valois
}}
}}
[[Ofbeeldienge:COA Archiduques Alberto e Isabel.svg|thumb|Woapn van Albrecht en Isabella]]
[[Ofbeeldienge:COA Archiduques Alberto e Isabel.svg|thumb|<center>Woapn van [[Albrecht en Isabella]]]]


'''Isabella Clara Eugenia''' (Segovia (Spanje), [[12 ogustus|12 augustus]] [[1566]] - [[Brussel]], [[1 december]] [[1633]]) wos een van de dochters van den Spoanschn keunienk [[Filips II van Spanje|Filips II]].
'''Isabella Clara Eugenia''' (Segovia (Spanje), [[12 ogustus|12 augustus]] [[1566]] - [[Brussel]], [[1 december]] [[1633]]) wos een van de dochters van den Spoanschn keunienk [[Filips II van Spanje|Filips II]].
Regel 29: Regel 29:


== Besteur ==
== Besteur ==
[[Ofbeeldienge:Isabella Clara Eugenia as a nun.jpg|thumb|left|Isabella ofgebeeld lik Nunne ([[Pieter Paul Rubens]], 1625)]]
[[Ofbeeldienge:Isabella Clara Eugenia as a nun.jpg|thumb|left|<center>Isabella ofgebeeld lik Nunne <br />([[Pieter Paul Rubens]], 1625)]]
Albrecht en Isabelle woarn styf geirn geziene, surtout by de bevolkienge van de [[Zudelikke Nederlandn]]. Ze stoundn ollene de katholieke godsdienste toe en voerdn in [[1611]] 't [[Eeuwig Edict]] in. Dat hield in da familjenoamn moestn vastegeleid zyn en da kerkn verplicht woarn vo dop-, huwelik- en doodsregisters an te leggn.
[[Albrecht en Isabella]] woarn styf geirn geziene, surtout by de bevolkienge van de [[Zudelikke Nederlandn]]. Ze stoundn ollene de katholieke godsdienste toe en voerdn in [[1611]] 't Eeuwig Edict in. Dat hield in da familjenoamn moestn vastegeleid zyn en da kerkn verplicht woarn vo dop-, huwelik- en doodsregisters an te leggn.


Z'hèin en upmerkelik succes g'hoald mèi hunder overwinnienge up d'Hollanders en d'Iengelsche by 'n [[Slag by Nieuwpoorte]] in [[1600]]. Dat hèit hunder e sterke reputoasje gegeevn want zo hèin ze zynder beweezn dan de Zudelikke Nederlandn in stoat woarn d'anvolln van d'upstandige [[Noordelikke Nederlandn]] of te sloan, wel mèi d'hulpe van 't Spoans leger.
Z'hèin en upmerkelik succes g'hoald mèi hunder overwinnienge up d'Hollanders en d'Iengelsche by 'n [[Slag by Nieuwpoorte]] in [[1600]]. Dat hèit hunder e sterke reputoasje gegeevn want zo hèin ze zynder beweezn dan de Zudelikke Nederlandn in stoat woarn d'anvolln van d'upstandige [[Noordelikke Nederlandn]] of te sloan, wel mèi d'hulpe van 't Spoans leger.
Regel 41: Regel 41:
Achter 'n dood van Albrecht in [[1621]] keerdn de Nederlandn direct were noa de Spoansche krone die oundertusschn ounder keunienk [[Filips IV van Spanje|Filips IV]] stound.
Achter 'n dood van Albrecht in [[1621]] keerdn de Nederlandn direct were noa de Spoansche krone die oundertusschn ounder keunienk [[Filips IV van Spanje|Filips IV]] stound.


't Liefst van ol wilde de styf katolieke Isabella werekeern noar e klooster in Spanje (Monasterio de las Descalzas Reales) moar zy en mochte nie van 'n keunienk. Ze moeste zy teegn eur goestienge in Brussel bluuvn vodder regeern lik landvoogdesse. Ze bleef wel streevn na vredesounderhandeliengn mèi de Noordelikke Nederlandn, zounder da de keunienk van etwod wiste.
't Liefst van ol wilde de styf katolieke Isabella werekeern noar e klooster in Spanje (Monasterio de las Descalzas Reales) moar zy en mochte nie van 'n keunienk. Ze moeste zy teegn eur goestienge in Brussel bluuvn vodder regeern lik landvoogdesse. Ze bleef wel streevn na vredesounderhandeliengn mèi de [[Noordelikke Nederlandn]], zounder da de keunienk van etwod wiste.


