Zweedn

Konungariket Sverige
Liggienge van Zweedn in Europa
Officiële toale	Zweeds
Hoofdstad	Stockholm
Stoatsvorm	Constitutionele monarchie
Stoatshoofd	Keunienk Carl XVI Gustaf
Êerste minister	Ulf Kristersson
Ippervlak	449.964 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	9.059.651 (2009) 20,1 inw./km²
Munte	Zweedsche kroon (SEK)
Tydzone	UTC+1 (zomertyd: UTC+2)
Landcode	SE, SWE
Telefongcode	(+46)
Internet-TLD	.se
Nationale fêestdag	6 juni

Zweedn (officiële noame: Konungariket Sverige of Keuninkryk Zweedn) is e land in 't nôordn van Europa, met e goeie negen miljoen inweuners ip een ippervlakte van bykan 450.000 vierkante kilometer. Tachtig percent van de Zweedn weunt in verstedelikt gebied. De grotste steedn liggn in 't zudelik dêel van Zweedn, lik d'hoofdstad Stockholm an d'ôostkust, Göteborg an de westkust en Malmö hêel in 't zuudn van 't land.

Geografie

Zweedn besloat 't ôostelik dêel van 't Scandinoavisch Schiereiland. 't Grenst in 't westn en 't nôordn an Nôorweegn en in 't nôordôostn an Finland.

De kustlyne lopt langst de Botnische Golf in 't ôostn, de Baltische Zêe in 't zuudôostn en 't zuudn, Kattegat en Skagerrak in 't zuudwestn. De Sont is e nauwe zêestroate tusschn 't zuudn van Zweedn en Denemarkn. Sedert 2000 bestoat er e brugge-tunnel tusschn de twi landn.

Gotland en Öland, twi grôte eilandn in de Ôostzêe, moakn ook dêel uut van Zweedn.

Koarte van Zweedn

Toale

De Vikings klaptegen e gemêenschappelikke Germoansche toale, Oudnoors of Norrön. Nu is ter e dudelik verschil tusschn Deens, Noors, Zweeds en Yslands. Erkende minderheidstoaln zyn 't Samisch, 't Fins, 't Meänkieli, 't Jiddisch en 't Roma.

Economie

Zweedn is ôok bekend van de (zwoare) industrie. Z' exporteern ol styf lange yzer en hout en ze produceern ôok veel machinen en mechaniek. IKEA, H&M en d' automerkn Volvo en Saab zyn uutgevoundn in Zweedn.

Ze zyn lid van de Europeesche Unie moa ze gebruukn den euro nie, wel underne Zweedse krôon. Êne krôon is ongevêer 11 eurocent.

Nateure

E grôot dêel nationale parkn en reservoatn liggn verspreid over 't land. 't Gekendste is 't Abisko Nationaal Park in Lapland.

Nôord-Zweedn bestoat uut noaldbusschn (taiga) en uutgestrekte woatervlaktes, die 's wienters verdwynn ounder e dikke loage ys. Bykan 60% van 't Zweeds landippervlak is bedekt me bus. In de Zweedsche nateure leevn d'r grôte wilde bêestn lik elandn, beirn, wolvn, veelvroatn en lynxn.

't Nôordwestn makt dêel uut van Lapland of Sápmi, 't weungebied van de Saami, d'ôorsprounkelikke beweuners van Nôord-Scandinoavië.

In Zweedn bestoat 't allemansrecht, wat da wil zeggn dat iederêen mag wandeln ip particuliere ground vo te genietn van de vrye nateure, zolange da je moa nie gezien of ghôord zyt en ge olles achterloat lik of da j't gevoendn et.

• 
  Stockholm
• 
  Riviere Klarälven in Värmland
• 
  Typisch traditionele Zweedsche huzetjes
• 
  Zweedsche wienter

Toerisme

Zweedn et e ryk historisch verleedn. Vele overbluufseln zyn nog assan te zien, lik 1140 kastêeln, 2500 runestêens en 25.000 beschermde groavn uut 't yzern tydperk. 't Cultuurcentrum van Zweedn is Stockholm. Ystad en Båstad zyn gekende kustplekkn. D'Ôostzêe-eilandn Gotland en Öland zijn toeristisch populair deur under mild klimoat en subtropische plantngroei.

Gekende Zweedn

• ABBA, popgroep
• Ingmar Bergman, cineast
• Ingrid Bergman, actrice
• Björn Borg, tennisser
• Anders Celsius, astronoom/fysicus
• Stefan Edberg, tennisser
• Pippi Långstrump, fictief personage
• Astrid Lindgren, schryfster
• Carolus Linnaeus, plantkundige
• Alfred Nobel, chemicus en industrieel, surtout ekend van de Nobelpryzn
• Roxette, popgroep

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Sweden van Wikimedia Commons.