== Dood van Isabella ==
== Dood van Isabella ==
Regel 49: Regel 49:


[[Categorie:Landvoogd]]
[[Categorie:Landvoogd]]
[[Categorie:Nieuwn tyd]]
[[Categorie:Habsburg]]
[[Categorie:Habsburg]]
[[Categorie:Groaf van Vloandern]]
[[Categorie:Groaf van Bourgondië]]
[[Categorie:Hertog van Broabant]]
[[Categorie:Groaf van Artois]]

Versie van 4 feb 2019 17:48

Isabella van Spanje
1566 – 1633
Isabella van Spanje geschilderd deur Juan Pantoja de la Cruz ca. 1598-1599 (Museo del Prado, Madrid)
Soeverein van de Spoansche Nederlandn tegoare mè
Albrecht van Ôostnryk
Hertoginne van Broabant, Lothier, Limburg en Luxemburg.
Markgravinne van Noamn.
Gravinne van Vloandern, Artois, Franche-Comté, Henegouwn
Periode1598 – 1621
VôorgangerFilips II
IpvolgerFilips IV
Landvoogdesse van de Nederlandn
Periode1621 – 1633
VôorgangerAlbrecht en Isabella
IpvolgerFerdinand van Oostnryk
VoaderFilips II
MoederElisabeth van Valois
Woapn van Albrecht en Isabella

Isabella Clara Eugenia (Segovia (Spanje), 12 augustus 1566 - Brussel, 1 december 1633) wos een van de dochters van den Spoanschn keunienk Filips II.

Ze wos zy van 1598 tout 1621 vorstinne van de Nederlandn. Achter 'n dood van heurnen vint Albrecht van Oostnryk in 1621 kwam ze zy ollene landvoogdesse van de Lege Landn tout an eurne dood in 1633.

Uwelik

Kort voor zynen dood gof Filips II an heur en heurnen vint de Lege Landn lik huwelikscadeau. Je wilde surtout ofgeroakn van 'n burgeroorloge da doa an 'n gank wos en hem handnvul geld koste. Zynder kosten d'r ounofhankelik over regeern moar d'r woarn wel enigste voorwoardn an verboundn:

  • hoe 't koppel gin kinders en kreeg, keerden de Nederlandn were noa de Spoansche krone
  • eventuele kinders kostn ollene trouwn mèi de goedkeurienge van 'n Spoanschn keunienk
  • eventuele dochters mochtn ollene moa trouwn mèi Spoansche prinsn

Via heur huwelik gerochte ze zy ook aartshertoginne van Oostnryk.

Besteur

Isabella ofgebeeld lik Nunne
(Pieter Paul Rubens, 1625)

Albrecht en Isabella woarn styf geirn geziene, surtout by de bevolkienge van de Zudelikke Nederlandn. Ze stoundn ollene de katholieke godsdienste toe en voerdn in 1611 't Eeuwig Edict in. Dat hield in da familjenoamn moestn vastegeleid zyn en da kerkn verplicht woarn vo dop-, huwelik- en doodsregisters an te leggn.

Z'hèin en upmerkelik succes g'hoald mèi hunder overwinnienge up d'Hollanders en d'Iengelsche by 'n Slag by Nieuwpoorte in 1600. Dat hèit hunder e sterke reputoasje gegeevn want zo hèin ze zynder beweezn dan de Zudelikke Nederlandn in stoat woarn d'anvolln van d'upstandige Noordelikke Nederlandn of te sloan, wel mèi d'hulpe van 't Spoans leger.

In 1609 zyn Albrecht en Isabella tot en akkoord gerocht mèi de noordelikke provinsjn vo en bestand van twolf joar of te sluutn, et Twolfjoarig Bestand. Doadeure kostn de Zudelikke Nederlandn were up krachtn kommn van 'n burgeroorloge da joarn lank hèit gedeurd, en begoste'r en periode van diplomatiekn, artistiekn en economischn welvoart.

Albrecht en Isabella woarn ook verzot up kunste. Surtout den bekendn schilder Pieter Paul Rubens wos lik hofschilder ne geirn geziene gast an hunder hof. Rubens wos ook diplomat vo d'aartshertoogn en hèit dikkers up missie gesteurd gewist om over oorlogen en vrede te goan ounderhandeln.

Dood van Albrecht

Achter 'n dood van Albrecht in 1621 keerdn de Nederlandn direct were noa de Spoansche krone die oundertusschn ounder keunienk Filips IV stound.

't Liefst van ol wilde de styf katolieke Isabella werekeern noar e klooster in Spanje (Monasterio de las Descalzas Reales) moar zy en mochte nie van 'n keunienk. Ze moeste zy teegn eur goestienge in Brussel bluuvn vodder regeern lik landvoogdesse. Ze bleef wel streevn na vredesounderhandeliengn mèi de Noordelikke Nederlandn, zounder da de keunienk van etwod wiste.

Dood van Isabella

't Ende van heur leevn brocht ze zy deure in e Vlams klooster. Achter heurn dood in 1633 keerde 't besteur over de Nederlandn were na de Spoanschn keunienk Filips IV. Dendien stelde Ferdinand van Oostnryk an lik regent.

Wikimedia Commons
Overgenomen van "https://vls.wikipedia.org/w/index.php?title=Aartshertoginne_Isabella&oldid=299312"